Çevreciliğin çevresi nasıl genişleyebilir?

Büyük şirketler son dönemde birbirleriyle çevrecilik yarışına girmiş durumda. Microsoft, Shell, Unilever, Siemens, Coca-Cola gibi uluslararası kuruluşların sponsorluğunda gerçekleştirilen pek çok çevreci proje var. Çevre örgütleri ise çevre duyarlılığının reklam ve pazarlama malzemesi olarak kullanılmasını etik bulmuyor, bunu 'greenwash' (yeşil aklama) olarak adlandırıyor.

Küresel ısınma ile mücadele çerçevesinde geçen günlerde açıklanan Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Raporu'nun da etkisiyle, resmi ve özel kuruluşların çevre koruma politikaları gündemi daha çok meşgul etmeye başladı. Kimi örgütler, özel sektörle işbirliği yapmakta sakınca görmüyor. Bu örgütlerle işbirliği yapan şirketler de, çeşitli projeler hazırlıyor ya da kurumsal sponsor oluyor. Peki bu şirketlerin çevre örgütleriyle işbirliği yapması, birer imaj ve PR çalışması mı yalnızca? Yoksa bu projeler gerçekten de doğaya karşı sorumlu, verimli ve etik koşullar altında mı gerçekleştiriliyor? SABAH Pazar, bu konuda yapılmış çeşitli çalışmalara ulaştı ve konunun bütün taraflarıyla görüştü. Araştırma şirketi GfK Türkiye'nin Mayıs 2007'deki raporu özel sektör kurumlarının çevre konusunda gerçekleştirdikleri projelerin ne ölçüde bilindiğini ve hangi sivil toplum kuruluşlarının başarılı sayıldığını ortaya koyuyor. Araştırmaya göre Türkiye'de her üç kişiden ikisi, küresel ısınmayla mücadelede asıl önemli olanın bireysel tedbirler olduğuna inanıyor. Halkın yüzde 49'u, şirketlerin çevre konusunda yaptığı projelerden haberdar değil. Halkın yüzde 33'ünün ise bu konuda 'bir fikri yok'. Nisan - Mayıs 2007 tarihleri arasında, Türkiye'nin 16 ilinden, farklı gelir grupları ve 18 yaş üzeri 1.718 kişiyle görüşen GfK'nın verilerine göre, Türkiye halkı, küresel ısınmaya (yüzde 34.1) olası bir savaştan (yüzde 29.1) daha korkutucu gözle bakıyor! Halkın üçüncü korku faktörü ise, terör ve anarşi. Bunu, fakirlik, açlık ve işsizlik izliyor. Küresel ısınmanın asıl sorumlusu ise öncelikle devletler (yüzde 37). Bunu bireyler (yüzde 28.1) ve ABD (yüzde 7) izliyor. Görüşülen kişilerin en başarılı bulduğu çevre örgütü, yüzde 76.4'lük bir oranın fikri olmamasına karşılık, yüzde 10.8 ile TEMA Vakfı. Koç Holding - TEMA Vakfı işbirliği ile yapılan Bolu Seben Kozyaka Köyü Kırsal Kalkınma Projesi, araştırmaya göre yüzde 39'luk oranla en başarılı bulunan çevre projesi. Doğa Derneği ve Greenpeace Akdeniz gibi kurumların projeleri de TEMA Vakfı'nınkilerden geri kalmıyor. Bu kurumlar eylemlerini gerçekleştirirken, TEMA gibi kurumsal bağışlardan çok bireysel bağışlar üzerine yoğunlaşıyor. Hal böyle iken, Türkiye'deki belli başlı çevre örgütleri ve şirketlerin yürüttüğü çevreci kampanyaları, kamuoyunu bilgilendirebilmek adına büyüteç altına aldık.