Yaşı yoktur emeğin

Dünyanın önemli halı uzmanlarıyla ünlü halı koleksiyonerleri, el halısı sektöründeki gelişmeleri belirlemek için geçen hafta İstanbul'da düzenlenen 11. Uluslararası Doğu Halı Konferansı'nda bir araya geldi. Konferansın önemli özelliklerinden biri Has Halı tarafından üretilen ve akademisyenler ile halı koleksiyonerlerinin görmeyi merakla bekledikleri "Dünyanın en değerli yeni antika halısı!'' olarak tanımlanan 'Universe' ile 2003 ve 2006'da 'Dünya Halı Oscarı' olarak bilinen America's Magnificent Carpet Ödülü'nü ülkemize kazandıran halıların sergilenmesiydi. 'Evren Halısı' da denilebilecek Universe'ün özelliği neydi? Has Halı'nın sahibi Ahmet Hasoğlu, "Bu, bir başyapıttır," diyor ve ekliyor: "Bir halının ortalama kullanım ömrü 100 yıldır, fakat bu bin yıl sonrasına da kalacaktır." Süper Hereke cinsi halı, 2.60'a 3.15 metre boyutlarında, 8.19 metrekare. 17 milyon 199 düğüm atılan halıyı, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi Halı Kilim Eski Kumaş Ana Bilim Dalı öğretim üyelerinden Latif Taraşlı, 14 ayda tasarlıyor. Yüzde 100 has ipek ve bir kilo, 23 ayar altın kullanılan halının bordüründe, evreni betimleyen farklı yazı stillerinde Osmanlıca şiirler ve yazıların çevresinde melek tasvirleri bulunuyor. Tasarımı 14 ay süren, Erzurum tesislerinde, halı üretim müdürü Doç. Dr. Hasan Nuhoğlu nezaretinde beş halı ustasının 54 ayda dokuduğu halının zemininde ise dünya üzerindeki 354 değişik bitki ve hayvan figürü, gezegenleri simgeleyen burçlar, güneş, ay ve yıldızların yer aldığı evreni temsil eden bir kompozisyon var. Hasoğlu'na göre bu halının dünya üzerinde üç örneği bulunmakta... Birincisi 1991'de üretilmiş ve Japonya'da bir otele, 1 milyon dolara satılmış; 1996'da üretilen ikincisi, Türkiye'de adı saklı bir koleksiyonerde bulunuyor. Üçüncüsü, 'Evren Halısı'na henüz bir değer biçilmemiş. Bu projenin ortaya çıkışı da halının özgünlüğü kadar ilginç... Has Halı'nın çalıştığı İtalyan firması L'eden del Tappetto'nun sahibi David Nassimiha, Hasoğlu'na bir İtalyan biyoloji profesörüyle konuşmasını aktarır. Biyoloji profesörü, Nassimiha'ya 'Evreni simgeleyen, bitki ve hayvanların yer aldığı bir halı' yapılıp yapılamayacağını sormuştur. Nassimiha, dünyada halı üreticilerini bilen bir uzmandır ve bu işi Has Halı'nın gerçekleştirebileceğini düşünür. Sonrasını Hasoğlu aktarıyor: "Tasarımcımız Latif Taraşlı ile bir araya geldik. Uygulamanın en fazla 10 metrekarede yapılması gerekiyordu. Yani halının kalite sıklığı en az metrekarede iki milyon düğüm olmalıydı. Bizim uygulamamızda metrekareye 2 milyon 100 bin çift uçlu Gördes düğümü atıldı. Bu düğüm sayısını, yarım ya da bir metrekarelik halılarda uygulamak daha kolaydır, ama sekiz metrekarelik bir halıda bu çılgınlıktır. Halının patlama riski yüksektir. Çünkü her bir çözgü telinin üzerinde 5.5 kilo civarında pres uygulanır, bu da toplamda 15 tonluk bir pres uygulandı demektir, yani 15 tona mukavemetli bir halıdır bu."