GAP Eylem planında neler var?

2012 yılında tamamlanmasını öngören GAP Eylem Planı, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından Diyarbakırda açıklandı.Toplam 82 sayfa ve dört ana bölümden oluşan GAP Eylem Planı uyarınca, halen 26,7 milyar YTL toplam finansman ihtiyacı bulunan proje için, 2008-2012 yılları arasında merkezi bütçeden 14,5 milyar YTL ek kaynak ayrılması planlanıyor.Halihazırda öngörülen olağan kaynak miktarı 7,2 milyar YTL olarak hesaplanırken, Eylem Planı sonucunda ek finansman ihtiyacı 19,4 milyar YTL olacak.Merkezi bütçe dışı finansman kaynakları ise 4,8 milyar YTL olarak öngörüldü.

ALT YAPI GELİŞTİRİLECEK

Projeye harcanacak 26,7 milyar YTL içinde en büyük pay, 20 milyar YTL ile alt yapının geliştirilmesine harcanacak.Bu çerçevede ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesine 1,3 milyar YTL, sosyal gelişmenin sağlanmasına 5,1 milyar YTL harcanacak.Daha önce proje için 4,6 milyar YTL'si alt yapının geliştirilmesi, 2,4 milyar YTL'si de sosyal gelişmenin sağlanması olmak üzere 7,2 milyar YTL'lik kaynak aktarılması söz konusu iken, bu rakam, Eylem Planı çerçevesinde oluşturulacak kaynaklarla artırılıyor.

EK FİNANSMAN İHTİYACI 19,4 MİLYAR YTL

Eylem Planı kapsamında ek finansman ihtiyacı ise 1,1 milyar YTL'si ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi, 2,7 milyar YTL'si sosyal gelişmenin sağlanması, 15,4 milyar YTL'si de alt yapının geliştirilmesine olmak üzere, toplam 19,4 milyar YTL olarak öngörülüyor.Plan çerçevesinde merkezi bütçe dışı finansman kaynaklarından sağlanacak 4,8 milyar YTL de, alt yapının geliştirilmesine kullanılacak.5 yıl içinde merkezi bütçeden ayrılması öngörülen 14,5 milyar YTL'lik ek kaynağın en büyük kalemini ise 10,6 milyar YTL ile alt yapı yatırımları teşkil ediyor.

DÖRT ANA BAŞLIK

Bu arada GAP Eylem Planı dört ana bölünden oluşuyor. 'Ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi' başlığı altında, cazibe merkezleri, teşvik politikaları, KOBİ destekleri ve kümelenme, teknoparklar, kültür-turizm, doğal kaynaklar ve yenilenebilir enerji ile tarım alt konuları yer alıyor.

'Sosyal gelişmenin sağlanması' başlığındaki faaliyetler ise eğitim, istihdam, sağlık, sosyal hizmet ve yardımlar ile kültür, sanat, spor alanlarında yapılacak yatırımlardan oluşuyor.'Alt yapı' ana başlığı altında sulama, enerji, ulaştırma, sosyal ve fiziki alt yapı yatırımları bulunuyor.
Eylem planının dördüncü ve son ayağı olan 'kurumsal kapasitenin geliştirilmesi' başlığı altında ise yerel idareler ve bölgesel kuruluşlara yapılacak harcamalar sıralanıyor.

EN BÜYÜK HARCAMA SULAMAYA

Öte yandan GAP Eylem Planı finansman tablosuna göre, en fazla finansman ihtiyacı hissedilen 'alt yapının geliştirilmesi' konusunda, en büyük harcama 10,3 milyar YTL ile sulamaya yapılacak.Hali hazırda sulama yatırımları için öngörülen olağan kaynak miktarı 600 milyon YTL iken, eylem planı sonucunda ek finansman ihtiyacı 10,7 milyar YTL olarak hesaplandı.Merkezi bütçe dışı finansman kaynaklarından sağlanacak 1,9 milyar YTL finansmanın ardından, 5 yıl içinde merkezi bütçeden 8,7 milyar YTL ek kaynak ayrılması planlandı.


Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Diyarbakır'da açıkladığı GAP Eylem Planına göre, bölgede üretim yapısı çeşitlendirilecek, güçlendirilecek ve rekabet ortamı geliştirilerek ekonomik kalkınma sağlanacak.

Bu doğrultuda uygulanacak kapsamlı ve uyumlu tedbirlerle; bölgede işsizlik, iş gücü niteliği, sanayi ve hizmet alt yapısı, sermaye birikimi gibi alanlarda hızlı iyileşmeler sağlanacak ve ekonomik yapının tümden dönüşümü yoluyla bölgenin gelişmesine ivme kazandırılacak.Eğitime erişimin artırılması ve kalitenin geliştirilmesi amacıyla, bütün eğitim kademelerinde fiziki ve beşeri alt yapı geliştirilecek ve fırsat eşitliği sağlanacak.

EĞİTİMDE OKULLAŞMA ORANI

Bu çerçevede okul öncesi eğitimde yüzde 50 okullaşma oranı yakalanacak, ilk öğretimde zorunlu eğitime devam etmeyen öğrenci kalmayacak. Orta öğretimde yüzde 90 okullaşma oranına ulaşılacak.Öngörülen büyük yatırımlarla 22 bin 460 öğrencilik ilave kapasite yaratılacak ve 667 öğretim elemanı ihtiyacı karşılanacak.
Üniversite bulunan illerde toplam 4 bin öğrencilik ilave yurt kapasitesi oluşturulacak. Sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi amacıyla hastanelerin koğuş sistemi 1 ile 3 kişilik odalara dönüştürülecek ve kişi başına yatak kapasitesi 10 binde 20'ye yükseltilecek.

ALT YAPININ GELİŞTİRİLMESİNDE ATILIMLAR

Eylem Planının üçüncü ana başlığı olan alt yapının geliştirilmesi konusunda da büyük atılımlar öngörülüyor.GAP'ta yer alan 1 milyon 820 bin hektarlık nihai sulama hedefinin 2012 yılına kadar 1 milyon 60 bin hektarlık kısmının tamamlanması planlanıyor. Projelerin şebeke inşaatlarının ikili işbirliği, kamu-özel sektör işbirliği kapsamında gerçekleştirilmesi planlanıyor.

ILISU BARAJI VE İLLERE DOĞAL GAZ

Bu çerçevede yapımı gerçekleştirilememiş büyük barajlardan Ilısu Barajının inşaatına başlanacak. Santrali de plan dönemi içinde faaliyete geçecek.Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep ve Şanlıurfa illerine bu yıl doğal gaz verilmesi planlanıyor.Kilis'teki dağıtım şirketine lisans verildiği hatırlatılan planda, Mardin ve Şırnak'ın bağlantı hattının orta vadede Irak'tan getirilmesi planlanan doğal gaz iletim hattı üzerinden beslenmesi öngörülüyor.Ayrıca bölgedeki yolların standardının yükseltilmesi için de önemli adımlar atılması öngörülüyor.

KALKINMA AJANSLARI

Yasal süreci tamamlanan kalkınma ajanslarının, öncelikli olarak bölgede kurulması temin edilecek. Bölgenin tamamını kapsayan Gaziantep, Mardin ve Şanlıurfa Düzey 2 bölgelerindeki kalkınma ajansları, kısa zamanda kurularak faaliyete geçirilecek.

GAP BAŞKANLIĞI, BÖLGEYE TAŞINACAK

GAP Eylem Planı çerçevesinde GAP İdaresi Başkanlığının bölgeye taşınması öngörülüyor. GAP İdaresi, söz konusu planı yakından takip ederek 3 ayda bir hazırlayacağı değerlendirme raporunu, GAP Yüksek Kuruluna sunacak ve kat edilen gelişmeler düzenli olarak kamuoyuyla paylaşılacak.

GAP'IN KAPSAMI

Bu arada GAP; Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsıyor.Fırat ve Dicle havzasında sulama ve hidroelektrik enerji üretimine yönelik 22 baraj, 19 hidroelektrik santrali ve sulama yatırımlarını içeren GAP, 2002 yılında yapılan revizyon ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel alt yapı yatırımlarını da içine alan entegre bir bölgesel kalkınma projesi haline dönüştü.

Sadece öngörülen kamu yatırımları tutarı, 2008 yılı fiyatları ile toplam 41,2 milyar YTL olarak öngörülürken, 2007 sonuna kadar 25,6 milyar YTL
ile nakdi gerçekleşme yüzde 62,2 düzeyine ulaştı.Tamamlanan 15 baraj ile 1 milyon hektar alan sulayacak su depolama kapasitesi oluşturuldu, GAP bölgesinde 2008 itibarıyla Fırat ve Dicle Havzasında toplam 272 bin 972 hektar alan sulamaya açıldı. Projenin tamamlanmasıyla toplam 1,8 milyon hektar arazinin sulu tarıma kavuşması planlanıyor.

SINIR TİCARET BÖLGELERİ

Öte yandan sınır bölgelerinde 'sınır ticareti bölgeleri' oluşturulması yönünde alınan karar, Bakanlar Kurulunda imzaya açıldı.

AA