|
 |
 |
 |
Kaderi belirleyecek 5 seçim
Irak, 47 yıl sonra ilk kez genel seçime gidecek. Suudi krallığında 45 yıl sonra halk ilk oyunu verecek. Mısır'da 24 yıl sonra Mübarek bırakacak mı? Filistin'de seçimi kazanacak isim, barış getirebilecek mi? İran'da reformun nefesi tükenecek mi? Ortadoğu, bu yıl kritik önemde 5 seçime sahne olacak. Her biri, Amerika'nın İstanbul'daki NATO zirvesinde lanse ettiği Büyük Ortadoğu Projesi'nin önemli bir ayağı. Birçok uzman, bu seçimlerin Ortadoğu'nun kaderini değiştireceğini söylüyor....
Irak
Bölünme riski
30 Ocak'taki genel seçime 79 parti katılıyor. 1958'den beri Saddam iktidarı yaşayan halk, Amerika'nın rejimi devirmesiyle ilk kez oy kullanacak. Fakat farklı siyasi ve etnik gruplar (Şii, Kürt, Sünnil) arasındaki iktidar yarışının kanlı olaylara sahne olabileceği endişesi yaşanıyor. Sünniler, Şiiler ve Kürtler yeni kurulacak hükümette daha fazla sandalyeye sahip olarak iktidarı ele geçirmek istiyor. Ancak uzmanlara göre böylesi bir durumda da diğer etnik grupların "bağımsızlık ilan etme" riski ortaya çıkıyor. Irak'taki direnişin seçim sırasında daha da artması ise bir diğer endişe. Sokak ortasında Iraklı seçim görevlilerini infaz eden direnişçiler, bu kez "çalışmayı bırakmazlarsa öldürüleceklerini" yazan tehdit mektupları gönderiyor. Geçici Başbakan İyad Allavi, seçimin kararlaştırılan tarihte yapılmasında ısrarlı. Amerikalı ve Iraklı yetkililer seçim bir an önce yapılmazsa direnişçilerin bunu zafer gibi algılayabileceğini savunuyor.
Filistin
Barış, bu seçime bağlı
Filistinliler'in efsanevi lideri Yaser Arafat'ın ölmesiyle boşalan liderlik koltuğunu doldurmak için yapılacak seçim 9 Ocak'ta... Seçimde 7 aday yarışıyor: Mahmud Abbas (FKÖ lideri, El Fetih adayı), Taysir Halid (Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi adayı), Bassam el Salhi (Filistin Halk Partisi adayı), Mustafa Barguti (bağımsız), Abdülkerim Şubeyr (Bağımsız), Said Barakeh (bağımsız) ve Abdülhalim el Askar (bağımsız)...
İsrail Destekliyor
Ancak tüm bu adaylar arasında en güçlüsü, Amerika'nın da destek verdiği Mahmud Abbas. Bazı Filistinliler, çok fazla Amerikan yanlısı göründüğünü öne sürerek, Abbas'ın Arafat'ın yerine geçme fikrine karşı çıkıyor. Şu an İsrail'de tutuklu bulunan El Fetih liderlerinden Mervan Barguti'nin Arafat'ın yerine getirilmesini istiyor. Ancak onun adaylığı netleşmedi.
S.Arabistan
Vatandaşın ilk seçimi
11 Eylül saldırıları sonrası başlatılan "reform" hamlelerinden Suudi Arabistan da etkilendi. Kraliyet, vatandaşlarına ilk kez seçme ve seçilme hakkı tanıdı. Seçim küçük çaplı bir uygulama. Ancak 10 Şubat'ta başkent Riyad'da belediye meclis üyelerinin yarısı seçilecek. 3 Mart ve 21 Nisan'da diğer büyük kentlerde de seçim yapılması bekleniyor. Vatandaşların seçimlere ilgi göstermesi için reklam panoları ve televizyonlardan kampanya yürütüldü, camilerde siyasi propaganda yasaklandı. Seçmenin 21 yaşını geçmiş, adayların 25 yaşını tamamlamış olması gerekiyor. Kadınların seçme ve seçilme hakkı ise "şimdilik" yok. 4 yıl sonra tekrarlanacak seçime kadınların da katılabilmesi için teknik hazırlıklar yapılıyor.
Mısır
Mübarek'in yerine oğlu
1981'de Envar Sedat'ın suikaste kurban gitmesiyle iktidara Hüsnü Mübarek (77) geldi. O tarihten bu yana tek aday olarak katıldığı cumhurbaşkanlığı seçimlerini hep kazandı. Son 6 yıllık dönemi Ekim 2005'te bitiyor. Mübarek'in henüz yeniden aday olup olmayacağı veya yerine kimi aday göstereceği kesinlik kazanmadı. Ancak, 41 yaşındaki oğlu Cemal'i yerine geçirmeye çalışacağı yorumları giderek artıyor. Halef göstermemesi ya da yeniden aday olacağını açıklamaması da bunun bir göstergesi olarak yorumlanıyor. Halk bu iddiları protesto etmek için gösteriler düzenledi. Böylece Mısır ilk kez sadece Hüsnü Mübarek'i protesto etmek için yapılan bir gösteriye sahne oldu. ABD'nin Büyük Ortadoğu Projesi olarak başlayan bölgede reform hareketi için Mısır, en önemli "uygulama ülkesi" gösteriliyor.
İran
Hatemi aday olamayacak
Cumhurbaşkanlığı seçimleri 17 Haziran'da yapılacak. Muhammed Hatemi, 1997'de büyük bir çoğunlukla kazandığı seçimi, 2001 Haziran'da zor da olsa ikinci kez aldı. Ancak vaadettiği reformların mollalara takılması, meclis seçiminde muhafazakarların üstün gelmesi popülaritesini azalttı. Üst üste iki dönem cumhurbaşkanlığı yapan kişi, üçüncü dönem aday olamıyor. Dini lider Hamaney'in dış ilişkilerden sorumlu danışmanı Ali Ekber Velayeti ile eski Devrim Muhafızları komutanı Muhsin Rızai seçimin iki güçlü ismi. Eski Cumhurbaşkanı Rafsancani'nin de aday olması bekleniyor. Seçim, özellikle ABD ile ilişkiler ve nükleer çalışmalar açısından büyük önem taşıyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
