Sabancı Migros'u alırsa rekabet ne olacak?

Sabancı Holding'in Koç Grubu'na ait Migros'u alacağı yönünde yetkili ağızlardan açıklamalar yapıldı . Anladığım kadarı ile taraflar arasında ön görüşmeler ya başlamış ya da başlamak üzere. Diyebilirsiniz ki "Ne var bunda?" Bence çok şey var.
Organize perakendecilik sektörünün iki devi. Biri Migros, diğeri Carrefoursa . Bu iki dev bugüne nasıl gelmişti? Sabancı Grubu'na ait Carrefour, Fiba Holding'e ait Gima ve Endi mağazalarını da satın alarak bünyelerine katmıştı. Şu anda organize perakende pazarında 2.2 milyar YTL ciro ile yüzde 15 pazar payına sahip. Öte yandan Koç Grubu'na ait
Migros ise Tansaş ve Macro mağazalar zincirini bünyesine katarak 4.2 milyar YTL ciroya ulaşmış ve pazarın yüzde 22'sine ulaşmıştır.
Organize perakende zincirinin diğer aktörlerinden bazılar ve pazar payları da şöyle; BİM yüzde 10, Metro yüzde 7, Kiler yüzde 5, TescoKipa yüzde 4 ve diğer irili ufaklı firmaların toplamı da yüzde 37'lik pazar payına sahip.
Carrefoursa ile Migros'un pazar paylarını dikkate aldığımızda bu iki perakende devinin birleşmesi halinde birlikte oluşturacağı pazar payı yüzde 37'ye ulaşacak ve Rekabet Hukuku'na göre hakim durumda bir teşebbüs olacaktır . Peki böyle bir birleşme organize perakendecilikte rekabeti ortadan kaldırmaz mı? Bana göre böyle bir birleşme sonucunda sektörde rekabet diye bir şey kalmaz. Tek tabanca ile rakipler patır patır dökülecek ve piyasaya yeni girecek oyuncular ölü doğacak, üreticiler de perişan olacaktır.
Mevcut durumda bile rekabetin belli ölçülerde ihlal edildiğine dair bilgilere sahibiz . Mesela bunlardan biri rakı ile ilgili. Bir rakı üreticisi ile anlaşma yapan bir market diğer rakıları raflarına sokmamıştı. Bunu köşeme taşımam üzerine Rekabet Kurumu'nda açılan soruşturma sonunda bu durum düzeltilmek zorunda kalmıştı. Aynı şekilde daha bir çok üretici firma, bu büyük dev firmalara girebilmek veya içeride kalabilmek için kendilerine dikte ettirilen koşulları kabullenmek zorunda kalıyor. Öte yandan tüketicilere de satış koşullarının dikte ettirildiği mallara rastlamak mümkün.
Birbirlerine rakip olan Carrefour ve Migros, belli ölçülerde birbirlerini denetlemek zorunda kalıyordu . Yani bir anlamda birbirleri ile rekabet ediyordu. Bu iki firmanın birleşmesi sonucunda hem üreticiler hem de tüketiciler rekabet koşulları dışında alışveriş yapmak zorunda kalacaklardır. Bazı semtlerde yan yana veya karşı karşıya olan bu iki mağaza birbirleriyle rekabet etmek zorunda. Ancak bunların birleşme sonrası, bu mağazalardan biri kapanacak. Bu durumda diğeri hem üreticiye, hem de tüketici konusunda hakim durumunu kötüye kullanabilir. Böyle bir durumda rekabet diye bir kavramdan bahsetmek mümkün olmayacaktır.
Rekabet Kanunu'nun 7'nci maddesi ve bu maddeye dayanılarak Rekabet kurulunun çıkardığı 1997/1 No'lu tebliğine göre böyle bir birleşmeye hakim durum daha da güçlenecek gerekçesiyle izin verilmemesi gerektiği kanısındayım. Gelişmelere izlemeye devam edelim.