Türkiye, 2005 yılında 9 milyar 681 milyon dolarlık doğrudan yabancı sermaye yatırımı çekerek, UNCTAD'ın en fazla yatırım çeken ülkeler sıralamasında 22'inciliğe yükseldi.
Toplam doğrudan yabancı yatırım (DYY) stoku 42.2 milyar dolara ulaşan Türkiye'nin ilk sekiz ayında 12.4 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye yatırımı aldığı bu yıl ise ilk 20 ülke arasına gireceği bekleniyor.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü'nün (UNCTAD) "2006 Dünya Yatırım Raporu", Yabancı Sermaye Derneği (YASED) tarafından düzenlenen bir basın toplantısıyla açıklandı.
DÜNYA
GENELİNDE 916 MİLYAR DOLAR
UNCTAD'ın raporuna göre, 2004 yılında 710 milyar dolar olan dünya genelindeki doğrudan yabancı yatırımları, 2005 yılında 916 milyar dolara ulaştı. Gelişmiş ülkelere yapılan yatırımlar 2004 yılına göre yüzde 37 oranında artarak 542 milyar dolara ulaşırken, gelişmekte olan ülkelere yapılan yatırımlar da yüzde 21 artışla 334 milyar dolara çıktı.
TÜRKİYE'NİN DE BULUNDUĞU BÖLGE
Bu dönemde Türkiye'nin de içinde bulunduğu Batı Asya bölgesine yönelik doğrudan yabancı yatırımlarda yüzde 85 oranında artış sağlanırken, dünya genelinde hizmet ve doğal kaynaklar sektörleri en fazla yatırım çeken alanlar oldu.
ROYAL DUTCH-SHELL BİRLEŞMESİ İNGİLTERE'YE YARADI
Rapora göre, 2005 yılında en fazla DYY çeken ülke 164.5 milyar dolarla İngiltere oldu. İngiltere'nin bu başarısında geçen yıl gerçekleşen Hollandalı Royal Dutch Petroleum Company ile Shell Company birleşmesi büyük rol oynadı. İngiltere'yi 99.4 milyar dolarla ABD ve 72.4 milyar dolarla Çin izlerken, Fransa 63.6 milyar dolarla dördüncü, Hong Kong ise 43.6 milyar dolarla beşinci sıraya yerleşti.
Türkiye ise 9 milyar 681 milyon dolarlık doğrudan ybancı sermaye yatırımıyla 22'nci sırada yer aldı. Bu yılın ilk sekiz ayında 12 milyar 407 milyon dolarlık yabancı sermaye yatırım çekeren Türkiye'nin 2006 yılı sonuna kadar en fazla yatırım çeken ilk 20 ülke arasına girebileceğinin sinyallerini verdi.
HOLLANDA 119.5 MİLYAR DOLARLA BİRİNCİ
Diğer ülkelere en çok doğrudan yatırım yapan ülkeler sıralamasında ise 2005 yılında yaptığı 119.5 milyar dolarlık yatırımla Hollanda birinci, 115.7 milyar dolarla Fransa ikinci, 101.1 milyar dolarla İngiltere ise üçüncü oldu. Bu üç ülkenin yabancı yatırım çıkışları, 2005 yılındaki toplam çıkışların yarısını oluşturdu.
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDEN DYY ATAĞI
Bu arada, gelişmekte olan ülkeler 2005 yılında toplam 133 milyar dolarlık yabancı sermaye yatırımı yaparken, sadece Çin, Hindistan ve Güney Kore'nin yatırımı 117 milyar dolara ulaşarak ciddi bir sıçrama yarattı. Doğrudan yabancı yatırım stoklarında ise ABD 1 trilyon 625 milyar dolarla her zamanki gibi liderliği kimseye bırakmadı. ABD'nin ardından 816 milyar dolarla İngiltere ikinci, 600 milyar dolarla Fransa üçüncü oldu. Hong Kong ise 532 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım stokuyla ile dördüncülüğe yerleşti.
TÜRKİYE'DEKİ YABANCI YATIRIM STOKU 42.2 MİLYAR DOLARA ULAŞTI
Türkiye'deki 1995-2006 yılları arasındaki toplam doğrudan yabancı yatırım stoku ise 2006 yılının ilk 8 ayı sonunda 42.2 milyar dolara ulaştı. Raporda, gelişmekte olan ülkelerin 1995 yılında 335 milyar dolar olan doğrudan yatırım stoklarının 2005 yılı sonunda 1.4 trilyon dolara ulaştığının da altı çizildi.
Dünya genelinde en çok tercih edilen yatırım noktası olarak yüzde 92 ile yine ABD olurken, Türkiye yüzde 50'lik tercih oranıyla ile 32'nci sırada yer aldı.
BİRLEŞME VE SATIN ALMALARDA YÜZDE 78 ARTIŞ
UNCTAD raporuna göre 2005 yılında dünya genelinde birleşme ve satın almalarda yüzde 78 oranında artış yaşandı. 2004 yılında dünya genelinde 381 milyar dolarlık birleşme ve satın alma gerçekleştirilirken, bu rakam 2005 yılında 716 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde, DYY girişi dünya genelinde 916 milyar dolar, DYY çıkışı ise 779 milyar dolar oldu. Toplam aktifler 45 trilyon 564 milyar dolara ulaşırken, toplam istihdam ise 62.1 milyon civarında gerçekleşti.
UNCTAD raporuna göre, 2005 yılında doğrudan yabancı yatırımlarda gerçekleşen artışın nedenleri ise gelişmekte olan piyasalarda yaşanan büyüme, şirket karlarındaki yüksek artışlar, birleşme ve satın almalarda yaşanan artış olarak gösterildi.
Bunun yanı sıra, dünya genelinde yatırım politikalarında ve ticaret rejimlerindeki serbestleşmenin sürdürülmesinin de DYY artışlarında etkili olduğunun altı çizildi.
BÖLGE İÇİ YATIRIMLAR REVAÇTA
Raporun genel değerlendirme bölümünde, 2005 yılında gerçekleşen küresel ekonomik büyümede Kuzey-Güney yönlü sermaye akışının önemli rol oynadığı kaydedilerek, DYY akışının hem bölgesel, hem sektörel hem de çeşitlilik bazında geliştiğine dikkat çekildi.
Özellikle bölge içi yatırımların Güneydoğu Asya ve Latin Amerika bölgelerinde artığının vurgulandığı raporda, yüksek DYY girişi sağlayan bazı gelişmekte olan ülkelerin uluslararası alanda ekonomik ve politik ağırlıklarının artığına işaret edildi.
Son yıllarda gelişmekte olan ülkelerden ciddi oranda DYY akışı yaşandığının belirtildiği raporda, gelişmekte olan ülkelerin 2005 yılında DYY çıkışında dünya sirkülasyonunun yüzde 13'ünü meydana getirdiği vurgulandı.
GELİŞMİŞ ÜLKELERDEKİ BÜYÜME SÜRECEK
UNCTAD raporunda 2006 yılı beklentilerine de yer verildi. Rapora göre, gelişmiş ülkelerdeki ekonomik büyümenin 2006-2007 döneminde ortalama yüzde 3 olarak gerçekleşeceği tahmin edilirken, DYY girişlerinin de artarak süreceği öngörüldü. Dünya ticaretinde ise 2006 yılında yüzde 8, 2007 yılında ise yüzde 7.5 artış beklendiği ifade edilirken, Euro bölgesindeki ekonomik iyileşmenin de süreceği bildirildi. PETROL FİYATLARI VE FAİZLERDEKİ YÜKSELİŞ SÜRECEK
Rapora göre, 2006 yılının ikinci altı ayı boyunca gelişmekte olan ülkelerdeki büyüme yavaşlayacak, petrol fiyatların ve faizlerdeki yükseliş ise sürecek. Ayrıca 2006'nın ilk altı ayında yüzde 39 oranında artan birleşme ve satın almalar ise devam edecek.
Güney ve Güneydoğu Asya piyasalarının DYY'ler için yine öncelikli alanlar olacağı kaydedilen raporda, 2008 Pekin Olimpiyatları'nın DYY artışlarına önemli katkı sağlayacağı vurgulandı. Öte yandan, işçilik maliyetlerindeki artış ve gayrimenkul sektörüne olan yoğun DYY ilgisinin bu bölgedeki büyümeyi olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulunuldu.
BATI AVRUPA'DAKİ YATIRIMLAR "BÜYÜYEN 7'LER"E KAYACAK
Raporda dünya genelinde en çok tercih edilen yatırım noktalarının "Büyüyen 7'ler" adı verilen Çin, Hindistan, Brezilya, Rusya, Endonezya, Meksika ve Türkiye olduğunun altı çizildi. Bu ülkeler içinde özellikle Endonezya, Meksika ve Türkiye'nin hızla büyüdüğüne dikkat çekilerek, yatırımcıların Batı Avrupa'daki yatırımlarını azaltarak bu ülkelere yönelmesinin beklendiği ifade edildi.
TÜRKİYE'NİN ÖZELLEŞTİRME POLİTİKASINA ÖVGÜ
Raporda, Türkiye'nin A.T. Kearney DYY Güven Endeksi'ne göre 13'ünhcü sırada yer aldığı ve 2006 yılı Performans ve Potansiyel Endeksi'ne göre ise 140 ülke arasında 67'nci sıraya yükseldiği hatırlatıldı.
Raporda, Türkiye'nin yakaladığı başarılı performansın nedenleri ise düşük kurumlar vergisi, DYY üzerindeki yükün azaltılması, devam eden ekonomik reformlar, birleşme ve satın almalarda yaşanan patlama, başarılı özelleştirme programı, daha açık ve basit vergi sistemi, uluslararası standartlara yaklaşım ve teşvik kapsamındaki il sayısının artırılması olarak sıralandı.
Türkiye yatırım liginde 22.sıraya yükseldi
