kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Euro 2004
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
    Kampüs
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Abdurrahman Yildirim @ SABAH
 
Bu borsaya devrim lazım
Borsa neden bu durumda?

Borsa neden bu durumda?

Krizler olumsuz etkiledi
1998 Rusya krizi, 1999 deprem durgunluğu, 2000 banka krizi ve 2001 büyük kriz, ekonomiyi, şirketleri ve dolayısıyla hisse senetlerini vurdu. Türk yatırımcılar ilk kez toplu şirket batışları ile karşılaştı. 35 borsa şirketi ve borsada şirketlerin yüzde 12'si battı. Bu durum, piyasaya duyulan güveni sarstı.

Sistem riski doğdu
Şirketlerin batması yatırımcının riski. Ancak 1999 Bankalar Kanunu değişikliği sonrasında batan bankaların halka açık hisse senetlerine bedelsiz el konuldu. Buradaki sorun kamuoyunun ve sermaye piyasasının doğru ve zamanında bilgilendirilmemiş olmasında. Aynı sistem riski elektrik üretim ve dağıtım imtiyazı verilen özel halka açık şirketler için de geçerli. Bu elektrik şirketlerinin imtiyazının iptal edilmesi de 10 binlerce yatırımcıyı mağdur etti. Bir büyük güven kaybı da buradan geldi.

Aracı riski var

1994 krizinde batan 17 aracı kurumun yok ettiği müşteri emanetleri henüz ödenmedi. Kanun çıktı, kaynak da ayrıldı. Ancak işin sahibi bir kurum çıkıp aradan 10 yıl geçmesine karşı bu sorunu sonuçlandıramadı. Bir büyük küskünler grubu da buradan oluştu.

Konjontür iyi değil
2000 yılı bütün dünya piyasalarında çöküş yılı. Ancak dünya bu krizden çıkabilmek için bir dizi reform yaptı. Yatırımcıyı, piyasayı aldatanlara ağır cezalar getirildi. Temettü dağıtımı yeniden ön plana çıkarıldı. Türkiye'de bu konularda yeterli adımlar atılamadı. Sadece dağıtılabilir karın yüzde 20'sinin dağıtılması ilkesi getirildi. Son dönemde uluslararası yatırımcılar gelişmekte olan piyasalardan çıkıyor. İMKB'nin yaklaşık yarısı yabancıların elinde. Yabancı talebinin kesilmesi borsayı zayıflatıyor.



Şirketler sorunlu
Makro ekonomik sorunlardan ve siyasi istikrarsızlıktan dolayı son yıllarda sık sık krizler yaşanması şirketleri zayıflattı. Bankalar yeniden yapılandırılırken şirketler kesiminde bu yapılanma çok cılız ve geç kaldı. Borsada kaliteli şirket sorunu ortaya çıktı.

Vergi getirildi
1999 sonrası sermaye piyasası hiçbir kazanım elde edemezken üstüne üstlük vergilendirildi. Üç ay içinde elde edilen hisse senedi kazançları vergiye tabi tutuldu. Bu da, borsanın büyük oyuncularının yurtdışından işlem yapmasına yol açtı. Çıkmayanlar da, borsa işlemlerini azalttı. Son halka arzlar sırasında borsa aracı kurumları ve yatırımcılar Maliye'nin vergi denetlemesinden geçiyordu.

Manipülasyon yaygınlaştı
Krizler, konjoktürün ters dönmesi, borsa getirisinin düşmesi ve uğranılan zararlar halkın borsaya ilgisini azalttı. Dört yılda yatırımcı sayısı 1 milyon 365 binden 450 bin azalmayla 912 bine düştü. Bakiyeli hesapların büyük çoğunluğu hareketsiz. Yani halk giderek borsadan çekildi. Buna paralel manipülatif işlemler arttı. İMKB Başkanı "Borsada 100 hissede manipülasyon var" dedi. Manipülasyonun yaygınlığı ve fiyat oynaklıkları halkı borsadan daha çok soğuttu.

Yapı hantallaştı

2001 krizinden sonra kamuda, ekonomide, bankacılık kesiminde ve özel sektörde yeni bir yapılanmaya gidildi. Borsa bu yapılanmadan nasibini alamadı. Sermaye piyasasından sorumlu bakanların ilgisizliği ve krizin bankalarda yaşanmasından dolayı oraya odaklanılması, hantal yapıyla birleşince mevcut çöküş geldi.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Borsa kazandırmalı ki, kazansın   / 23-06-2004
 Devrim için önce zihniyet değişmeli   / 22-06-2004
 Bu borsaya devrim lazım   / 21-06-2004
 Parlak bir bilanço için programın ve reformların devamı gerekli   / 18-06-2004
 IMF'li 5 yılın bilançosu   / 17-06-2004
 Bankalarda 5 Temmuz hazırlığı   / 16-06-2004
 Vergide çarpık yapı çarpık sonuç   / 15-06-2004
 Para sahipleri farsatı kaçırmadı   / 14-06-2004
 Ne oldu bizim borsamıza?   / 11-06-2004
 Faiz dışı fazla indirimi isterken cari açığın artacağını düşündün mü hiç   / 10-06-2004
YAVUZ SEMERCİ
Halka arz fiyatı Doğuş'a zarar, Koç'a kâr yazdı!
Türk...
İLKER SARIER
Grup hisleri
Nurtopu gibi bir asgari ücretimiz oldu,...
SERVET YILDIRIM
Ekonomide zor dönem
Türkiye gibi gelişmekte olan...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Virmanı kısıtlama, manipülasyonu azaltır
Sermaye...
Dadaş diyarında A Takımı rüzgârı
A Takımı'nın kaptanı Savaş Ay, Sokak Arası programını Erzurum'da...
Katilin adını fısıldadı
Kan davalısı tarafından sokak ortasında bıçaklanan adam son nefesini...
IMKB
E: 16,820 D:% 0.40
DOLAR
S: 1,491,000 D:% 0.13
EURO
S: 1,803,000 D:% 0.17
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Bilgi ve Yaşam | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.