İftardan sonra bir uyku bastırıyor ki...
* 40 yaşındayım, çocukluğumdan beri aksatmadan orucumu tutarım. Fakat bunca yıldır her iftardan sonra bir uyku bastırır ki sormayın; 'şöyle bir saat kestireyim kendime gelirim' derim. Bu yüzden teravih namazı kılmak, Allah affetsin bir zûl gibi geliyor. Nedir bunun çaresi?
Bu sorun birçok kişinin sıklıkla yaşadığı bir haldir. Nedeni de kan şekerindeki iniş ve çıkışlardır. Normal yaşamda insan bedeninde kan şekeri belirli seviyeler içerisinde bulunur. Tıbbi analizlerde yüzde 90-110 mg arası kan şekeri, normal kabul edilir. Yukarısına hiperglisemi, aşağısına hipoglisemi denilir. Kan seviyesini ayarlayan birçok hormon bulunmasına rağmen bunların içerisinde en önemlisi insülindir. Şeker yükseldiğinde insülin seviyesi artarak kan şekerini düşürür, düştüğünde ise azalarak şekerin yükselmesine fırsat tanır. Sizin bahsettiğiniz şikayet, genellikle bol kalori içeren ve yüksek oranda şeker gibi basit karbonhidratların tüketildiği iftarlardan sonra olur. Oruç nedeni ile kan şekerini normal seviyede tutmak üzere insülin düzeyi düşüktür. İftarda vücuda bol miktarda şeker girince, kanda da kan şekeri yükselir. Bunun üzerine ani yükselen şekeri düşürmek için insülin gereğinden fazla üretilir. Bu fazla insülin kan şekerini normale indirmekle kalmaz hatta çok düşürür; yani insanı hipoglisemiye sokar. İşte iftar sonrası ani bastıran uykunun sebebi ortaya çıkan düşük kan şekeridir. Buna engel olmak için yapılması gereken en önemli şey; birden bol miktarda karbonhidrat, daha doğrusu şeker ve şekerli gıdalar içeren basit karbonhidratları tüketmemek ve çok yememektir.
BÖBREKTE TAŞ OLMASI ORUCA ENGEL Mİ?
* Yıllardır böbrek taşı sorunu çekiyorum. Bir defa ameliyat oldum, iki defa taş kırdırdım. Son zamanlarda ara ara sancım tutuyor. Acaba oruç tuttuğum için mi?
Konuyla ilgili doktorların, özellikle acil serviste çalışanların, yaz aylarında ve ramazanda böbrek taşı düşüren hastaların sayısının ciddi oranda arttığına dair gözlemleri her zaman olmuştur ve bu doğru bir gözlemdir. Fakat bunun nedeni, oruç tutmak değil, susuz kalmaktır. Bildiğiniz gibi; böbreklerin görevi kanı temizlemek ve vücuttan atıkları idrar yolu ile atmaktır. Bunun için de suyu taşıyıcı olarak kullanır. Böbreklerde kandan ayrılan atıklar ve tuzlar, suyla birleşerek idrarı oluşturur, idrar yollarında idrar torbasına gelir, oradan da dışarı atılır. Oruç nedeni ile eğer yeterli miktarda sıvı alınmazsa, böbrekten süzülen tuzlar, çöker ve taş oluşturur. Bunu kısaca şöyle bir örnekle açıklayabiliriz; bir bardak çaya ne kadar çok şeker atarsanız, miktar çoğaldıkça eritmesi o kadar zorlaşır. Bir noktaya gelince de ne kadar karıştırırlarsa karıştırsınlar şeker erimez, dipte toplanır. Bu durum; çay suyunun taşıma kapasitesinin dolmasındandır. Aynı şey böbrekler ve idrar için de geçerlidir. Vücuttaki tuzları atmak için her gün belirli miktarda su gerekir. Eğer o sıvıyı almazsanız idrarın içindeki tuzlar çöker ve taş oluşturabilir. Yazın sıcaklarda benzer sorunların görülmesinin sebebi ise terle çok miktarda su kaybetmektir. Eğer kişinin, sizde olduğu gibi taş oluşturmaya eğilimi varsa; oruç tutarken ve yazın, yeterli sıvı alımına özen göstermesi gerekir. Hele ramazan, yaz aylarına rastlıyorsa risk katlanarak artar.
Uz. Dr. Eren Eroğlu
|
