Artan cari açığı cepten finanse ettik

Dün açıklanan ödemeler dengesi verileri cari açığı finanse etmede eski rahatlığın olmadığını ortaya koydu. Mayıs ayında 4 milyar 637 milyon dolarlık cari açık verilmesine karşılık dışarıdan sağlanan finansman bunun yarısı düzeyine bile varmadı, 2 milyar dolarda kaldı. Net hata ve noksan kaleminde de 1 milyar 67 milyon dolarlık bir eksilme ortaya çıkınca 3.7 milyar dolar rezervlerden yani hazırdan, cepten karşılandı.

Mayısta durum
Mayıs ayı verilerinde portföy yatırımlarında 1.8 milyar dolar artış olmasına ve son aylardaki trendin tersine bir gelişme sağlamasına, hatta reel sektörün 5.1 milyar dolarlık dış kredi kullanmasına rağmen, bankaların 6.1 milyar dolarlık döviz varlığı azalması tabloyu değiştirdi. Aslında bankaların dış borç ödemeleri mayısta çok sınırlı, 96 milyon dolarda kalmış. Ancak 15 milyar dolar civarındaki döviz likiditeleri 6.1 milyar dolar eksilmiş. Bunun bir miktarı yurt içinde döviz tevdiat hesaplarına dönmüş olabilir. Mayısta yurtiçi yerleşiklerin döviz hesapları 97.5 milyar dolardan 102 milyar dolara çıkmış, 4.5 milyar dolar artmıştı.
Finansal piyasaların nispeten iyi olduğu mayıs ayındaki ödemeler dengesi verilerinde istisnai ve karışık bir durumun ortaya çıktığı söylenebilir.

Beş aylık durum
Bu açıdan yılın beş aylık rakamları daha kalıcı ve gerçekçi bir fotoğraf verebilir. Bitişikteki tablodan da izlenebileceği gibi, yılın beş ayında cari açık yüzde 33 arttı. 16.2 milyar dolardan 21.5 milyar dolara çıktı. Geçen yıl açığı dışarıdan gelen 18.6 milyar dolar ile net hata ve noksan kaleminde gelen 4.8 milyar dolar finanse etmişti. Yani açığın üzerinde bir kaynak girişi olmuştu. Bunun miktarı da 7.2 milyar dolar olarak rezerv varlıklara eklenmişti. Resmi rezervler de bu dönemde 5.1 milyar dolar artmıştı.

Para akışında zayıflama
Bu yılın beş aylık döneminde ise 21.5 milyar dolarlık cari açığa karşılık finans hesabında Türkiye'ye 18 milyar dolar gelmiş. Net hata ve konsan kaleminde gelen para yok. Hatta eksi 406 milyon dolara dönüşmüş. Yani açığın altında bir dış finansman sağlanması söz konusu. Arada kalan 3 milyar 971 milyon dolarlık kısım da rezervlerden karşılanmış. 7 milyar dolarlık fazla 4 milyar dolarlık eksilmeye dönüşmüş.

Geçici durum
Küresel kriz yaşanırken, sermaye ve doğrudan yatırımlarda genel bir zayıflama görülürken, petrol ve enerji fiyat artışının etkisiyle cari açık büyürken ne yazık ki siyasi belirsizliklerle ülke riski de arttı.
Ancak geçmişe göre avantajımız yüksek döviz rezervlerimiz yanında yerlilerin sahip olduğu büyük miktarlı döviz hesapları. Bu varlıklarla aylarca yüksek cari açığı finanse etmek mümkün. Fakat tünelin ucunda da bir ışık görülmeli ki bu geçici durum bir süreyle de olsa sürdürülebilirsin. Sürdürülürken de yeni bir çalkantıya yol açmasın.

Sonuç
"Serpilmeyen tohum yeşermez." Türkmen Atasözü