Sıcak para yine bonodan kaçmış

Açıklanan ağustos ayı ödemeler dengesi verileri, sıcak paranın asıl kaçış alanının bir kez daha bono tarafından olduğunu ortaya koydu. Ağustosta devlet iç borçlanma senetlerinden yabancı çıkışı 3 milyar 15 milyon dolara varırken, hisse senetlerinde 215 milyon dolarda kaldı. Bonodaki bu yabancı kâr realizasyonu aslında aylık bazda en yüksek yabancı çıkışını ifade ediyor. Banka varlıkları kalemindeki çıkışla ağustos ayındaki dalgalanmada portföy yatırımlarındaki toplam parasal çıkış 4 milyar 407 milyon dolara vardı. Bu rakam da bankacılık krizinin başladığı Kasım 2000'deki 4.799 milyon dolarlık çıkıştan sonra en yüksek aylık sermaye çıkışını ifade ediyor.

- Etkisi az hissedildi- Temmuz ayının son haftasında başlayan küresel dalgalanma 16 Ağustos'ta en kötü gününü yaşadıktan sonra ABD Merkez Bankası Fed'in iskonto faiz oranını yarım puan düşürmesi ve temel faiz oranını düşürebileceğini açıklamasıyla yatışmıştı. Ağustosun ikinci yarısında piyasaların toparlanmasına karşılık Türkiye'de aylık bazda en yüksek sermaye kaçışının yaşanmasıyla sonuçlandı.
Böyle bir sermaye çıkışı olmasına rağmen bunun etkilerini piyasalar ve ekonomi az hissetti. Hazine faizleri yüzde 17.18'den yüzde 18.75'e çıkarak 1.57 puan yukarı giderken dolar kuru 1.24'ten 1.42'ye kadar yükseldi ve yüzde 14 arttı. Dalga boyunun büyümesini ve hissedilmesini ise yerlilerin döviz satışı törpüledi. 23 Temmuz ile 17 Ağustos arasında tüzel ve gerçek kişi yerlilerin toplam döviz satışı 5 milyar 576 milyon dolar oldu.

- Neden bonodan?- Daha sonraki toparlanma döneminde ise eylül sonuna kadar yerliler bu kez döviz hesaplarını 5 milyar 656 milyon dolar artırdılar. Türkiye'de yerleşik döviz hesapları 28 Eylül itibariyle 91 milyar 962 milyon dolarla dalgalanma öncesi düzeyinin de üzerine çıkarak yeni bir rekora ulaştı.
Dalgalanma sırasında asıl yabancı çıkışının gerçekleştiği bono piyasasının derin ve likit bir piyasa olması, hem etkisinin hissedilmesini azalttı hem de çıkışın buradan olmasını sağladı. Aynı likidite borsada olmadığı, satışa kalkıldığında fiyatlar hızla gerilediği için yabanıcların kâr realizasyonu da sınırlı kaldı.

- Eylül'de dönüş- Açıklanan rakamlar dalga boyunun en yüksek olduğu ağustos ayına ait. Eylül ayında ise gelişmekte olan ülkelere ve Türkiye'ye uluslararası para yeniden dönüş yaptı. Buna paralel olarak yabancıların bono portföyü 2.5 milyar dolarlık artışla 30.5 milyar dolardan 33.1 milyar dolara yükseldi. Yerlilerin döviz hesapları da 5.6 milyar dolar arttı. Yani dalgalanma öncesi duruma yeniden dönen piyasalar bayram havasına girdi.
Salı günü buluşmak üzere Ramazan Bayramınızı kutlarım.

- Sonuç- "Doğrular ve yanlışlar yoktur, yorumlar vardır." Nietzsche