Giriş Saati : 15.09.2008 16:10 Güncelleme : 15.09.2008 16:46
ABD'de geçen yıl konut piyasasında başlayan ve küresel krize dönüşen mali krizin yarattığı sarsıntının son kurbanları, ABD'li Lehman Brothers ile Merrill Lynch oldu.
Bir dönem ABD'nin dördüncü büyük yatırım bankası durumundaki Lehman Brothers, kredi krizi nedeniyle girdiği zor durumdan kurtulamayarak, New York'un güney bölgesinde iflas mahkemesine iflas başvurusunda bulundu. 158 yıllık bankanın yaptığı iflas başvurusuna göre, 31 Mayıs tarihi itibariyle şirketin toplam varlıklarının değeri 639 milyar dolar. WorldCom şirketi 2002 yılında iflas başvurusunda bulunduğunda toplam varlıklarının değeri 107 milyar dolardı.
Lehman Brothers'ın iflas başvurusunda, iştiraklerinin yer almayacağı, aracı kurumların ve Neuberger Berman gibi yatırım yönetimi şirketlerin işlem yapmaya devam edeceği belirtildi. Lehman Brothers, yatırım yönetimi biriminin satışı için birkaç alıcıyla görüşmelerini sürdürüyor.
Lehman Brothers'ın iflası, Drexel Burnham Lambert'in tahvil piyasasındaki çöküşle birlikte iflas başvurusunda bulunduğu 1990 yılından bu yana en büyük iflas oluyor. Banka, ABD Hazinesinin herhangi bir satın almaya yardımcı olmayacağını açıklamasının ardından, potansiyel alıcıların görüşmelerden çekilmesi üzerine iflasını açıkladı.
Yüksek riskli gayrimenkullere dayalı yatırımlarının iflasına yol açtığı Lehman Brothers'ın mahkemeye sunduğu iflas başvurusuna göre, bankanın kreditörleri arasında Citigroup, Bank of New York Mellon, Aozora Bank ve Mizuho Financial Group bulunuyor.
1850 yılında üç kardeşin kurduğu Lehman Brothers bankası, 5 bini İngiltere'de olmak üzere dünya çapında 25 bin kişiye istihdam sağlıyor.
MERRİLL LYNCH VE AIG Bu arada, ABD'nin iki numaralı bankası Bank of America, küresel kredi krizi nedeniyle yaklaşık 46 milyar dolar zarar eden dünyanın en büyük aracı kurumu Merrill Lynch'i 50 milyar dolara satın alıyor. Bank Of America, New York Borsası'nda cuma günkü kapanış fiyatından hisse başına 12 dolar daha fazla olmak üzere Merril Lynch'e hisse başına 29 dolar vererek 50 milyar dolara satın almayı kabul etti. Merril Lynch'in Ocak 2007'de 90 dolardan işlem gören hisseleri mayıs ayında 50 dolardan işlem görmeye başlamıştı.
JP Morgan Chase bankası, ABD Merkez Bankasının (FED) desteğiyle mart ayında çöken Bear Stearns bankasını çok ucuza satın almıştı. Bir zamanlar ABD'nin ilk beş yatırım bankası arasında yer alan Bear Stearns, Lehman Brothers ve Merrill Lynch, 14 aydır süren küresel kredi krizi nedeniyle tarih oldu.
Bank of America'nın Merrill Lynch ile birleşmesiyle, ABD'nin aktifleri bakımından en büyük bankası Citigroup'a rakip olarak küresel bir mali dev ortaya çıkmış olacak. Ancak bu birleşme, daha önce binlerce kişinin işine son veren iki bankanın yeni işten çıkarmalarına da yol açacak.
Bank of America'nın, Merrill Lynch'i alarak zayıf olduğu üç alanda güçleneceği yorumları yapıldı. Bank of America'nın artık ABD'nin en iyi ve en büyük aracılarından ve dünyanın en iyi yatırım bankalarından birine sahip olduğu ve dünyanın en iyi varlık yöneticilerinden biri olan BlackRock'ın yüzde 45'ini ele geçirdiği ifade edildi.
AIG: ''BİRÇOK SEÇENEĞİ DEĞERLENDİRİYORUZ'' Öte yandan dünyanın en büyük sigorta şirketi American International Group'un da(AIG) yeniden yapılanmak zorunda kaldığı belirtiliyor.
Mali desteğe ihtiyacı bulunduğu bildirilen AIG, operasyonlarını gözden geçirdiğini ve işlerini düzeltmek için diğer kesimlerle muhtemel seçenekler üzerinde çalıştıklarını bildirdi. AIG'in sözcüsü Nicholas Ashooh, ''Birçok toplantı yapılıyor. Birçok seçeneği değerlendiriyoruz. Birçok kesimle görüşmeler yapıyoruz'' dedi.
Wall Street Journal ve New York Times gazetelerinin internet sitesinde, AIG'in FED'den 40 milyar dolarlık kısa vadeli finansman talebinde bulunduğu belirtildi. AIG, bu yıl 20 milyar dolar sermaye artırımında bulunmuştu.
Cuma gününe göre, AIG'in toplam piyasa değeri 32,99 milyar dolar. AIG'in kredi krizi başlamadan önce 2007'nin ilk yarısında 61,8 milyar dolar olan geliri, bu yılın ilk yarısı itibariyle yüzde 45 azalarak 33,96 milyar dolara geriledi.
70 MİLYAR DOLARLIK ACİL YARDIM FONU VE KÜRESEL KRİZİN MALİYETİ Bu arada, dünyanın en büyük bankalarından 10'u 70 milyar dolarlık acil yardım fonu oluşturmaya karar verdi.
Bank of America, Barclays, Citibank, Credit Suisse, Deutsche Bank, Goldman Sachs, JP Morgan, Merrill Lynch, Morgan Stanley ve UBS bankalarının her birinin 7 milyar dolar vermeyi kabul ettiği fon, dünya piyasalarında panik çıkmasını önlemeyi amaçlıyor.
ABD'de konut sektöründe başgösteren kredi krizinin daha sonra küresel çapta bir mali krize dönüşmesi, şimdiye kadar küresel bankaların 400 milyar doları aşkın zarar etmesine yol açtı.
Uluslararası Para Fonu (IMF), bu yılın başında kredi krizinin maliyetinin 1 trilyon dolara ulaşacağı tahmininde bulunmuştu.
ABD'de şimdiye kadar kredi krizinin etkilediği 11 banka kapanırken, Lehman Brothers'ın iflasının da son olmayacağı tahmin ediliyor.
DÜNYANIN EN BÜYÜK BANKALARI Dünyanın dördüncü büyük bankası iken Merrill Lynch'i satın alan Bank of America,Industrial & Commercial Bank of China'nın (ICBC) ardından ikinci sıraya yerleşti.
Cuma günü kapanışa göre toplam piyasa değerleri temelinde dünyanın ilk 20 bankası şöyle sıralanıyor:
1- ICBC 206 milyar dolar 2- Bank of America/Merrill 198 milyar dolar 3- HSBC 191 milyar dolar 4- China Construction Bank 168 milyar dolar 5- JP Morgan Chase 141 milyar dolar 6- Bank of China 123 milyar dolar 7- Wells Fargo 113 milyar dolar 8- Banco Santander 101 milyar dolar 9- Citigroup 98 milyar dolar 10- Mitsubishi UFJ 87 milyar dolar 11- BNP Paribas 84 milyar dolar 12- UniCredit 71 milyar dolar 13- Royal Bank of Scotland 69 milyar dolar 14- Intesa SanPaolo 66 milyar dolar 15- Royal Bank of Canada 62 milyar dolar 16- BBVA 62 milyar dolar 17- UBS 61 milyar dolar 18- US Bancorp 59 milyar dolar 19- Societe Generale 55 milyar dolar 20- Credit Suisse 52 milyar dolar AA