'Vatandaş yazlıktan sandığa gelir'

Prof. Dr. Nilüfer Narlı Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi

* Türkiye'de 50'lere giden laik-İslamcı fay hattı vardı. Fay hattı 80'lerde derinleşti. AK Parti'nin iktidara gelmesiyle bir uzlaşmacı ortam yaratıldı. Ama şimdi bu fay harekete geçti.

* Bir istikrarsızlık sürecine giriyoruz. İstikrarsızlığın getirdiği krizlerle belli bir dönem geçireceğiz.

* İnsanlarda aşırı uçlara doğru yönelme başladı. Halbuki biz 2000'li yıllarda merkezde toplanmayı görmüştük.

* Siyasi görüşlerinde ve yaşam tarzlarında makul olan çoğunluk harekete geçti. Artık örgütlü davranmaya karar verdiler. Katı Kemalist bir grup olarak adlandırılamayacak bu grup, çok geniş bir koalisyon. Bunlar da taban politikasında aktif olacaklar.

* Kararsızlar ve sandığa gitmeyenler mitinglerdeydi, bu kişiler oy verebilecekleri parti arıyorlar. Merkez sağ ve solda baskı kuracaklar.

* Çok farklı bir seçim sonucu bizi bekliyor. Önceki koşullardan çok farklı bir durum var.

* Seçim zamanı insanlar yazlıklarından kalkıp sandıklara gelecektir. Türkiye öyle bir hareketlendi ki, acilen bir çözüm ve uzlaşma gerekiyor.

Prof. Dr. Arus Yumul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı

* Müşterek bir kamusal mekân oluşturmak için ben-öteki ikileminden ve şeriat-darbe örneğinde görüldüğü gibi 'ya o, ya bu' dayatmasından kurtulmak gerekiyor. Ama Türkiye bunu başaramadı.

* Önce siyaset donduruldu, siyasal alanın sınırları kalın çizgilerle çizildi ve daraltıldı.

* Her iki kesim arasında var olan farklı duruşlar, farklı pozisyonlar ve öznellikler önemini kaybetti.

* Türk siyasetinde asker-sivil bürokratların görüşleri bir gelenek oluşturmuştur. Bu geleneğe ve onun otoritesine tabi olmadan eyleme geçmek mümkün değil. Bu uğurda hakikat siyasete kurban edilebilir.

* CHP'nin seçimi, AKP karşıtları ve AKP yandaşları arasında yapılması önerisi de bu durumun göstergesi. Toplumu iki kampa ayrılmış, bireylerden değil kitlelerden oluşan yığınlar olarak gören bir anlayışın sonucudur bu.

* CHP'nin statükoculuğu, siyaseti olanaksız kılıyor.

Prof. Dr. Nilüfer Göle Paris Ehess Sosyal Bilimler Okulu Öğretim Üyesi

* Sokak siyaseti orta sınıflara pek güven telkin etmezdi. Bugün sokak siyasetinin çehresi değişiyor, vatandaş sokağa çıkıyor. Bu durum, orta sınıfların sessiz bir azınlık değil, siyasi açıdan önemli bir sayı oluşturduğunu, kalabalıkları toplayabileceğini gösteriyor.

* 'Olağan' vatandaşlar ise kalabalıklara karışmayı, sokağa inmeyi pek sevmezler. Cumhuriyet mitingleri olağan vatandaşları topladı, kendi vatandaşlıklarının farkına vardırdı.

* CHP, siyasi tabloda artık yok. Onun geleneğini temsil eden, AKP'ye alternatif teşkil edebilecek başka bir parti de görünmüyor. Mitinglerdeki vatandaşlar partisiz.

* Genelkurmay'ın yeni muhtırası, Cumhuriyet'in sahiplerinin vatandaş-asker olduğu varsayımını yineliyor ve parlamenter demokrasiyi aradan çıkararak, Cumhuriyet ile demokrasi arasında kurulmaya çalışılan köprüleri bir anda atıveriyor.

* Gönül isterdi ki muhtıra ile miting arasında bir bağlantı olmasın. Yoksa darbelerin yumuşaması, feminenleşmesi aşamasına mı geldik? Acaba bu seferkinin adı 'nümayişkâr feminen' bir darbe mi?

Yrd. Doç. Firdevs Gümüşoğlu Mimar Sinan Üniversitesi Öğretim Üyesi

* Türkiye'de yine, yaklaşık 60 yıldır hızla artan, 80'lerde ivmesinin doruğa ulaştığı bir tarikat cemaat çizgisi var. Bu ikisi birbirini tamamlayan çizgiler ve tarikatlar ile cemaatlerin güçlendiği ortamda siyasal İslam da güçlenir.

* Halk çaresizlikten sokaklara döküldü bence. Yani o bir taşmaydı ve ben bu taşmanın daha da artacağını düşünüyorum.

* Halkın hiçbir şekilde tepki vermediği koşullarda, askerin de böyle bir açıklama yapacak zemininin olacağını düşünmüyorum. Aslında karşılıklı bir etkileşim belki de var.