Livaneli'nin martıları

1970'li yıllarda bir uçağımız Sofya'ya kaçırılır. Uçak korsanlığı suçlamasıyla gözaltına alanlar arasında Altan Öymen, Emil Galip Sandalcı, Erdal Öz ve Zülfü Livaneli de vardır. Savcı sorar: "Uçağı neden kaçırdınız?"... Livaneli yanıtlar: "Yetişemedik, kaçırdık!" Livaneliler'den birçok hukukçu çıkmıştır; hakim, savcı, adliye müfettişi... Sanık da vardır aralarında: Zülfü Livaneli! Sanatçı, 70'li yılların sıradan olayı haline gelen gözaltıların birinde, nezareti dolduran insanların tümünün Karadenizli olduğunu fark eder; Hopalı, Rizeli, Trabzonlu, Maçkalı... Öyle ki, sokağındaki Laz bakkal da gözaltına alınanlar arasındadır! Livaneli onca insanın örgüt üyesi suçlamasıyla tutuklandığını öğrendiğinde, şaşırır. Yasadışı örgütün adı tüm şüphelilerin neden Karadenizli olduğunu açıklar: Polisin tarafından uydurulan örgütün adı şudur: Titrek Hamsi Hücresi!

ZORLU GÖREV
Zülfü Livaneli'nin 35. sanat yılında sahnede olmak, bir yerde gecenin sunuculuğunu üstlenmek hiç de kolay değildi. Yalnızca müzik alanında değil, edebiyat ve sinemada da başarılı eserler vermiş bir sanatçının gecesiydi söz konusu olan. Üstelik, Nazım Hikmet'ten Aragon'a, Orhan Veli'den Lorca'ya kadar dünya şairlerinin dizelerini besteleyen, Abidin Dino'nun bir sergisindeki tablolardan etkilenerek, resimden şarkı çıkaracak kadar derin birikimi olan bir sanatçının çizdiği haritada gezinmek zorundaydınız. Livaneli'nin 35. sanat yılında sahneye çıkan en büyük, en önemli arkadaşını da geceye katmak gerekiyordu. Yaşar Kemal sahneye çıkıp konuşmasını yaptı; ama benim tasam, İstanbul'du!... 10 bin insanın bir araya geldiği yer, Boğaz'ın kıyısıydı ve İstanbul'u görmemezlikten gelmek, geceye katmamak tarihi bir hata olacaktı. Üstelik, sahnede, başınızın üstünde asılı martı kuşları varken!

ADI SAKLI BESTECİ
Yılmaz Güney'in Yol filminin afişinde müziklerin 'Sebastian Argol' tarafından yapıldığı yazılıdır. Bu, Livaneli'nin takma adıdır. Türkiye'ye dönme hazırlıkları yapan sanatçı, başı ağırmasın diye bu adı kullanır. Argol, Fransa'da bir köyün adıdır. Çocuk doktoru Raşit Paşa da soyadı kanunu çıkınca Fransa'nın İspanya sınırına yakın bir köy olan 'Anday'ı soyadı olarak seçer. Şair Melih Cevdet Anday'la Zülfü Livaneli'nin ortak yönü sadece bu olay değildir. Livaneli, Anday'ın Anı adlı şiirini bestelemiştir. En çok sevdiğim Livaneli şarkılarından biri olan bu eser, ne yazık ki o gece söylenmedi.

GECENİN TÜRKÜSÜ
Livaneli'nin 35. sanat yılı kutlamasında sahneye çıkması gereken bir arkadaşı da kitaptı! Evet, mutlaka bir kitaptan bir şeyler okumalıyım, diye düşündüm ve öyle de yaptım. Geceye katılan şarkıcılar Livaneli'yle birlikte son şarkıyı söylemeden önce, elimdeki kitaptan Sabahattin Ali'nin Ses adlı öyküsünden bir paragraf okudum. Öyküde, bir türkünün sözleri yer alıyordu. İşte, o türküden bir dize: "Ay bir yandan, sen bir yandan sar beni..." Livaneli, Sabahattin Ali'yi okurken, öyküde geçen türkünün sözlerinden çok etkilenmiş ve ünlü Leylim Ley şarkısı sanatçının kitap sevgisinden doğmuştur! O geceyle ilgili çıkan haberlerde, kısaca değindiğim bu ayrıntılar yer almadı. Ve o muhteşem gece sona erip, herkes evinin yolunu tutarken, martıların sökülmesini bekledim ben... Şimdi o kuşlar İstanbul Oyuncak Müzesi'nde, oyuncak gemilerin sergilendiği odanın tavanını süslüyor!