21 milyar YTL'miz buharlaşıyor

SİYASİ gündemin dayanılmaz ağırlığı altında ezilen sosyal güvenlik reformunda kritik viraja girildi. Emek platformunu sokağa döken reformun, eleştirilecek yanları kadar şüphesiz doğruları da var. Reform, "aylık bağlama oranı-prim ödeme gün sayısı-emeklilik yaşı" denklemine radikal biçimde müdahale ediyor.
Hemen belirtelim, bugün yarın şekillenecek mutabakatla, halen 7 bin gün olan prim ödeme gün sayısı 8 bin güne yükseliyor. Yani 9 bin gün ısrarından vazgeçiliyor.
1-Yasa yürürlüğe girdikten sonra 2015'e kadar prim gün sayısı 7 bin 50 olarak uygulanacak. 2016'da 7 bin 100 güne yükselecek. 2021'e kadar 50'şer gün artışla 8 bin güne ulaşacak.
2-Bu arada, işveren sigorta prim yükünde beş puan indirim, yılın son çeyreğine bırakıldı. Hazine, finans mühendisliği ile Başbakan'ın söz verdiği indirimin bu yıla yansıyan yükünü azaltmaya çalışıyor. Bulunan formül, "Önce mevcut primi öde, daha sonra iade veya mahsup yapılsın" şeklinde.
3-Bir başka konu da yeniden kronik hale gelen sigorta prim alacaklarına çözüm bulunması. Gereksiz beklenti yaratmadan söyleyebileceğimiz tek şey, daha önce yapılandırılmış ancak yine ödeme güçlüğüne düşen 4-5 milyar YTL civarındaki borca, taksit kolaylığı sağlanması.
Gelelim, haftasonu bizi ziyaret eden Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanvekili Tahsin Güney'in tespitleri üzerinden mevcut sistemin tuhaflıklarına...
- 21 MİLYAR BUHARLAŞIYOR: Bir yanda 2 milyon 450 bin resmi işsiz dururken öte yanda genç emekli edilen 2 milyon 165 bin kişi kayıtdışı çalışıyor. Bu kişilere ortalama 600 YTL emekli aylığı ödeniyor. Eğer çalışsalardı her ay tahsil edilecek 207 YTL sosyal güvenlik priminden vazgeçiliyor.
Emekli başına aylık 807 YTL fatura, yılda 21 milyar YTL ediyor. Böylece, sosyal güvenlik sisteminin 2007'deki 25 milyar YTL'lik gelir-gider açığının yüzde 90 azaltılması mümkün.
- ALTTA KALANIN HALİ: 25 yıllık sigortalı, 50 yaşındaki bir kamu görevlisi açısından ele alındığında, bu memurun ödediği primle aldığı emekli aylığı arasında anormal orantı ortaya çıkıyor. Örneğin, hizmetli kadrosundaki memura, ödediği prime göre 1.5 kat maaş verilirken genel müdüre, ödediği primin 4 katı maaş ödeniyor. Yani alt gelir grubundan üst gruplara servet transferi yapılıyor.
- NE OLUR EMEKLİ OL: Sigortalı çalışanların yüzde 60'ı asgari ücret üzerinden prim yatırıyor. Yani asgari ücret aldıkları varsayılıyor. Asgari ücretli bir kişi, en az geçim indirimi ile birlikte 480 YTL alırken emekli olduğunda kendisine 560 YTL aylık bağlanıy or. Sistem, "Bir an önce emekli ol ve kayıtdışı çalışmaya bak" sinyali gönderiyor.
- AZ ÇALIŞ, UZUN SÜRE MAAŞ AL: Kadınların ortalama emeklilik yaşı 44, erkeklerin 48. Oysa kadınların 58, erkeklerin 60 yaşında emekli olması gerekiyor.
Erken emeklilik yüzünden çalışma döneminden daha uzun süre emekli aylığı ödeniyor. Kadınlar 39 yıl, erkekler 32 yıl boyunca emekli aylığı alabiliyor.
- YAŞLANAN TÜRKİYE : 2012 yılında nüfusumuzun yüzde 7'si 65 yaş ve üstünde olacak. 2037 yılında ise nüfusun yüzde 14'ü 65 yaşın üstünde yoğunlaşacak. 2012-2037 dönemini kapsayan 25 yıl içinde sosyal güvenlik sistemi iyileşmezse açıklar katlanarak artacak. 2075 yılında birikimli açık 1.8 trilyon doları bulacak.
- ÇALIŞANLAR VE YATANLAR:
Sosyal sigorta sistemimiz, 2 kişiden alınan primle 1 kişiye emekli aylığı ödüyor. Primler yetersiz, emekli sayısı fazla olunca aylıklar kimseyi tatmin etmiyor. Oysa 20-59 yaş arasındaki nüfusun, 60 yaş üstü nüfusa oranı 6.2. Bunun anlamı, 6 çalışanın 1 emekliye bakabileceği gerçeği.