Şirketlerin dış borcunun bir limiti yok mu?

Açıklanan son dış borç istatistikleri bu yılın ilk çeyreğine ait. Yine en belirgin gelişme reel sektörün borcundaki hızlı artış. Ya da dış borcun reel sektör üzerinden devam ediyor olması. Bir yerde dış borçlanmanın ağırlığı da, cari açığın finansmanı da reel sektörün sırtına yıkılmış.
Bugün mayıs ayı ödemeler dengesi verileri açıklanacak. Son olarak nisan ayındaki verilerde yıllık cari açık rakamı 41 milyar 946 milyon dolara çıkmıştı.
Yine bitişikte yer alan dış borç istatistiklerinden izlenebileceği gibi, finansal olmayan kuruluşların toplam dış borç stoku 2008 ilk çeyrek itibariyle 111 milyar 924 milyon dolara yükseldi. Bu rakam 2007'nin ilk çeyreğinde 77 milyar 655 milyon dolardı. Bir yıllık dönemde büyüme 34 milyon 272 milyon dolar ve yüzde 44.1 düzeyinde. Bu rakam son bir yıllık cari açığın yüzde 81.7'sine denk geliyor. Reel kesimin borçlanması ile son bir yıllık cari açığın beşte dördü finanse edilmiş. Bir yerde cari açık dışardan reel sektör şirketlerinin borçlanmasıyla finanse edilmeye başlanmış.

- Diğer kalemler- Cari açığın büyük finansman kalem lerinden olan portföy yatırımları ise son bir yılda tersine dönmüş. Nisan sonunda bu kalemde Türkiye'ye değil kaynak girişi, 9.7 milyar dolarlık bir kaynak çıkışı olmuştu.
Cari açığı son yıllarda ağırlıklı biçimde finanse etmeye başlayan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında ise küresel kredi krizine bağlı olarak azalıyor. Bu yılın ilk aylarında 26 milyar dolara kadar yükselen son bir yıllık doğrudan sermaye girişi nisan ayında 15.7 milyar dolara inmiş. Bu yılın tümünde de 15 milyar dolar civarında bir gerçekleşme bekleniyor. Bu da, yıl sonunda 50 milyar dolara yaklaşması beklenen cari açığın yüzde 30'unu oluşturuyor. Doğrudan yatırımların açığın finansmanına katkısı oran olarak geçen yıl bunun iki katı düzeyindeydi.

- 6 yılda % 269 büyüdü- Finansal olmayan kuruluşların 112 milyar dolara ulaşan dış borç stoğu, toplam dış borcun yüzde 42.5'ine ulaştı. Tabloda 2001'den itibaren dış borç verileri yer alıyor. Altı yıl önce reel kesimin dış borcu 30.3 milyar dolar ve toplam içindeki payı da yüzde 26.7 idi. Aradan geçen zamanda reel kesimin borcu yüzde 269 büyüdü ve 112 milyar dolara dayandı.

- Aynı hızda sürer mi?- Cari açığın finansmanında ve dış borçlanmada sadece reel sektör üz erinden sürmesi, gelecekteki bir kur sıçramasına en hassas kesimi de ortaya çıkarıyor.
Kaldı ki ülkeler ve devlet için olduğu kadar, reel sektör şirketlerinin dış borçlanmasının da bir limiti var. Elbette borç verenler bütün bunları biliyor. Bunun bize yansıyacak sonucu ise bu ayak üzerinden borçlanmanın aynı hızda uzun süre devam edemeyeceği ve giderek hız keseceğidir. Acilen olmasa da cari açığı finanse edecek başka kanallar ve dış borçlanmayı yayacak başka kesimler bulunmalı. Risk dengeli olarak dağıtılmalı.

- Sonuç- "İp inceldiği yerden kopar." Türk Atasözü