Dışa bağımlılık yüzde 26'dan 73'e nasıl çıktı?

Enerjide dış kaynaklara bağımlılığın yüzde 73 olduğunu biliyorduk. Ancak geçmişte bunun ne oranda olduğunu bilmiyorduk. İTÜ Enerji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Abdurrahman Satman 1970'de bunun yüzde 26 olduğunu belirlemiş. Geçen hafta yapılan 2. İTÜ Enerji Çalıştayı'na katıldım, bildirileri okudum. "Türkiye'nin enerji stratejisi ne olmalıdır?" sorusuna yanıt arayan Abdurrahman Satman'ın belirlemeleri şöyle:
- Enerjide ithalatın payı 1970'de yüzde 26 iken 2006'da yüzde 73 olmuştur. Dışa bağımlılık söz konusudur. 2006 yılında yaklaşık 25 milyar dolarlık enerji ithalatı Türkiye'nin dış ticaret açığının yarısı kadardır.
- Üretilen elektriğin yaklaşık yüzde 25'i kayıp ve kaçaktır. Enerjinin verimli kullanılmaması bir sorundur.
- Enerji arzının güvenli sağlanması için Türkiye'nin gereksinim duyulan yıllık enerji yatırımı 58 milyar dolardır. Yatırım finansmanı çözülmesi gereken önemli bir başka sorundur.
- Mevcut ve yerli enerji kaynaklarımızın çeşitlendirilmesi ve üretimlerinin artırılması gereklidir. Bugün Türkiye'nin elektrik ihtiyacı sadece su potansiyelinin kullanılmasıyla dahi mümkündür.
- Alternatif ve yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesi ve kullanımlarının artırılması gereği vardır. Çevre ve hava kirliği sorunları önemsenmelidir.
- Küresel enerji arz sistemindeki oynamalardan ve olumsuzluklardan daha az etkilenen bir altyapının oluşturulması yoluna gidilmelidir.

- Yerli potansiyel- Başlıkta geçen sorunun yanıtını, yapılan bu tesbit ve öneriler bir ölçüde veriyor. Başka yanıtları da mutlaka vardır. Ama şu bir gerçek: Türkiye'nin ekonomideki en büyük ve en stratejik sektörlerinden biri, zaman içinde ilerleme ve gelişme kaydedememiş. Giderek dışa bağımlı bir yapıya bürünmüş. Yerli hammaddemizin ve potansiyelimizin olmasına karşılık. Sularımız boşa akmış, rüzgârımız boşa esmiş, güneş her gün doğmuş ve batmış. Yeraltı zenginliklerimiz de yerinde durmuş. Yeterince değerlendirilememiş.

- Eksik olan ne?- Türkiye'nin en önemli ekonomik sorunu haline gelen dış açığının yarısı, enerji sektöründeki dışa bağımlı yapıdan ileri geliyor. Bugün bu açıkları nasıl finanse edeceğimizin yollarını arıyoruz. Eğer bu açığı kapamada samimi isek ortaya konulan önerilere bir bakalım. Enerjide dışa bağımlı yapıdan kurtulmamız pekala mümkün. Bunun için yeterince yerli kaynaklar var. Yatırım yapmaya hazır yerli ve yabancı müteşebbisler de. Eksik olan ise Ankara'nın bu kaynakları kullanma iradesini gösterememesi ve herkes için eşit oyun kurallarını hâlâ koyamaması.

- Sonuç- "Düğün arpası ile at beslenmez." Türk Atasözü