  |
|
Obezite tehdit ediyor dünya şiştikçe şişiyor...
Uzmanlar, obezite yani aşırı şişmanlık hastalığının dünyayı bir virüs gibi saran yapısına dikkat çekiyorlar. Dengesiz veya aşırı beslenme sonucu vücudu sarıp sarmalayan yağlar, zamanla pek çok hastalığa davetiye çıkararak, kişiyi sağlığından ediyor
Nisan geldi, cemreler düştü. Herkes kışın palto ve kazaklarla gizlenen kiloları verme paniğinde. Bir düşünün... Son günlerde çevrenizdekilerden en sık duyduğunuz söz ne?
"Yaz geliyor, kilo vermem lazım".
Evde annenizden, kardeşinizden, iş arkadaşlarınızdan hatta sevgilinizden veya eşinizden aynı şeyi duymuyor musunuz? Nisan geldi. Güneş yüzünü gösterdi. Yazlıklar dolaplardan, kaldırıldıkları çekmecelerden çıkacak. Kışın kalın paltoları, kazakları siper edinen kilolar, yaz ile ve yazlık kıyafetlerle barışamaz bir türlü. İçlerine girmek şöyle dursun, aynanın karşısında süzülmek ne mümkün? "Tanrım, ne kadar da kilo almışım. Bunları bir an önce vermem lazım" diye kararlar alınacak. Ardından kilo verme paniği başlayacak, rejimler yapılacak, kışın sinek avlayan spor merkezleri dolacak. Diyet listeleri elden ele dolaşacak. Kadınların ve erkeklerin ellerinde bir diyet programı, her kitapçıda bir diyet kitabı, her gazetede veya dergide bir diyetisyen göreceğiz. Oysa, sağlıklı beslenmenin ve sağlıklı kilo vermenin belirli kriterleri var. Bu temel noktaları bildikten sonra mantık yürüterek istenilen sonuçlara ulaşmak mümkün. Görüşlerine başvurduğumuz Türkiye'nin önde gelen beş uzmanının tavsiyelerine kulak verirseniz, sağlıklı beslenmenin ve dolayısıyla sağlıklı kilo vermenin bir hayal olmadığını göreceksiniz...
Yalnızca ABD'de kilo kaybettirici ürünlere yaklaşık 33 milyar dolar (yaklaşık 33 katrilyon lira) harcanıyor. 300 milyondan fazla kişiyi etkileyen bu hastalık ile ilgili bilgi ve rakamlar ise şöyle: Obezite, ağırlığın boyun karesiyle bölünmesi olan vücut kütle endeksiyle (BMI) hesaplanıyor. BMI'sı 30'un üzerinde olanlar şişman, 35'in üzerinde olanlar çok şişman ve 40'ın üzerinde olanlar aşırı şişman olarak değerlendiriliyor. Avrupa ülkelerinde, erkeklerin yaklaşık yüzde 10-20'si ve kadınların yüzde 10-25'i şişman. ABD'de ise nüfusun yüzde 25- 33'ü şişman. ABD'deki şişman nüfusun büyük çoğunluğu kadınlar ve etnik azınlıklar. Avrupa'da şişmanlık sorunu, son 10 yıl içinde yüzde 10 ile 50 arasında arttı.
ŞİŞMANLIK HASTALIĞA ZEMİN HAZIRLIYOR
Şişmanlık, aralarında şeker, kemik, kalp, felç ve kanserin bulunduğu çok sayıda hastalığın nedeni olarak görülüyor. Ayrıca depresyon gibi psikolojik sorunları da beraberinde getiriyor. Şişmanlık, yaşla birlikte artıyor ve hamilelik sayısıyla birlikte yükseliyor. Batı ülkelerindeki sağlık harcamalarının yüzde 2-8'i şişmanlıkla mücadele için harcanıyor. Şişmanlığın nedenleri değişiyor, ancak şişmanlık çoğunlukla sağlıksız beslenmeye ve spor yapılmamasına dayanıyor. Şişmanlıkta, fiziksel ve genetik sorunların yanı sıra olumsuz duygular, bıkkınlık ya da depresyon büyük rol oynuyor. Bu arada, vücudun ağırlık ve yağını nasıl düzenlediği henüz tam anlaşılmış değil. Hipertansiyon, dislipidemi, insülin rezistansı ve ağır psikolojik strese yol açması nedeni ile önemli bir sorun olan obezite, çocukluk çağında giderek artan bir sıklıkta görülüyor. Gelişmiş ülkelerde yapılan çalışmalarda erişkinlerin yüzde 33'ünün, çocuk ve gençlerin ise yüzde 20-27'sinin obez olduğu, 1976'dan sonraki on yılda 6- 11 yaşlarında obezitenin yüzde 54 oranında, 12-21 yaşlarındaki çocuklarda da yüzde 64 oranında arttığı bildiriliyor. Son yıllarda obezitenin çocukluk yaş grubunda giderek arttığı gösteriliyor. Günümüzde obezite, birçok hastalığın hazırlayıcısı olarak kabul ediliyor. Kalp-damar hastalığı, diyabet, hipertansiyon, romatizmal hastalıklar, safra kesesi hastalıkları, beyin kanaması ve bazı kanser türleri obezlerde, normal ağırlıkta olanlara göre daha fazla görülüyor. İdeal ağırlığının yüzde 20 üzerinde olan erkeklerde, koroner kalp hastalıklarından ölüm oranı yüzde 25, felç yüzde 10, diyabete yakalanma riski 2 kat, safra kesesi taşı oranı yüzde 40 artıyor. Obezite, yaşam süresini kısaltan metabolik-hormonal bir hastalık olduğu için, obezitenin oluşmadan önlenmesi gerekiyor. Bu da toplumun sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam konusundaki bilgi birikimi ve bilinç düzeyinin artmasına bağlı hiç kuşkusuz.
BİLİNÇLİ DİYET İÇİN İKİ LİTRE SU
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Endokrinoloji Metabolizma ve Diyabet Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Üstün Korugan, yaza girerken eğer diyet yapılıyorsa günde en az iki litre suyun kesinlikle tüketilmesi gerektiğini öğütlüyor. Diyette, sebze ve meyveye ağırlık verilmesini öneren Prof. Dr. Korugan, "Günde en az 400 gram meyve tüketilmeli" diyor. Meyvelerden şeftali, armut ve karpuzu özellikle öneren Prof. Dr. Korugan bu meyvelerin metabolizmayı yavaşlatmadığını hatırlatıyor. Diyette, "olmasa olmaz" denilebilecek gıdalardan birinin de yoğurt olduğunu bildiren Prof. Dr. Korugan içecek olarak da alkol yerine ayran ve maden suyunu öneriyor. Sakarin ve yağdan mümkün olduğunca uzak durulmasını isteyen profesör, eğer yüksek tansiyon söz konusu değilse, tuz sınırlamasına gerek olmadığını belirtiyor. Sağlıklı diyette günlük kalori gereksiniminin 600-800 kalori altına inilmesi gerektiğini öneren Prof. Dr. Korugan, "Sağlıklı diyet metabolizmayı yavaşlatmaz, bedenin enerji harcamasını uygun düzeyde tutar. Sağlıklı diyet kan şekerini az yükselten, kandaki yağları olumsuz etkilemeyen besinleri içerir. Ayrıca sağlıklı diyet kan basıncının düşmesine yardımcı olur" diyor.
|
