  |
|
Kültürde AB kriteri
Türkiye'nin kültür haritası, AB ülkeleriyle karşılaştırıldığında son derece sönük kalıyor. Almanya'da 11 bin 332, Fransa'da 4 bin kütüphane var, bizde ise 1435.
***
Kültür kriter olsaydı AB tam bir hayaldi
Türkiye'nin kültür haritası, AB ülkeleriyle karşılaştırıldığında sınıfta kalıyor. Tiyatrolardan sinema salonlarına, kütüphanelerden opera binalarına arada büyük bir uçurum var.
Türkiye'de kültür ve sanat faaliyetlerinin yapılacağı yer sayısı yerlerde sürünüyor. 70 milyon nüfusu olan Türkiye genelindeki kütüphane sayısı 1435. "Hayatın aynası" olarak kabul edilen tiyatro sayısı ise sadece 100. Batman, Siirt, Kilis, Şırnak, Bingöl, Muş, Tunceli ve Hakkari'de sinema salonu ise hiç yok. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Öğretim üyesi Doç. Dr. Bülent Yılmaz'a göre Türkiye'de kütüphane sayısı çok az. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na göre ise Türkiye genelindeki kütüphane sayısı 1435. Yılmaz, "AB üyesi ülkelerden Almanya'da 11 bin 332, Fransa'da 4 bin 8, İngiltere'de 4 bin 937 ve İspanya'da 5 bin 209 halk kütüphanesi var.
Türkiye'deki kütüphane sayısı bin 435. İngiltere'de 14 bin kişiye, Türkiye'de ise yaklaşık 50 bin kişiye 1 halk kütüphanesi düşüyor" diyor. Yılmaz'ın verdiği bilgiye göre 2000 yılı itibariyle halk kütüphanelerinde Almanya'da 107 milyon 800 bin, Fransa'da 144 milyon 500 bin, İngiltere'de 122 milyon 100 bin ve İspanya'da 37 milyon 600 bin adet koleksiyon bulunuyor. Türkiye ise sadece 12 milyon 432 bin 610 adet koleksiyona sahip. İngiltere'de halkın yarısı kütüphaneye üye. Türkiye'de bu rakam sadece yüzde 6. Bu arada ülkemizdeki cami sayısı 76 bin, ayrıca Diyanet İşleri Başkanlığı'na bağlı 3 bin 852 Kuran kursu bulunuyor. Türkiye'deki sadece 13 ilde devlet tiyatrosu var. Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Adana, Trabzon, Diyarbakır, Antalya, Erzurum, Konya, Sivas, Van ve Gaziantep'te olmak üzere toplam 27 devlet tiyatrosunda oyun izleniyor.
Devlet İstatistik Enstitüsü'nün verilerine göre özel ve belediyelere ait tiyatrolarla Türkiye'deki toplam tiyatro sayısı 102. Tiyatro izleyici sayısı ise yaklaşık 2 milyon 700 bin kişi. Özel tiyatroların sayısı da içler acısı. Özel Tiyatro Yapımcıları Derneği Başkanı Hadi Çaman, İngiltere'nin başkenti Londra'da yaklaşık 250 tiyatronun bulunduğuna dikkat çekerek, "Türkiye'nin genelinde yaklaşık 100 tiyatro bulunuyor. Londra gibi bir yerle karşılaştırılacak bir rakam bile değil" diyor. Opera ve bale sayısı, beş! Ankara, İstanbul, İzmir, Mersin ve Antalya'da bulunan Devlet Opera ve Balesi'nin toplam izleyici sayısı ise 165 bin.
DOĞU'DA SİNEMA SALONU YOK
Türkiye'deki sinema sayısı 500. Toplam ekran sayısı ise 1100. Türkiye'nin sinema izleyici sayısı ise yıllık yaklaşık 25 milyon kişi. Siirt, Kilis, Gümüşhane, Bayburt, Şırnak, Bingöl, Bitlis, Ardahan, Kars, Iğdır Muş, Tunceli ve Hakkari'de sinema salonu ise hiç yok. Sinema eleştirmeni Atilla Dorsay, sinema ve izleyici sayısının Avrupa'ya oranla az olduğunu belirterek, "Özellikle bu yıl daha da düştü. Buna neden olarak televizyonda parlak dizilerin olması, yine bazı güzel filmlerin televizyonlarda gösterilmesi ve sinema bileti fiyatlarının fazla olması gösterilebilir" diye konuşuyor. Türkiye'de basılan kitap sayısı her yıl artarken, yine de Avrupa ülkelerinin rakamlarını yakalamış değiliz. Türkiye'de yıllık 450 trilyonluk kitap satılıyor. Bunun içinde ders kitabından test kitabına kadar her şey dahil. Yayıncılar Birliği Başkanı Çetin Tüzüner, Türkiye'de kitabın pazar payının yaklaşık 450 trilyon olduğunu söylüyor; "Ülkemizde yaklaşık 1500 yayınevi var. Bu rakamlar Batı'ya göre çok düşük."
Yazar ve edebiyat eleştirmeni Enis Batur, Türkiye'deki kültür sanat faaliyetlerini Avrupa ülkeleriyle karşılaştırdığında ortaya içler acısı bir tablonun çıktığını vurguluyor: "Fransa'da eylül ayında tam 700 tane kitap çıktı. Bizde 60-70 tane çıkıyor. Avrupa'da insanlar toplu taşıma araçlarında ayaktayken bile kitap okuyor. Türkiye'de kitabın yeri yok, seyredilen televizyon. Türk halkı hayatı bir gazino olarak görüyor. Her şey popüler kültüre uygun üretiliyor. 1960- 70'lere oranla gerideyiz." "Bacasız sanayi" turizmde de gerideyiz. Türkiye'de 44 etnografya ve 62 arkeoloji müzesinin yanı sıra 62 tane farklı alanlarda müze bulunuyor. Müzeleri ve ören yerlerini ziyaret eden kişi sayısı yaklaşık 9 milyon. Fransa'daki müze sayısı 9 bin 500. Almanya'da ise yaklaşık 10 bin müze bulunuyor.
İnci DÖNDAŞ
|
