Sarı Nokta karanlığı tek iğneyle açılıyor

Görme kayıplarına neden olan ve daha çok ileri yaş hastalığı olarak bilinen 'sarı nokta' ile ilgili soruları Bilim Üniversitesi, Avrupa Florance Nightingale Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Halil Bahçecioğlu yanıtladı:

* Sarı nokta hastalığı ne demek?
Sarı nokta, görmemizin yüzde 90'ının meydana geldiği yerdir. Tüm retinada küçük bir noktadır ama işlevi son derece fazladır. Yarım milimetreden küçük bir nokta, görmemizin yüzde 90'ını sağlar. Görme hücrelerinin en yoğun bulunduğu yer olduğu için yıpranmaya en fazla bu bölge meyillidir ve yaşla birlikte bozulabilir. Bu küçük bölgede lekeler oluşur, hücreler ölür. Yaşa bağlı olmaksızın da gençlerde bazı durumlarda örneğin kalıtsal hastalık nedeniyle sarı noktanın işlevi bozulabilir. Bunun karşılığında hastanın merkezi görmesi gider. Neticede hasta baktığı yeri göremez. Örneğin kitap okuyamaz, televizyon seyredemez ve araba kullanamaz. Bu hastalığın iyi tarafı; hiçbir zaman tam olarak körlükle sonuçlanmaz, baktığı yeri görmemekle birlikte bakmadığı yerleri algılar. Bu, işin sevindirici kısmıyken; hastanın görme derecesi yüzde 10 seviyelerine iner. Bu nedenle başka insanlara bağımlı olarak yaşamaya başlar. Biz buna tıp dilinde 'makula dejenarasyonu' diyoruz. Yani gözün makula tabakasının bozulmasıdır.

* Yalnızca yaşlı hastalığı mı yoksa gençlerde de görülebiliyor mu?
Başka göz hastalıkları da sarı nokta bozulmasına yol açabiliyor. Bu durumda daha genç hastalarda da sarı nokta bozulmasına rastlayabiliyoruz. Örneğin şeker hastalığı, damar tıkanmaları, kazalar, yüksek miyopi ve bazı hallerde gece körlüğü denen tavuk karası da sarı noktaya neden olur. Bu hastalığı bulunan kişilerde sarı nokta, hastalık etkisiyle hasar görür.

TEK GÖZÜNÜZÜ KAPATIN

* İnsanlar kendilerinde bu hastalığın olup olmadığından nasıl şüphelenebilirler?
Hasta, ilk etapta gördüğü cisimleri eğri görmeye başlar. Örneğin pencere kenarı, kapı ve çerçevelerde eğilmeler başlar. Sürekli bir görme bozukluğu ortaya çıkar. Ve bu hastalık genellikle iki taraflı olduğundan, birinci gözde değil de ikincisinde hastalık belirdiğinde hissedilir. Tesadüfen fotoğraf çekerken ya da gözlerini kaşırlarken bir gözlerindeki görüntünün diğer gözden farklı olduğunu hissederler ki; bu şanslı hasta grubuna girer. Çünkü bir şekilde hastalığı erken teşhis etmiş olurlar. Böyle bir durumda direkt göz doktoruna gitmelerinde fayda var. Çünkü iki yıl içinde ikinci gözleri de yüzde 90 birinci gözleriyle aynı duruma gelecektir. İnsanın başına bu durum 50 yaşında geldiyse ve daha 30 yıllık ömrü varsa, bakıma muhtaç biri gibi yaşayabilir. Sarı nokta hastalığı, yaşlıların bir numaralı depresyon sebeplerinden biridir. Aktif yaşantıları sona erer ve pasif bir yaşantıya girerler. Sağ gözünde bu hastalık başladıysa sol gözü de bozulana kadar bunu fark etmeyebilir. Bu nedenle; hastaların tek tek bir gözlerini kapatarak, en azından bir yazıyı okurken gözlerini kontrol etmelerini öneririm.

* Doktorlar hastalığı nasıl teşhis ediyorlar?
Rutin göz muayenelerinde doktor göz dibi taramasında sarı noktada lekeyi görerek hastalıktan şüphelenebilir. Şüphesi varsa ileri tetkik yöntemi isteyebilir. Lazerle yapılan bu inceleme hastalığın kişiye özel hızı hakkında bilgi verir. Çünkü bazılarında bu hastalık yıllar içinde yavaş yavaş ilerler. Bazı hastalarda ise aylar içinde olgunlaşır ve çok daha hızlı ilerleme gösterir.

BİR MİLYON HASTA VAR

* Çok fazla kişide görülüyor mu?
Evet; yaşa bağlı olanı 60 yaş üzerinde iki kişiden birinde, 80 yaşınıza geldiğinizde dört kişiden üçünde görülüyor. Türkiye'de yaklaşık 1 milyon kişiyi etkiliyor ve özellikle 50 yaşından sonra ortaya çıkıyor. Sarı nokta, 60 yaşın üzerinde görme problemine en fazla neden olan hastalıkların başında yer alıyor. 70 yaşından sonra her dört kişiden birini, 80 yaşından sonra her iki kişiden birini hızla körlüğe götürebiliyor. Benim başıma gelmez demeyin; anti-aging'in ardından insan ömrünün uzaması, gün geçtikçe sarı nokta hastalığının çok daha büyük problem olmasına neden oldu. Pek çok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilen hastalığın gerçekten trajik sonuçları var. İnsanların yaşam kalitelerini ciddi anlamda düşürüyor. Hastalar, genellikle hayattan el-ayak çektikleri için çok daha çabuk yaşlanıyorlar. Dünya ile bağlantılarını kopararak tamamen pasif hale geliyorlar. Eğer bir gün yaşam süresi 100 yaşına kadar uzarsa, hepimiz sarı nokta hastalığına yakalanacağız demektir. İleri ülkelerde görme azlığının bir numaralı nedeni olan sarı nokta hastalığı, Türkiye'de de hayat beklentisinin uzamasıyla birlikte çok rastlanan hastalıklar arasına girdi.

* Genetik mi?
Ailesinde sarı nokta hastalığı olan kişilerin bu hastalığa yakalanma riski çok daha fazladır. Üstelik onlarda çok daha erken yaşta görülebiliyor.