Genel gidiş iyiye reel kesim kötüye

14 Mart'ta AKP'ye kapatma davasının açılmasıyla ekonominin ve piyasaların üstüne bir de siyasi belirsizlik binmişti. Bunun öncesinde asıl darbe küresel piyasalardan yenmişti. Temmuz sonunda dava sonuçlanana kadar belirsizlik etkisi devam etti. Hem finansal piyasalarda hem de reel ekonomide. Finansal piyasalardaki etkinin davayla birlikte ortadan kalktığını gördük. Hem döviz, hem faiz ve hem de borsada fiyatlar dava öncesine geri döndü.

- Reel kesim tarafı- Acaba reel ekonomide aynı düzeltme oldu mu? Bu kesimde rakamlar gecikmeli geldiğinden anketler öncü gösterge olabilir. En iyisi de her ay Merkez Bankası'nın gerçekleştirdiği Reel Kesim Güven Endeksi. Yukarıda bu endeksin bir yıl önceki ve üçer aylık aralıklarla değerleri yer alıyor. Endeks 100 üzerinden oluşturulduğundan bunun üzeri iyileşmeyi, altı kötüleşmeyi gösteriyor. Örneğin geçen yılın ağustos ayında bu endeks 114 düzeyindeydi.

- Genel gidişte toparlanma- En iyi durumda olan alt endeks ise 138 ile üretim hacmiydi. 2008 Mart ayına gelindiğinde ana endeks 105'e gerilerken üretim hacmi 140'a çıkmış, buna karşılık genel gidişat 72 düzeyine gerilemiş. Endekslerin tümündeki bozulma temmuza kadar sürmüş. Ağustosta düzelmeler başlamış. En önemli düzelme de genel gidişatta olmuş. Haziranda 62.2 ile tarihi düşük düzeyine inen Genel Gidişat temmuzda hafifçe iyileşmiş. Bu ay davanın AKP'nin lehine sonuçlanacağı beklentisi finansal piyasalara yansımıştı. Bunun da genel gidişatı etkilediği görülüyor. Aynı endeks ağustosta 81.3'e sıçramış.

- İhracat ivme kaybeder mi?- Ancak ne toplam siparişlerde, ne üretim hacminde, ne toplam istihdamda, ne ihracat sipariş miktarında, ne de sabit sermaye miktarında herhangi bir düzelme yok. Genel gidişde önemli bir düzelme olmasına, kapatma davası veya siyasi belirsizlik sona ermesine karşılık bu kalemlerde negatife doğru gidiş sürüyor. Bu da küresel krizin etkileri ve onun Avrupa'ya sıçraması olsa gerek. Bu anket önümüzdeki aylarda ihracatta bir ivme kaybına da işaret ediyor.
Genel gidiş iyiye doğu ama ekonominin reel tarafı hâlâ iyi gitmiyor. Üstelik bu ankette Rusya-Gürcistan savaşının negatif ekonomik etkileri yok.
Bundan sonrası için umut Hükümetin şimdiye kadar küresel krize ve reel ekonomideki ivme kaybına karşı herhangi bir şey yapmamış olmasında. Yaparsa belki iyi sonuçları görülür veya kötüye gidiş durdurulabilir.

- Sonuç- "Dağ başından duman eksik olmaz." Türk Atasözü