| 30 Ocak 2009, Cuma |
İLİŞKİLİ HABERLER
Memleketimden "Jaws" manzaraları
DUYGU ERTÜRK / AKTÜEL
29.01.2009
Aktüel dergisi bu hafta yine ilgi çekici bir konuyu işledi. Türkiye sularında çok sayıda köpek balığı türü yaşıyor...
Dünyanın, "balina köpekbalığı"ndan sonra ikinci büyük balığı olan "güneşlenen köpekbalığı" 1 Ocak'ta Çanakkaleli bir balıkçının ağlarına takıldı. Karaya adım atar atmaz halkın ve medyanın yoğun alakasına maruz kalan sekiz metrelik "bahtsız dev" için, "Marmara'da ne işi var? Yolunu şaşırmıştır" gibi yorumlar yapıldı.
Oysa genel kanının aksine, Türkiye suları Jaws filmiyle üne kavuşan "büyük beyaz"dan, "camgöz"e kadar tam 36 tür köpekbalığına ev sahipliği yapıyor.
Karaköy'de bir balıkçı tezgâhı. Tezgâhın üzerinde cansız yatan bir köpekbalığı. Kocaman ağzı bir sopayla açılmış. Beş metre boylarında. Geride bir adam, elinde mikrofon, vargücüyle bağırıyor: "Vatandaş gel, gel! Gel de âlemin canavarını gör! İnsan yiyen canavar! Ben diyeyim 15, sen de 20 metre. Görmeden ölme. Başka yerde göremezsin!.." Duyan toplanıyor. Kimi, şaşkınlıkla, ne idüğü belirsiz "canavar"ı inceliyor; kimi lini balığın yüzgecine koyup hatıra fotoğrafı çektiriyor. Çocuklar balığın üstüne ıkmış, atçılık oynuyor.
Komik ama Türk halkı için bir o kadar da tanıdık bir senaryo bu. Zira her yıl en az bir defa bahtsız bir köpekbalığı, Türk balıkçısının ağlarına takılıyor. Müşterek akıbetleri de yukarıdaki örnek gibi, etrafı meraklı halkla çevrili bir tezgâhta sergilenmek oluyor. Vakaların çoğu da medyada manşet oluyor zaten. Peki, yakalanan bütün köpekbalıklarının Türk sularına girmesi söylendiği gibi "yön sapması"ndan mı ibaret yoksa bu balıklar burada yerleşik olarak mı yaşıyor?
Balıkbilimi Araştırmaları Topluluğu'nun kurucusu Hakan Kabasakal.
Türkiye'deki tüm denizlerde köpekbalığı yaşıyor
İhtiyoloji (balıkbilimi) Araştırmaları Topluluğu'nun kurucusu, Su Ürünleri Mühendisi Hakan Kabasakal: "Türkiye'nin kıyısı olan tüm denizlerde köpekbalığı yaşıyor" diyor, "Köpekbalığı dağılımı güneyden kuzeye gidildikçe azalıyor.
En fazla türe, 36 türle Akdeniz'de rastlanıyor. Ege Denizi 20 türle ikinci, Marmara Denizi 18 türle üçüncü, Karadeniz ise 6 türle dördüncü sırada."
Karadeniz'de rastlanan türlerin boyu çoğunlukla 1,5 metreyi geçmiyor. Büyük türler av peşinde 1000 metre derinliğe bile inebildikleri için, özellikle 200 metreden sonra biyolojik yaşam olmayan Karadeniz onlara göre oldukça sığ. Antalya Körfezi, Marmaris'teki Boncuk Koyu ve İskenderun Körfezi, Türkiye'deki köpekbalığı cennetleri. Özellikle Boncuk Koyu, son derece ürkek ve zararsız bir tür olan "kum köpekbalıkları"nın Akdeniz'de bilinen tek üreme alanı.
Kabasakal, Türk sularındaki bazı köpekbalığı türlerinin mevsimsel olarak kıyıya da yaklaştığını söylüyor: "Büyük camgöz (Cetorhinus maximus), ki geçtiğimiz günlerde Edremit Körfezi'nde kıyı yakınında yakalandı, ilkbahar sonu, yaz başı ve sonbaharda özellikle Antalya ve Mersin körfezlerinde beslenme amacıyla sığ sulara kadar giriyor. Geçen Temmuz ayında Küçükkuyu'da iki tane yavru büyük beyaz köpekbalığı (Carcharodon carcharias) yine kıyı sularında yakalandı. Bu bireyler yeni doğmuştu ve muhtemelen anneleri de kısa süre öncesine kadar aynı bölgedeydi. Küçükkuyu'da kıyı yakınında yakalanan bir başka tür ise mavi köpekbalığı (Prionace glauca). Marmaris'te Boncuk Koyu'nda gri camgözler (Carcharhinus plumbeus) üreme amacıyla kıyıya yaklaşıyorlar. Kuzey Marmara'da da boz camgözler (Hexanchus griseus) yine üreme ve beslenme amacıyla kıyısal sulara giriyor. Sapan köpekbalıkları (Alopias superciliosus ve Alopias vulpinus) da zaman zaman kıyılara yaklaşıyor."
Kabasakal'a göre bu balıkların, yazları insanların yüzdüğü kıyıya yaklaşmaları tehlikeli olabilir. "Köpekbalığı denizde yaşayan en güçlü yırtıcılardan biri ve insanla karşılaşma ânında neler olabileceği sıcaklık, suyun görünürlüğü, aydınlanma koşulları, bölgede balık veya
deniz memelisi gibi av canlılarının sürü halinde bulunup bulunmadıkları, kişinin yaralı olup olmaması, köpekbalığının açlık durumu gibi ortam koşullarına bağlı olarak değişir" diyor Kabasakal ve ekliyor: "Her yıl en fazla 100 insan köpekbalığı saldırısına uğrarken, katledilen
köpekbalığı sayısı ise 100 milyonları buluyor. Acaba kim daha yırtıcı?"
Türkiye'deki köpekbalığı popülasyonu da küresel ısınmadan nasibini almış Kabasakal'ın dediğine göre. Giderek ısınan sular, özellikle Kızıldeniz göçmeni (Lessepsian Göçmenler) balıklar için denizlerimizi, yaşamaya daha uygun hale getirmeye başlamış. "Bu balıklar arasında kaplan köpekbalığı (Galeocerdo cuvieri), iriburun camgöz (Carcharhinus altimus) ve mekik camgözü (Carcharhinus brevipinna) de var. Son iki tür Akdeniz kıyılarımızda da yaşıyor" diyor Kabasakal; "küresel ısınmayla birlikte diğer tropikal köpekbalığı türlerinden bazıları denizlerimizde görülebilir."
İhtiyoloji Araştırmaları Topluluğu'nun 2000-2008 arasında yürüttüğü "Türk Sularında Yaşayan Köpekbalıklarının Tespiti Projesi"nde köpekbalığı incelemesi yapılan bölgeler.
Balıkçınız "Jaws Kenan"
Türkiye'deki köpekbalıkları konusuna değinip de, Balıkçı Kenan'ı es geçmek olmaz. Kenan Balcı, nam-ı diğer Jaws Kenan'ın balıkçılar hatta balıklar âlemindeki yeri oldukça farklı. Özellikle "yolu Türk sularına düşen köpekbalığı" camiasındaki yeri...
1980'lerin ortalarından beri, Türkiye sularında yakalanan hemen hemen tüm köpekbalıkları onun tezgâhında teşhir ediliyor. Jaws Kenan 52 yaşında. İlkokulu bitirdiği günden beri balıkçılık yapıyor. Tezgâhına oturtup, milletin seyrine sunduğu ilk köpekbalığını da kendisi yakalamış. Hem de sıradan bir balık değil, söylediğine göre "Jaws'ın küçüğü"ymüş bu: "Biz başka balık avlarken, avladığımız balıkları yemeye geldi. Ava giderken avlandı yani. 300 kiloluk bir balıktı."
İlk "kişisel sergi"sini Bakırköy'deki balıkçı tezgâhında açmış. Sonra bakmış ki halkın ilgisi pek yoğun; hemen el ilanları yaparak, okullar dahil tüm kalabalık mekânlara dağıtmış. Sonra televizyoncular, gazeteciler derken, meşhur olmuş. Köpekbalıklarını görmeye gelenlerin sayısı da hızla artmış tabii. Öyle ki, Kartal'dan bir okul, öğrencilerini getirmiş buraya. Semtlerden bile özel talep gelmiş, "Abi, şu balığı bizim orada sergilesene" demişler. Kenan da tutmuş balığı, vinç üzerinde o semte götürmüş. Televizyon kanalları "E5'ten Jaws geçti" diye haber yapmış. Jaws Kenan, ömründe ilk defa köpekbalığı gören halkın tepkisini gülerek anlatıyor; görenler hayretler içinde kalıyormuş: "Balığı aniden görünce 'Ayy!' diyorlar, 'bu ne?' diyorlar, 'balık mı bu?' diyorlar."
O da bu hayvanat için "denizlerin canavarı" diyormuş. En komik tepkileri de çocuklar veriyormuş: "Üstüne binen çocuklar mı dersin, tekme atanlar mı dersin, balığın dişleriyle oynayıp, 'Aa! Bunun dişi yok!' derken, elini kesen çocuklar mı dersin? Çocuklar anne, babalarına ısrar ediyor köpekbalığını görmek için. Bütün aile geliyorlar. Çocuklar balığa dokununca anneleri 'aman oğlum yapma, yer seni!' diye bağırıyor. Sanki canlı balık!"
Oysa genel kanının aksine, Türkiye suları Jaws filmiyle üne kavuşan "büyük beyaz"dan, "camgöz"e kadar tam 36 tür köpekbalığına ev sahipliği yapıyor.
Karaköy'de bir balıkçı tezgâhı. Tezgâhın üzerinde cansız yatan bir köpekbalığı. Kocaman ağzı bir sopayla açılmış. Beş metre boylarında. Geride bir adam, elinde mikrofon, vargücüyle bağırıyor: "Vatandaş gel, gel! Gel de âlemin canavarını gör! İnsan yiyen canavar! Ben diyeyim 15, sen de 20 metre. Görmeden ölme. Başka yerde göremezsin!.." Duyan toplanıyor. Kimi, şaşkınlıkla, ne idüğü belirsiz "canavar"ı inceliyor; kimi lini balığın yüzgecine koyup hatıra fotoğrafı çektiriyor. Çocuklar balığın üstüne ıkmış, atçılık oynuyor.
Komik ama Türk halkı için bir o kadar da tanıdık bir senaryo bu. Zira her yıl en az bir defa bahtsız bir köpekbalığı, Türk balıkçısının ağlarına takılıyor. Müşterek akıbetleri de yukarıdaki örnek gibi, etrafı meraklı halkla çevrili bir tezgâhta sergilenmek oluyor. Vakaların çoğu da medyada manşet oluyor zaten. Peki, yakalanan bütün köpekbalıklarının Türk sularına girmesi söylendiği gibi "yön sapması"ndan mı ibaret yoksa bu balıklar burada yerleşik olarak mı yaşıyor?
Balıkbilimi Araştırmaları Topluluğu'nun kurucusu Hakan Kabasakal.
Türkiye'deki tüm denizlerde köpekbalığı yaşıyor
İhtiyoloji (balıkbilimi) Araştırmaları Topluluğu'nun kurucusu, Su Ürünleri Mühendisi Hakan Kabasakal: "Türkiye'nin kıyısı olan tüm denizlerde köpekbalığı yaşıyor" diyor, "Köpekbalığı dağılımı güneyden kuzeye gidildikçe azalıyor.
En fazla türe, 36 türle Akdeniz'de rastlanıyor. Ege Denizi 20 türle ikinci, Marmara Denizi 18 türle üçüncü, Karadeniz ise 6 türle dördüncü sırada."
Karadeniz'de rastlanan türlerin boyu çoğunlukla 1,5 metreyi geçmiyor. Büyük türler av peşinde 1000 metre derinliğe bile inebildikleri için, özellikle 200 metreden sonra biyolojik yaşam olmayan Karadeniz onlara göre oldukça sığ. Antalya Körfezi, Marmaris'teki Boncuk Koyu ve İskenderun Körfezi, Türkiye'deki köpekbalığı cennetleri. Özellikle Boncuk Koyu, son derece ürkek ve zararsız bir tür olan "kum köpekbalıkları"nın Akdeniz'de bilinen tek üreme alanı.
Kabasakal, Türk sularındaki bazı köpekbalığı türlerinin mevsimsel olarak kıyıya da yaklaştığını söylüyor: "Büyük camgöz (Cetorhinus maximus), ki geçtiğimiz günlerde Edremit Körfezi'nde kıyı yakınında yakalandı, ilkbahar sonu, yaz başı ve sonbaharda özellikle Antalya ve Mersin körfezlerinde beslenme amacıyla sığ sulara kadar giriyor. Geçen Temmuz ayında Küçükkuyu'da iki tane yavru büyük beyaz köpekbalığı (Carcharodon carcharias) yine kıyı sularında yakalandı. Bu bireyler yeni doğmuştu ve muhtemelen anneleri de kısa süre öncesine kadar aynı bölgedeydi. Küçükkuyu'da kıyı yakınında yakalanan bir başka tür ise mavi köpekbalığı (Prionace glauca). Marmaris'te Boncuk Koyu'nda gri camgözler (Carcharhinus plumbeus) üreme amacıyla kıyıya yaklaşıyorlar. Kuzey Marmara'da da boz camgözler (Hexanchus griseus) yine üreme ve beslenme amacıyla kıyısal sulara giriyor. Sapan köpekbalıkları (Alopias superciliosus ve Alopias vulpinus) da zaman zaman kıyılara yaklaşıyor."
Kabasakal'a göre bu balıkların, yazları insanların yüzdüğü kıyıya yaklaşmaları tehlikeli olabilir. "Köpekbalığı denizde yaşayan en güçlü yırtıcılardan biri ve insanla karşılaşma ânında neler olabileceği sıcaklık, suyun görünürlüğü, aydınlanma koşulları, bölgede balık veya
deniz memelisi gibi av canlılarının sürü halinde bulunup bulunmadıkları, kişinin yaralı olup olmaması, köpekbalığının açlık durumu gibi ortam koşullarına bağlı olarak değişir" diyor Kabasakal ve ekliyor: "Her yıl en fazla 100 insan köpekbalığı saldırısına uğrarken, katledilen
köpekbalığı sayısı ise 100 milyonları buluyor. Acaba kim daha yırtıcı?"
Türkiye'deki köpekbalığı popülasyonu da küresel ısınmadan nasibini almış Kabasakal'ın dediğine göre. Giderek ısınan sular, özellikle Kızıldeniz göçmeni (Lessepsian Göçmenler) balıklar için denizlerimizi, yaşamaya daha uygun hale getirmeye başlamış. "Bu balıklar arasında kaplan köpekbalığı (Galeocerdo cuvieri), iriburun camgöz (Carcharhinus altimus) ve mekik camgözü (Carcharhinus brevipinna) de var. Son iki tür Akdeniz kıyılarımızda da yaşıyor" diyor Kabasakal; "küresel ısınmayla birlikte diğer tropikal köpekbalığı türlerinden bazıları denizlerimizde görülebilir."
İhtiyoloji Araştırmaları Topluluğu'nun 2000-2008 arasında yürüttüğü "Türk Sularında Yaşayan Köpekbalıklarının Tespiti Projesi"nde köpekbalığı incelemesi yapılan bölgeler.
Balıkçınız "Jaws Kenan"
Türkiye'deki köpekbalıkları konusuna değinip de, Balıkçı Kenan'ı es geçmek olmaz. Kenan Balcı, nam-ı diğer Jaws Kenan'ın balıkçılar hatta balıklar âlemindeki yeri oldukça farklı. Özellikle "yolu Türk sularına düşen köpekbalığı" camiasındaki yeri...
1980'lerin ortalarından beri, Türkiye sularında yakalanan hemen hemen tüm köpekbalıkları onun tezgâhında teşhir ediliyor. Jaws Kenan 52 yaşında. İlkokulu bitirdiği günden beri balıkçılık yapıyor. Tezgâhına oturtup, milletin seyrine sunduğu ilk köpekbalığını da kendisi yakalamış. Hem de sıradan bir balık değil, söylediğine göre "Jaws'ın küçüğü"ymüş bu: "Biz başka balık avlarken, avladığımız balıkları yemeye geldi. Ava giderken avlandı yani. 300 kiloluk bir balıktı."
İlk "kişisel sergi"sini Bakırköy'deki balıkçı tezgâhında açmış. Sonra bakmış ki halkın ilgisi pek yoğun; hemen el ilanları yaparak, okullar dahil tüm kalabalık mekânlara dağıtmış. Sonra televizyoncular, gazeteciler derken, meşhur olmuş. Köpekbalıklarını görmeye gelenlerin sayısı da hızla artmış tabii. Öyle ki, Kartal'dan bir okul, öğrencilerini getirmiş buraya. Semtlerden bile özel talep gelmiş, "Abi, şu balığı bizim orada sergilesene" demişler. Kenan da tutmuş balığı, vinç üzerinde o semte götürmüş. Televizyon kanalları "E5'ten Jaws geçti" diye haber yapmış. Jaws Kenan, ömründe ilk defa köpekbalığı gören halkın tepkisini gülerek anlatıyor; görenler hayretler içinde kalıyormuş: "Balığı aniden görünce 'Ayy!' diyorlar, 'bu ne?' diyorlar, 'balık mı bu?' diyorlar."
O da bu hayvanat için "denizlerin canavarı" diyormuş. En komik tepkileri de çocuklar veriyormuş: "Üstüne binen çocuklar mı dersin, tekme atanlar mı dersin, balığın dişleriyle oynayıp, 'Aa! Bunun dişi yok!' derken, elini kesen çocuklar mı dersin? Çocuklar anne, babalarına ısrar ediyor köpekbalığını görmek için. Bütün aile geliyorlar. Çocuklar balığa dokununca anneleri 'aman oğlum yapma, yer seni!' diye bağırıyor. Sanki canlı balık!"
Haberin fotoğrafları
İLİŞKİLİ HABERLER
Yayın tarihi: 30 Ocak 2009, Cuma
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2009/01/30//haber,50B20C14CBC54EE5B06F3B5F480A2AE8.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2009, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.
Yaşam Haberleri
KÜLTÜR-SANAT
Son Dakika | Ana Sayfa | Yazarlar | Çizerler | Günün İçinden | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Dosyalar | Günaydın | Televizyon | Astroloji | Sağlık | Magazin | Teknoloji | Otomobil | Turizm Rehberi | Emlak | İşte İnsan | Sabah Çocuk | Mobil Eğlence | Detaylı Arama | Cuma | Cumartesi | Pazar | Kültür-Sanat | EGazete | Gazete Reklam | Internet Reklam | Gizlilik Bildirimi | Künye / İletişim | Bize Ulaşın
 |
Copyright © 2003-2009 Tüm hakları saklıdır. TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş. | 
|