Tüketilen etin 400 bin tonu kayıt dışı, fatura 3 milyar YTL

Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin, Türkiye'de tüketilen etin yaklaşık 400 bin tonunun kayıt dışı olduğunu tahmin ettiklerini ifade ederek, bunun ekonomiye olan zararının ise 3 milyar YTL'yi bulduğunu vurguladı. Yetkin İstanbul'da etin yüzde 60'ının kontrolsüz olduğunu açıkladı. 2008 Hayvancılık Sektörü Raporu'nu dün açıklayan Yetkin'in, verdiği bilgilerden bazıları şunlar:

* RANT ÇOK YÜKSEK: Geçen yıl kırmızı et üretimi 2006'ya göre yüzde 31.54 artarak 576 bin 841 tona ulaştı. Ancak 1990'da kayıtlı 560 bin ton et üretilmişti. Türkiye'de et tüketiminin 1.2 milyon ton civarında olduğu hesap ediliyor. Tüketilen etin yüzde 25'inin kaçak olduğu düşünülürse kayıt dışı üretim 400 bin ton civarında. Rant çok yüksek. 400 bin tonunun iç piyasada tüketiliyorsa vurgun 3 milyar YTL'yi geçiyor.

* SÜTÜN YÜZDE 40'I SOKAKTA: Süt üretimi 2007'de bir önceki yıla göre yüzde 3.16 artarak 12 milyon 330 bin tona yükseldi. Üretimin yaklaşık yüzde 13'ü modern fabrikalarda, yüzde 47'si büyük işletme ve mandıralarda, yüzde 40 ise 'sokak sütü' olarak satılıyor. 12 milyon 330 bin ton olan süt üretiminin sadece 4 milyon tonluk bölümü yani üçte biri kayıtlı.

* PAZARLAYAN KAZANIYOR: Üretici kırmızı etin kilogramını 8 YTL civarında satıyor. Buna karşılık etin ortalama satış fiyatı 14 YTL civarında. Sütün üreticiden çıkış fiyatı ortalama 500 kuruş iken satış fiyatı 1-2 YTL arasında. Bu kârlar normal değil.

* İSTANBUL KİME EMANET: İstanbul'daki et kesiminin yüzde 60'ı kontrolsüz. Ruhsatlı mezbaha oranı yüzde 30'u geçmiyor. Etlerin yarıdan fazlası denetim dışı kesildiği için imha edilmesi şart. Etteki kaçakçılık genellikle serbest bölgelerde transit geçiş sırasında yapılıyor. Hayvan girişleri için esas olarak İran ve Irak sınırlarında yer alan Şemdinli, Yüksekova, Başkale gibi merkezler kullanılmaktadır.