Ölsem bile beni unutmayın Corinne

7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in isim vermeden açıkladığı, Atatürk'ün yarbayken mektuplaştığı kadının kimliği belli oldu. Geçmiş zaman ve geçmiş zamanın hatırları edebi bir hayata maliktir.

Beni unutmayınız Corinne, hatta bu harpte ölsem bile." Bu duygu yüklü cümleler savaşın en çetin günlerinde Çanakkale Maydos Karargahından İtalyan kökenli bir kadına, Madam Corinne'ye yazılmış bir mektubun son satırları. Tarih 17 Mayıs 1331 (1915). İmza, 19 Fıkra Kumandanı Kemal.

7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in ATV'de, Murat Birsel'e açıkladığı, Atatürk'ün yarbay rütbesinde iken aşk mektupları yazdığını söylediği kadın, Madam Corinne'in ta kendisidir. Mustafa Kemal aile dostu olan Madam Corinne ile 1913 yılından 1917'ye kadar mektuplaşır. Madam Corinne'ye yazdığı mektuplarda, bir kadına duyulan ilginin izlerine rastlansa da bu mektupların Evren'in bahsettiği gibi tam bir aşk mektubu olduğu söylenemez. Mustafa Kemal'in Sofya'da askeri ataşe iken Madam Corinne'ye yazmaya başladığı mektuplar 1917 yılına kadar devam eder.

Mütareke yıllarında İngilizlerin Madam Corrine'in İstanbul'daki evine yaptıkları baskında Mustafa Kemal'in resimlerine rastlaması, Corinne'in İtalya'ya kaçmasına neden olur. Bu tarihten sonra da, Mustafa Kemal ile mektuplaşmaları ise kesilir. Bir daha karşılaşıp karşılaşmadıkları bile bilinmiyor. Mustafa Kemal'in Madam Corinne'e yazdığı mektuplar 1953 yılında oğlu tarafından yazar Peyami Safa'ya verilmesiyle gün ışığına çıktı, bir bölümü o dönem gazetelerde tefrika edildi. Madam Corinne'in Mustafa Kemal'e yazdığı mektuplar ise, Çankaya Köşkü'nde Kenan Evren'in sözünü ettiği kütüphanede bulunuyor. Bu mektupların bir kısmı Altan Demirkol ile Sadi Borak'ın kitaplarında da yeraldı.

SOYFA'DAN MEKTUP
Mustafa Kemal'in Madam Corinne'e yazdığı mektupların özel duygular içermesine karşın tarihi önemi de bulunuyor. Bu mektuplardan bilinen ilki 12 Ocak 1914 yılında Sofya'dan yazılmış. "Çok aziz dostum", "Aziz Corinne" ve "Samimi ve halis dost" gibi ifadelerle hitap edilerek yazılan mektupları Mustafa Kemal, Çanakkale, Diyarbakır ve Siirt'ten yenilerini göndererek sürdürüyor. Bazıları imzasız olan mektupların çoğunda Mustafa Kemal, "Mustafa Kemal", "M. Kemal", "Kemal" gibi imzalar kullanıyor. Fransızca yazdığı mektuplarda Mustafa Kemal, Madam Corinne'in, bir eleştirisine şu zarif karşılığı veriyor : "Bana yazıyorsun ki, son mektubumda, evvelkiler kadar imla yanlışı olmadığı için, bundan mektuplarımın bir başkasının kalemiyle yazıldığı neticesini çıkarmışsın. Bu küçük dikkati senin tarafından bir cemile (compliment) telakki ederim, zira benim bildiğim kadar Fransızcam üzerinde hayal kurmuyorum. Bu dili Türkçe kadar bilseydim size yalnız daha sık mektup yazmakla kalmaz, size karşı samimi bağlılığımı daha zarif ve daha seçme bir şekil altında ifade etmeye muvaffak olurdum."

Sofya'dan yazdığı bir mektubunda Mustafa Kemal, her mektup aldığında yaşadığı heyecanı şu cümlelerle dile getiriyor : "Son mektubun da ondan evvelkiler gibi beni pek sevindirdi.Serafethanenin kapıcısı, bana, senin mektuplarından birini getirdiği zaman içimde büyük bir sevincin uyanması için zarfın üzerinde senin yazını görmek kafi idi."

Şehit Yüzbaşı Ömer Lütfi'nin dul eşi
Madam Corinne, şehit yüzbaşı Ömer Lütfi Bey'in dul eşidir. Ömer Lütfü ise Balkan Savaşı'nda Vize Muharebesinde yaşamını yitirmiştir. Ve Ömer Lütfü Mustafa Kemal ailecek tanıştığı bir arkadaşıdır. İtalya'nın Cenova şehrinde doğup, ailecek Türkiye'ye yerleşen ve Türk vatandaşlığına geçen Corinne, liyakat madalyası bulunan Bahriye Nezareti tercümanı Miralay Dr. Luigi beyin kızıdır. Amcası da Türk ordusunda görev almış, Ferid Paşa diye bilinen General Ferdinand'dır.

Mustafa Kemal'in, Milli Mücadele için hazırlıklarını Corinne'nin Beyoğlu'nda, Bursa sokağındaki evinde de yaptığı biliniyor. Mütarekede İngiliz subayları bu evi bastı. Ve duvarda bulunan Mustafa Kemal'in resmini indirmesini istediler. Corinne bu isteği şiddetle reddetti. Subaylar bunun üzerine Mustafa Kemal ile ilişkisinin devam etmesinin kendisi için hayırlı olmayacağını ifade ettiler.

Bunun üzerine Corinne İtalya'ya kaçmak zorunda kaldı. 1941 yılında İstanbul'a dönen Madam Corinne 1946 yılında yaşamını yitirdi.

'Ata yerini Çakmak'a bırakmıştı'

İŞTE ATA'NIN VASİYETİ
Benden sonra Cumhurbaşkanlığı'na Mareşal Fevzi Çakmak seçilsin Ankara başkent olarak kalsın. Araştımacı yazar İsmet Bozdağ, günlerce tartışılacak müthiş bir iddia ortaya attı. Çankaya Köşkü'ndeki Atatürk'ün gizli kütüphanesine 1980 yılında özel izinle giren İsmet Bozdağ, o tarihte öğrendiği Atatürk'ün sır vasiyetini gündeme getirdi. Bozdağ, bir çelik kasanın içinde tutulduğunu iddia ettiği vasiyetnamede Atatürk'ün, kendisinden sonra Mareşal Fevzi Çakmak'ın Cumhurbaşkanı olmasını ve Ankara'nın Merkez (Başkent) olmaktan çıkartılmamasını istediğini öne sürdü. Bozdağ ile Atatürk'ün gizli kütüphanesine ilişkin görüştük:

* Siz Atatürk'ün Çankaya'daki gizli kütüphanesine girdiniz. Kütüphanede ne gibi belgeler var?

Bozdağ: Atatürk'ün 24 saatini yazmaya niyetliydim. Bunu Ankara televizyonunda belgesel olarak yayınlatacaktım. Onun için de izin aldım. Ve bütün arşivi gözden geçirdim. Arşivin başındaki zatın baş ucunda bir de kasa vardı. Kasayı açtı bana dedi ki; "Atatürk'ün vasiyetini görmek ister misin?" "Aman..." dedim. Bir zarf gösterdi bana uzaktan. "Yalnız katiyen veremem" dedi. Yalvardım yakardım, sıkıştırdım. Cumhurbaşkanı da arkadaşımdı, yani bastırabileceğimi de biliyordu. Muhtevasını verdi. Cumhurbaşkanı'nın kim olmasını haber veriyor.

* Bunu yazdınız mı?

Bozdağ: Hayır. Vasiyeti bana okudu. Yayınlanmasında fayda yok. Yanlış anlaşılır.

* Yani kimin cumhurbaşkanı olacağına ilişkin portreyi mi çiziyor?

Bozdağ: Vasiyetinde, "Cumhurbaşkanı olarak benden sonra mareşal seçilsin. Ankara'yı katiyen merkez olmaktan çıkarmayın' diyor.

t Kim seçilsin diyor?

Bozdağ: Mareşal Fevzi Çakmak. Sonradan bunu doğrulayan hareketler de oldu. Ben bir kitap yazdım. Atatürk'ün Avrasya Devleti. İşte bu fikir orada da var.

'İNÖNÜ ÜRKEK'
* Sizce Atatürk niçin İsmet İnönü'nün değil de Mareşal Çakmak'ın Cumhurbaşkanı olmasını istedi?

Bozdağ: İsmet Paşa'yı biliyorsunuz. Tutucu bir adam ve ürkek, cesur değil. Atatürk, bu Avrasya Devleti'ni gizli gizli hazırlıyordu. Rusya ile çatışmayı göz önüne alarak bunu yapıyordu. Bu çatışmayı önlemek için de iki şey kurmuştu. Birisi Sadabat Paktı, birisi Balkan Paktı. Böylece Rusya'dan korunmak istiyordu. Bu iki pakt ile Türkiye birleştiği zaman, Osmanlı İmparatorluğu tekrar kuruluyor.

* Nitekim bölgesel bir güç oluşturuyor.

Bozdağ: Rusya bunun farkında. Nitekim Sadabat Paktını yenilemek istediğimiz zaman 1937'de Hariciye Vekili gitti Moskova'ya. Bir ay dolaştırdılar. Konuşmadılar adamla. En sonunda Stalin bir akşam yemeği veriyor. Yemekte Stalin diyor ki, "Niye bir Balkan Paktı yaptınız?" diyor. Hariciye vekili, "Avrupa'dan gelecek bir tehlikeye karşı" diyor. Stalin "Peki Sabadat Paktı?" diyor. Bizde cevap yok.

* Mareşal Çakmak seçilmiş olsaydı, Türkiye'nin kaderi daha mı farklı olur mu?

Bozdağ: Değişirdi. Ben İsmet Paşa'yı severim. İsmet Paşa muhafazakar ve tutucuydu. Başına iş açılsın istemiyor. Rusya ile iyi geçinmek lazım diyor. Haklı da çıkıyor sonradan. Paktı imzalamadı Rusya en sonunda. Ama Mustafa Kemal öyle düşünmüyor. Mustafa Kemal öyle düşünüyor ki, kendisinden sonra İsmet Paşa gelirse, kendisinin yaptığı işlerin hepsini yıkacak. Avrasya Devleti'ni bozacağını biliyor. Onun için istemiyor İsmet Paşa'yı. Yoksa İsmet Paşa'yı tercih eder. Çünkü çok zeki. Birçok meziyeti var adamın. Ama ürkek. Gerekli tepkiyi üzerine çekmek istemiyor İsmet Paşa. Nitekim İkinci Dünya Savaşı'ndaki izlediği politika, benim söylediklerimi doğruluyor. Mustafa Kemal istemiyor. Bunu Atatürk'ün ölüm döşeğinde yaptığı toplantıda konuşmuşlar.

İSMET BOZDAĞ KİMDİR?
1916 yılında Bursa'da doğan İsmet Bozdağ İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ve Gazetecilik Enstitüsünü 1952 yılında bitirdi. Sırasıyla son Posta, Günaydın, Hürriyet ve Tercüman gazetelerinde yazarlık yaptı. Radyo için oyunlar yazdı. Yakın tarihin karanlıkta kalmış gerçeklerini kurcalayan ve yankılar uyandıran araştırmalarıyla tanındı.

YARIN
* Mustafa Kemal Çanakkale'den gönderdiği mektubunda Corinne'ye ne anlattı?

* Corinne Atatürk için ne düşünüyordu?

* Yıllar süren mektuplaşmadan sonra Corinne'nin Mustafa Kemal'in geleceği hakkındaki tahmini neydi?

Veli ÖZDEMİR