"Batı darbeyi kesinlikle kabul etmez"

Türkiye uzmanı İngiliz Profesör William Hale, "Çok az da olsa darbe ihtimali var; ama Batı dünyası darbeyi kesinlikle kabul etmez." dedi.

Haftalık haber dergisi Aksiyon, bu haftaki sayısında Türkiye uzmanı İngiliz Profesör William Hale ile yapılan röportaja yer verdi.

Prof. William Hale, Türkiye uzmanı sayılı yabancı akademisyenlerden biri. Çok iyi Türkçe konuşan Hale'in uzmanlık alanı Ortadoğu, ama o özellikle bir Türkiye uzmanı. Oxford Üniversitesi'ni bitirdikten sonra doktorasını Ortadoğu üzerine yapan Hale, şu ana kadar Türkiye hakkında üç kitap yazdı.

"Türk Ordusu ve Politika" adını taşıyan kitabı 1994 tarihli. Londra Üniversitesi ve Londra Ortadoğu Enstitüsü'ndeki çalışmalarından sonra geçtiğimiz yıldan beri Sabancı Üniversitesi'nde ders veriyor. Çalışma odasında bir duvardaki rafların tamamını Türkçe kitaplara, özellikle de ordu-siyaset ilişkisi hakkındaki yayınlara ayıran William Hale'e göre, AK Parti'nin karşısındaki muhalefet cephesinin tamamiyle laikliğe odaklanmasının nedeni, bu konunun partinin yumuşak karnı olması. Genelkurmay Başkanlığı'nın 27 Nisan Cuma gecesi web sitesine koyduğu bildirinin halen perde arkası tam bilinmeyen esrarengiz bir olay olduğunu belirten Hale, "Cumhurbaşkanını halk seçerse AK Parti'li bir adayın kazanması garanti değil, ama milletvekili seçimlerinde en güçlü ihtimal AK Parti'nin yeniden tek başına iktidara gelmesi." diyor.

27 Nisan gecesi Genelkurmay'ın web sitesine konulan bildiri ile ilgili görüşlerini açıklayan Hale, "Doğrusu çok şaşırdım. Çünkü Genelkurmay öyle bir açıklama yapmak isterse açıkça yapar. Mesela Genelkurmay Başkanı basın toplantıları yapıyor ve açıkça fikirlerini anlatıyor. Bunun birçok örnekleri var. Veya Genelkurmay Başkanı Milli Güvenlik Kurulu toplantısında konuşuyor. Fakat bu bildiri çok anormal bir olay. Geceyarısı Genelkurmay Başkanlığı'nın web sitesinde öyle bir açıklama yayımlandı. Çok şaşırtıcı ve hiç beklemediğim bir şey. Bu olayın perde arkasını tamamen bilmiyoruz henüz. Belki bunu hiç bilmeyeceğiz, belki ortaya çıkar." dedi.

Azınlık olmakla berebar Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanı olmasını istemeyenler oluduğunu ifade edene Hale, şunları söyledi: "İstanbul ve Ankara'daki mitinglerin gösterdiği gibi, Gül'ün seçilmesine karşı olan çok önemli bir kesim var. Muhalefetin bu konuda çok açık ve sert olduğunu biliyoruz. Ben şahsen inanmıyorum ama, bu kişiler AK Parti'nin siyasi alanda bir tekel kurmak çabasında olduğunu zannediyorlar. Buna karşı bir korku duyanlar var. Bence en önemli unsur şu: Bu muhalefetin ordu tarafından değil, sivil toplum tarafından gösterilmesi lazım. Muhalefetin, orduya bir çağrı yapması yersizdir. Yani ordunun yeniden siyaset sahnesine çekilmesi bir yanlışlıktır. Eğer muhalefet varsa onlar sadece ve sadece sivil yönetimlerle muhalefeti göstermek zorundadır."

Laiklikle demokrasi arasında bir çatışma olamayacağını söyleyen Prof. Hale "Laiklik demokratik sistemin en temel unsurlarından biridir. Tabii Türkiye'de laikliği çok sert bir şekilde anlayanlar var ki, belki bunun antidemokratik bir duygu olarak nitelendirilmesi mümkün. Bence Türk halkının büyük bir çoğunluğu ikisini aynı anlamda kabul ediyor. Bir örnek vereyim. Londra Üniversitesi'nden bir arkadaşım Eğridir şehrinde sosyal antropolog olarak araştırma yaptı. Orada birçok insanla konuştu. Bir dükkân sahibi, "Elhamdulillah biz laikiz" demiş. Hem dindar olduğunu açıkça söylüyor, hem de laik olduğunu." diye konuştu.

Hale, Batı dünyasının bir darbe teşebbüsüne karşı tavrının ne olacağını şöyle açıakladı: "Bence hiç ama hiç kabul etmeyecekler. Olli Rehn bunu açıkça söyledi. Türkiye'de darbe olabilir diye bir duygu varsa eğer, bu Türkiye ile AB arasındaki münasebetlere zarar verebilir. Fakat böyle bir durum çok az bir ihtimal."