Suyun başındaki Lukoil fiyatta rekabet getirecek

Uzun bir süredir akaryakıt sektöründe konuşulan satın alma nihayet tamamlandı. Türkiye pazarına girerken cebinde 1 milyar doları olduğu söylenen ve iddialı bir çıkış yapmak isteyen Rus Lukoil, yaklaşık iki yıl sonra beklenen atağı yaptı. Akpet'in patronu İsmail Aytemiz ile 5-6 aydır devam eden pazarlıklar sonunda Lukoil, yılların petrolcüsü Aytemiz'i satış için ikna etti. 500 milyon doların üzerinde olan bu satışın ardından sektörü analiz etmekte yarar var.
* Satış haberinden sonra Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş çıktı ve "Kuveytli, Hintli bazı firmalar da dağıtım sektöründe yer almak istiyorlar. Yakın zamanda başka satın almalar da olabilir" dedi. Son satın almanın ardından sektörde lisanslı oyuncu sayısı 46'ya indi. Rakam yüksek, ancak bunun önemli bir kısmı 'bir masa-bir kasa' olarak ifade edilen küçük çaplı dağıtım şirketleri. Beklenti; önümüzdeki 5-10 yıl içinde sektörde 20 oyuncunun kalması ve diğerlerinin birleşme, satın almalar ile elenmesi.
* Son dönemde sektörle ilgili en büyük tartışma 'fiyat rekabetinin sağlanamaması' ve 'promosyonlarda sınırların aşılması'. Tüketiciler Birliği'nin olayı yargıya taşıması üzerine EPDK da 'fiyatta rekabet olup olmadığının' araştırılması için Rekabet Kurulu'na başvurdu. Öğrendiğimize göre Rekabet Kurulu, 'ön incelemeye' çoktan başladı.
* Akaryakıt pompa fiyatlarının 'serbest piyasaya' rağmen birçok dağıtım şirketinin istasyonlarında birbirine yakın seyretmesinin nedeni olarak, bayiinin kârının düşük olması gösteriliyor. Dağıtıcı, "İstasyonların yüzde 95'i bayilerin mülkiyeti, ben nasıl fiyat telkini yapabilirim" diye kendini savunuyor. Bayi de, "Bu piyasadaki rekabet hiçbir yerde yok. Rekabet promosyonda sürüyor. Üstelik Anadolu'ya doğru gittikçe fiyat farkı da oluyor" diyerek fiyatta rekabetin olmamasına kendince bir kılıf buluyor.
* Şimdi ise Akpet'le birlikte piyasadaki payı yüzde 5'lerin üzerine çıkan Lukoil'in bu aşamada nasıl bir tavır izleyeceği merak konusu. Çünkü Türkiye sadece doğalgazın değil petrolün de yüzde 60'ından fazlasını Rusya'dan ithal ediyor. Dağıtıcı şirketlerin ithalatına baktığımızda 2006 yılında 2.9 milyon ton olan Rusya'dan petrol ithalatı geçen yıl 4 milyon tonu aştı. Bu sırada tüm ülkelerden yapılan toplam ithalatın 6.3 milyon ton olduğunu düşündüğümüzde rakamın büyüklüğü de ortaya çıkıyor.
* Akpet'i satın alan Lukoil Eurasia Petrol AŞ, Rusya'nın dev şirketlerinden Lukoil Petrol Şirketi'nin yavrusu. Lukoil dünyanın en büyük beşinci halka açık petrol şirketi olarak biliniyor. Çoğu Karadeniz'de olmak üzere 7 adet rafinerileri var. Yılda 80 milyon ton petrol ve 5 trilyon metreküp da gaz üretiyor. İşte böyle bir şirket olan Akpet'i satın alarak Türkiye dağıtım piyasasında yüzde 5'in üzerindeki bir pazar payına sahip oldu. Lukoil suyun başında olmanın avantajı ile Türkiye'de bunu kendi lehine kullanabilir. Yani akaryakıtta 'fiyat rekabeti'ni başlatarak piyasayı sarsabilir.