Çocuğunuz ne iş tutsun istersiniz?..

"Verelim birinin yanına da bari bir zanaat öğrensin." Okula gitmeyen, gitse de tekleyen, durumlar elvermediği için mektep medrese göremeyen çocuklar için böyle konuşurdu ebeveynler. Çocuğun yanına verileceği "biri" kimi zaman kaportacı, boyacı, bakkal, kasap, manav, zücaciyeci, sobacı, nalbur filan kabilinden küçük esnaflar olurdu. Ama artık devir çok değişti. Kentleri metropolleri bir yana koyun, köyde kırda bile aileler çocukları için harika okullar ya da meslekler düşlüyor.
E herkesin evladı var ve herkes o evladının "iyi bi yere" gelmesini istiyor elbette. Gerçi o öyle elle tutulur gözle görülür bir şey değil ama hepcek biliyoruz ki "iyi bi yer"den kasıt; "parası-pozisyonu kuvvatlı" bir yer...

Bilim çağı geldi he heey!..
Kilim çağı çoktan bitti bilim çağı başladı malum. İnternet ve bilişim teknolojileri gelişti, ayyuklara çıktı. Evvelki zamanların gözde, popüler mesleklerinin çoğu da yerlerini gözde ve yeni yeni mesleklere bıraktı haliyle.
İşi bilenler diyor ki; "O menşur endüstri devrimini hatırlayın. İnsan elinin uzantısı olarak tanımlanabilecek, insan işini kolaylaştıran makineler yaratmakla sınırlı kalmıştı o devrim." Eskilerin "Alet işler el övünür" deyişi biraz da bundandı belki.
Mürettiphane günlerimiz
Bir vakitler bizim gazete sayfalarına kurşun harfler döken, kınnapla sayfa bağlayanlar yerini önce IBM operatörlerine, pikaj montajcılara, renk ayrımcılarına bırakmıştı mesela. Şimdi ne onların ne de mesela klişecilerin esamisi bile okunmuyor.

Ne olacak ki?
Peki neler var diye soruyoruz. Yanıt geliyor hemen; "Ne olacak; artık elin değil beynin uzantısı sayılan alet edevat var. Akıllı makineler, yapay zekâ ürünler vs. Zaten internet'in kendisi bile tekil başına yaşamın her zerresini olduğu gibi iş yaşamını da derinden etkiliyor."
İşin analitik, sosyal, kültürel tarafını daha fazla ırgalayacak değilim. Aklıma düşen acaba hangi meslekler yükselen değer oldu, hangileri inişe geçti sorusu. Böylelikle zorlanan ebeveyn ve gençlere bir ufak kıyak yapmış olurum. İşte uzmanlara göre inecek ve çıkacak meslekler ve işte sebepleri:

Gözden düşecek meslekler
İnternet'in gelişmesi ve yaygınlaşması her şeyden önce emlakçılık, broker'lık, dealer'lık gibi komisyonculuk mantığına dayanan meslekleri gözden düşürecek gibi görünüyor. Kitaplar, gazeteler, dergiler giderek daha fazla oranlarda dijital ortamlara taşınacağı için matbaacılık, yayıncılık gibi basımla ilgili meslekler de artık fazla talep görmeyecek. Eğitim sanal ortama taşındıkça, öğretmenlik de (tabii kalburüstü öğretmenler daha fazla el üstünde tutulacak) gözden düşecek.

Ya gözdeler ne?..
Düşünen ve öngören beyinler diyor ki: "Yakın gelecekte uzmanlaşmış kişilere daha fazla ihtiyaç duyulacak alanlar ve gözde olacak meslekler ise şunlar olacak":
-Bilişim ve telekomünikasyon: İletişimin ve bilgi paylaşımının önem
-Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Merkezi, gözde olacak yeni mühendislik dallarını şöyle tanımlıyor: Bilgisayar dizayn mühendisliği (bilgisayar programlanmasında karşılaşılan problemleri çözmeye yönelik), ergonomi mühendisliği (verimliliği artırmak için, insan-makine ve çevre arasında iletişim modelleri kurmaya yönelik), imaj mühendisliği (kurum tanıtımları için reklam ve mimarlığın birleştirilmesi), risk mühendisliği (işletmeleri her türlü riske karşı korumaya yönelik), genetik mühendisliği (kanser, AIDS gibi çözümsüz görünen hastalıklarla mücadeleye yönelik).
-Uzay ile ilgili her tür meslek.
-Turizm: Giderek küresel bir köye dönüşen dünyada, seyahat etmek özgürleştikçe ve kolaylaştıkça, bu yönde daha fazla talep olacak ve turizmcilere daha fazla iş düşecek.
-Bankacılık ve Borsa:
20'nci yüzyılın son çeyreğinde yükselişe geçen bu alan, parayı iyi yönetmek giderek daha fazla önem kazandığı için bu yüzyılın ilk çeyreğinde de önemini koruyacak.
-Danışmanlık ve İnsan Kaynakları: Yeni teknolojileri iş süreçlerine uyarlamak ve yeni iş tanımları doğrultusunda işgücü ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla şirketler, yönetim danışmanlığı hizmetlerinden daha sık yararlanacaklar ve insan kaynakları alanı genişleyecek.
-Sanat ve Spor: Bu eğilimden olumlu bir şeymiş gibi söz etmek pek kolay olmasa da, spor, müzik, sinema ve dans gibi alanlar giderek profesyonelleşecek ve önemli meslekler arasında yerlerini alacaklar.

Peki şimdi ne demeli?
Bütün bu yazılanlara bakınca insanı kara kara bir düşünce alması doğal değil mi. İşin yoksa düşün dur; "Verelim bizim çocuğu birinin yanına da bir zenaat öğrensin ama, Borsacı Hayri Bey'in yanına mııı, Uzay Fiziği uzmanı Pervin Hanım'ın kucağına mııı, İnsan Kaynakları Müdürü Şakir Bey'in tezgâhına mııı, nereye, nereye verelim yaaaa?..