Everest'e ilk çıkan dağcı Sir Edmund değil mi?

Dünya dağcılık tarihinin en büyük sırlarından birinin çözülmesi için sekiz yıl sonra Everest zirvesine ikinci tırmanış yapılıyor.

Californialı dağcı Conrad Anker ve Eric Simonson-Dave Hahn ekibinin 1999'daki tırmanışında, İngiliz dağcı George Mallory ve Andrew Irvine'in 1924 yılında dünyanın en yüksek zirvesi Everest'i (8850 metre) fethettikleri gösterilmek istendi, ancak kesin kanıt bulunamadı.

Himalaya sıradağları doruğu Everest'e 29 Mayıs 1953'te ilk çıkanlar Yeni Zelandalı Sir Edmund Percival Hillary ile onun Şerpa halkından rehberi Tenzing Norgay'dı. Onlardan 29 yıl önce İngiliz Mallory ve Irvine zirveye 270 metre kala kayboldu. Mallory'nin donmuş cesedi 1999'daki tırmanışta bulundu. Ceset, Kızılderili geleneğine göre orada bırakıldı. Irvine'in naaşı ise bulunamadı.

Everst'in Tibet-Çin tarafında, tırmanması en zor yamacında bugün
başlayan ve 14 Temmuzda tamamlanacak tırmanışta Mallory ve Irvine'in ''doruktan inerken öldüklerine dair kanıt'' aranıyor.

Mallory'nin donmuş bedenini 1999'da bulan Amerikalı dağcı Conrad Anker, Mallory'nin el yazması notlarını, çakısı, kullandığı ipi ve rakım ölçer aygıtı bulmuş, çok aranan fotoğraf makinesini ise bulamamıştı.Bugünkü ekipten Anker gibi Amerikalı dağcı Andy Politz, ''Mallory ve Irvine'in zirveden dönerken kaybolduklarını düşünüyor. Mallory ve Irvine'in gerçekten Everest'e 274 mesafede bulundukları saptanmıştı.Irvine'in buz baltası 1933'te bulunmuştu.

SADECE 600 METRE

Mallory'nin bedeni, 8 bin 850 metrelik doruğun sadece 600 metre
aşağısında bulundu.

1999'daki keşif heyetinde görev alan ve Mallory üzerine araştırma yapan tarihçi ve dağcı Alman uzman Jochen Hemmleb, Çinli dağcı Vang Hungbao'nun, kimliğini bilmeden Mallory için 1975'te açıkladığı bilgilerden yola çıkarak, İngiliz dağcının ölmüş olabileceği yeri hesapladı.

Everest zirvesine 600 metre mesafede kar terasında bulunan cesedin civarında fotoğraf makinesini araştıracak bugünkü ekip, şimdiye kadar Everest'teki en yüksek ve en uzun süreli kampı da yeniden kurmuş olacak.

SIR EDMUND'UN ALÇAK GÖNÜLLÜLÜĞÜ

Yeni Zelanda'nın Wellington kentinde 8 yıl önce açıklama yapan Everest fatihi 88 yaşındaki Sir Edmund Hillary, kendisi ile Tenzing Norgay'a ait rekorun ''geriye dönüş zamanlı olarak'' kırılıp kırılmadığının hiçbir zaman aydınlatılamamasının ihtimal dahilinde olduğunu belirtiyordu.

Sir Edmund, Tibet dilinin lehçesini konuşan Nepalli ve Sıkkımlı
(Hindistan eyaleti) dağ halkı Şerpaların rehberi Tenzing Norgay
(1914-1986) ile birlikte dünyanın en yüksek noktasına ilk kez ulaşma mutluluğunu yaşadıktan 46 yıl sonra ''bir itirafta'' bulunmuştu:Sir Edmund, 29 Mayıs 1953'te öğlen saat 11.30'da Tenzing Norgay'dan hemen önce doruğa ilk ayak basan kişi olduğunu ''teslim ediyordu''.

Edmund'un, Tenzing Norgay'a duyduğu saygıdan, bu gerçeği 1999'a kadar kadar hiç açıklamadığı anlaşılıyordu. Hillary, Tenzing Norgay'ın büyük ısrarıyla ilk kez Everest'e ayak basıyor, ama hep ''Birlikte vardık'' diyordu.

Edmund Hillary, 1999'da zirvenin çok yakınında bedeni bulunan George Mallory ile arkadaşı Andrew Irvine'in, 8 Haziran 1924 tarihinde, kendilerinden 29 yıl önce doruğa ayak basmış olabileceklerini kabul ediyor.

Hillary, ''Kullandıkları fotoğraf makinesi bulunsa da, ondan
faydalanılamadığı takdirde, onların zirve fatihleri olup olmadığını
belki hiçbir zaman bilemeyeceğiz'' diye ekliyordu.

Sir Edmund, ''Dünya doruğunun ilk fatihi Mallory olabilir'' diyerek, hiçbir kişisel gurur taşımadığını gösterdi. 1999'a kadar 46 yıl boyunca Sir Edmund, ''Tenzing ile beraber aynı anda doruğa ayak bastık'' dedi.''View from the Summit'' (Zirveden Manzara) adlı kitabında Sir Edmund, ''Ne Tenzing, ne de ben, 'ilk ayak basma' üstüne bir şey düşündük'' diyor.

DORUĞA İLK ADIM

Sir Edmund, kitabında, 54 yıl önceki 29 Mayıs gününü şöyle hatırlıyor:''Tenzing'in önünde doruğa doğru adım atıyordum. Düzce, apaçık, karlı alana ulaştık. Hiçbir yönde koyu lacivert gök dışında görünüm kalmamıştı. Her ikimizin içini engin tatmin, hoşnutluk hazzı kapladı: Dünyanın tepesine çıktığımızı idrak etmiştik.''

Mallory-Irvine ekibinden sağ kalanlar, Mallory'nin 1924'te zirveye 274 metre yaklaşmış olduğunu, tam o sırada Mallory ile onu arkadan izleyen Irvine'in yoğun bulutlar içinde kaybolduklarını anlatıyor.