Uçak biletleri zamlanacak

Türkiye genelinde havayolu ulaşımının yaygınlaştığı, uçak biletlerinin otobüslerle yarıştığı bir dönemde Maliye Bakanlığı, bu güzel gidişe dur diyecek, uçakla yolculuğu pahalı kılacak değişiklikler yaptı. Öyle ki, bu değişikliklerin nasıl yapıldığından hükümetteki konuyla ilgili bir çok yetkili şahısın ve bakanın dahi bilgisi yok. Havacılık camiası ise sektörü büyük bir mali külfet altına sokacak olan Vergi Usul Kanunu'ndaki yeni hükümlerden çok sonra haberdar oldu. Hangi maddelere, nasıl bir mantık örgüsüyle ekleme/çıkarma yapılarak, vergilerle mali külfetin artırıldığına makul bir cevap bulmak zor. Bir başka zorluk ise, bu değişikliklerin biletlere ne oranda yansıyacağı hususu.. Cumartesi Sabah'ta ve Pazar günü ise Sabah Aktüel'de havacılık sayfamızda Maliye'nin havacılık sektörüne getirdiği mali yüklere kısmen değindik. Hatta, cumartesi köşemizde konu biraz eksik olarak yer aldı. Şimdi biraz detaylandıralım. Daha önce finanssal kiralama yöntemiyle filosuna uçak getiren hava yolları, yüzde bir KDV ve yüzde bir oranında stopaj ödüyordu. Yeni düzenleme ile KDV, yüzde 18'e ve stopaj da yüzde 20'ye çıkarılıyor. Bunun anlamı şu; Aylık kira bedeli 200 bin USD olan bir Airbus veya Boeing uçağı için devlete yüzde 2 oranıyla, 4 bin USD vergi veren (diğer vergiler hariç) havayolları bundan sonra, 76 bin USD vergi verecekler. Mevzuat hazretlerinin detayında boğulmadan olayı bu şekilde izah etmek mümkün. Doğal olarak, bu rakamlar biletlere yansıtılacak ve vatandaştan çıkacak. Havayolları da yüksek maliyet sebebiyle yurtdışındaki rakipleriyle rekabette zorluk yaşayacak. Bazı şirketler mevcut filoyu koruyamayacak, büyüyemeyecek ya da yok olacak. Yurtiçinde ucuz uçuşlara ise belki de elveda denecek. Tüyleri tek tek koparmayı bırakıp, avuçla almaya kalkan Maliye'de postu deleceğinden, vergide beklediği rakamlara ulaşamayacak. Turizm patlayacak, ama turistleri de yabancılar taşıyacağından, dövizlerin önemli bir dilimi Türkiye'ye uğramayacak. Maliye Bakanlığı'nın, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde (Sıra No:319) yaptığı yeni düzenlemenin özeti bu. Maliye'nin değerli bürokratlarına dünya genelinde havayollarının uçağı satın alarak filosuna koymadığı gerçeğini hatırlatalım. Hatta Türk Hava Yolları'nın (THY) son yıllarda (1990'dan bu yana) filosuna kattığı uçakların finansal kiralama (Airbus 310'lar hariç) olduğunu, önümüzdeki günlerde alınacak uçakların da yine aynı yöntemle yapılacağını da belirtelim. Dolayısıyla Maliye'nin yaptığı değişiklik, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'a bağlı olan milli havayolunu da vuracak. Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun, finansal kiralama işlemlerinde değerleme hükümlerini düzenleyen 'Mükerrer 290'ıncı maddesi havacılık sektörüne bu güzellikleri getirecek. 1 Temmuz 2003 tarihinden itibaren yapılan finansal kiralama işlemlerinde de uygulanacak. Maliye'nin havacılık sektörüne getirdiği yeni mantıkla, bir uçağın iktisadi ömrü 10 yıl ise ve şirketler bu uçağı 9 yıllığına kiralıyorsa, iktisadi ömrün yüzde 80'inden fazlasına havayolları hükmettiğinden, bu bir finansal kiralama olacak, paralarda kuzu kuzu ödenecek. Uçak leasing bedelleri gider yazılmadığına göre, havacılık sektörüne özgü finansal kiralama üzerine Maliye bürokratları kafa yordular mı, acaba? Peki Maliye, bu şekilde davranırsa, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) boş durur mu? Havalimanlarında, Türk Lirası olan hizmet bedellerine geçen yıl enflasyon hesabından DHMİ yüzde 70 oranında zam yaptı. Bu sene ise zam oranı yüzde 26 civarında. Yani normal değerlerin yine üzerinde. Bitmedi, DHMİ 2003'te dolar olan hizmet bedellerini de Euro'ya çevirdi. Euro'da dolar karşısında değer kazandı. DHMİ, enflasyonu dikkate almadan yaptığı yüksek orandaki zamları geri alır mı bilmem, ama Euro olan hizmet bedellerinde indirim yapması gerekmez mi?