Doğalgaz; kaşık; KEPÇE

Doğalgaz, son 10 ayda toplam % 60 civarında zam gördü. 5'inci zammın oranı % 22.5. Kolaylığının yanı sıra cazip fiyatı yüzünden de doğalgazı tercih eden vatandaş, "kazık yediği"
duygusuna kapılmaz mı? Hele de zam, "BOTAŞ'ın toplayamadığı alacakları yüzünden" diye takdim edilirse. Üstelik, alacak, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in şahsında ete kemiğe büründüyse: "Gökçek'in 500 milyon dolar borcu var BOTAŞ'a; tahsil edilemiyor. Zam bundan dolayı yapılıyor."
Tayyip Erdoğan, Enerji Bakanı Hilmi Güler, BOTAŞ Genel Müdürü Hüseyin Saltuk Düzyol, Melih Gökçek, peş peşe açıklamalar yaptı. Bu izahattan anlaşıldığına göre:
1) BOTAŞ'ın alacağı 14 milyar dolar civarında ve Ankara'nınki bunun ancak çok küçük bir miktarı. Ana borç, Elektrik Üretim AŞ'nin (EÜAŞ). EÜAŞ, İletim AŞ ile Ticaret ve Taahhüt AŞ'den alacağını tahsil edemediği için BOTAŞ'a ödeme yapamıyor. Demek ki, BOTAŞ'ın esas yükü, elektrik şirketlerinin kamudan tahsil edemediği borçtan kaynaklanıyor. Belediyelerinki devede kulak.
2) Zaten alacakları, finansman gideri olarak ancak % 1.5'lik bir yük bindiriyor BOTAŞ'ın maliyetine. Çünkü borç Hazine'nin üzerinde kalıyor.
3) Petrol fiyatlarındaki artışlar, 6-9 ay gecikmeli bir şekilde doğalgaz fiyatına yansıyor. Bugünkü zam, "varil=100 dolar" hesabıyla gerçekleştiriliyor.
4) 1 Temmuz 2008'den sonra, doğalgaz zammı, petrol ve dolar fiyatlarındaki gelişmelere paralel olarak otomatiğe bağlandı. Petrol gecikmeli olarak yansıyor ama, dolardaki anlık artışların ortalaması alınıyor ve hemen fiyatları etkiliyor.
5) Dünyada petrol fiyatlarındaki bugünkü düşüş-eğer dolar-TL paritesi anormal bir seyir takip etmezse- şubat ayından itibaren doğalgaz fiyatlarını aşağı çekecektir. Kısacası bu zamlar geçici olabilir.
6) 2009 bütçesinde 28.6 milyar YTL'lik ÖTV geliri var. Doğalgazdan alınan ÖTV'nin bir kısmından vazgeçilse, zam daha az hissedilebilir.
7) Zam yapılmasaydı, önümüzdeki 3 ayda, bugünkü tüketim rakamlarına göre, bütçeye maliyeti 525 milyon YTL'yi bulacaktı. Dolayısıyla, doğalgazı tüketen yerine bütün vatandaşlardan bu para tahsil edilecekti.

Doğalgazda durum özetle böyle. Türkiye, geçmişte, ertelenen zamlar sebebiyle büyük bütçe açıkları yaşadı ve bunun da faturasını enflasyon olarak ödedi. Hatta Ecevit döneminde baskı altında tutulan fiyatlar, mal yokluğu ve karaborsa şeklinde ortaya çıkmıştı.
Turgut Özal, zamma direnenlere, eski günleri de hatırlatarak ne demişti?
"Kaşıkla verdiğimizi yarın kepçeyle almak zorunda kalırız."