ABD'nin riski doruktayken faizi neden dipte?

ABD Merkez Bankası 31 Ekim'de faizleri 0.25 puan düşürürken "yavaşlama riski ile enflasyon riskinin dengelendiğini" belirterek indirimlere ara verebileceğinin işaretini vermişti. Dün piyasalar bu toplantı tutanağının açıklanmasını beklerken aynı zamanda başka faktörlerin de etkisiyle ciddi oynaklıklar yaşadılar. ABD piyasalarından başlayan kötüleşme Asya piyasalarında sürerken gelen bir olumlu haberle toparlanmalar da oldu. Dünya piyasalarındaki karışık seyir oynaklığı artırdı.

- İndirim tehlikede mi?- ABD ekonomisinde durgunluk endişesinin güçlenmesiyle piyasalar yeniden faiz indirimine sarıldı. Amerikan Merkez Bankası Fed'in bu konudaki isteksizliğine karşılık hem piyasalardaki kötüleşme hem de ekonomideki durgunluk işaretleri böyle bir beklentinin doğmasına neden oluyor.
Durgunluk ihtimali ve finansal piyasa istikrarsızlığı ABD'de faiz indirimini gerekli kılsa da, enflasyondaki artış eğilimi Fed'in hareket alanını kısıtlıyor. Tüketici fiyatları ekim ayında yüzde 2.8 düzeyinden yüzde 3.5'e yükseldi, çekirdek enflasyon da yüzde 2.1 ile Fed'in arzuladığı bandın üstünde. Özellikle gıda ve petrol fiyatlarının artış eğiliminde olması, gelecekte enflasyonu daha da yükseltme potansiyeli taşıyor. Bu gerçekleşmeler olursa faiz indirimleri de gündemden düşebilecek.

- Sığınak arayışı- Bir yanda ekonomideki durgunluk bir yanda ise yükselmekte olan enflasyon veya yüksek enflasyon aynı anda yaşanabilecek. Bu durumda sadece resesyon değil durgunluk içinde yüksek enflasyon yani stagflasyon ortaya çıkacak. ABD ekonomisi için en kötü durum. Neyseki şimdilik bir ölçüde dikkate alınıyor.
ABD 10 yıllık hazine faizinin yüzde 4.05'e kadar düşmesinin ve Eylül 2005'ten bu yana en düşük seviyesine inmesinin en önemli nedeni bu. Riskli yatırım araçlarından çıkanların güvenli liman olarak bu kâğıtlara yönelmesi 10 yıllık faizleri 13 Haziran 2007'deki yüzde 5.33 seviyesinden dün 4.05'e kadar indirdi. Tabii bu inişte Fed'in faizleri eylül ve ekimde 0.75 puan düşürmesi ve daha da indirme ihtimalinin olması da etkili. Ama daha çok etkinin güvenli liman arayışdan kaynaklandığını söylemek mümkün.

- Borsa da faiz de aşağı- Sorun ve dalgalanma ABD ekonomisinden çıkmasına rağmen tehlikeden kaçıp sığınılacak yer olarak çözüm yine bu ülkenin hazine kâğıtları görülüyor. Hisse senedinden çıkan, sıfır riskli kabul edilen hazine kâğıdına yöneliyor. Bu durumda borsa geriledikçe faiz de geriliyor.
Ünlü spekülatör George Soros da "Amerikan Üstünlüğü Hayali" kitabında aynı tezi işlemişti. Mali sistemde kriz veya sorun çıktığında küresel sermayenin kaçacağı veya sığınacağı ülke, en merkezi ülke olacak.
Bu nedenle ABD ekonomisinde belirsizlikler artmış, durgunluk tehlikesi belirmiş, enflasyon yükselmiş ve parasının değeri dibe vurmuşken, faizleri artmıyor hatta hızla geriliyor.

- Sonuç- "Yolları iyi bilen kaplumbağalardır, tavşanlara sorma..."
Halil Cibran