SABAH - 03/10/2006 - İhracat artış hızı kurla ithalatı geçti

Şu an 3 Ekim 2006 - Salı tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

Google Arama

	İhracat artış hızı kurla ithalatı geçti
	3 Petrol etkisi

İhracat artış hızı kurla ithalatı geçti

Cuma günü açıklanan dış ticaret verileri ağustosta dış ticaret açığının milyar doların üzerine çıktığını gösterdi. Bu rakam dış ticaretle ilgili 'kötü rekorlar' hanesine yazıldı. Cari açığın (Türkiye'nin verdiği döviz açığı) en büyük nedeni olan ithalat aıustos sonu itibariyle son bir yılda 130 milyar doları aştı. Bu da bir rekor... Ve daha da kötüsü aylık ithalatın 11 milyar doların üzerine demirlemesi. İthalattaki kötü gidiş hükümeti acaba ithalatı bazı lüks malların ithalatındaki ÖTV'yi artırarak soruna kısmen de olsa bir çözüm bulabilir miyiz noktasına taşısa da aslında ithalat ve ihracatta iyi gelişmeler de yaşanıyor!

1 İthalat yavaşlıyor
İlk iyi haber ithalatın artış hızından. Veriler kriz sonrası hızla artan ithalatın artış hızının yavaşladığını gösteriyor. İthalatın 2000'de patlamasının ardından 2001 yani kriz yılında Türkiye'nin dış alımları yüzde 24 düştü ve 41.4 milyar dolara geriledi. 2002 ise 51.6 milyar dolarlık ithalatla kapatıldı. İthalat artış hızı ise yüzde 24.5 oldu. Bu yıl döviz kurunun oynak ve bir o kadar da yüksek olması artış hızının yüzde 24.5'te kalmasını sağladı. Ancak sonraki iki yıl ithalat patladı. 2003'te 69.3 milyar dolara çıkan ithalat yüzde 34.5, 2004'te de 97.5 milyar dolara çıkan ithalat yüzde 40.7 arttı. Ancak kriz sonrası yüksek büyüme hızı yakalayan sanayinin aramalı ithalatını artırması bu artışın en önemli nedeni oldu

ve dış ticaret verileri artmasına karşın konuya daha iyimser bakılmasına neden oldu. 2005 ise ithalatın artış hızında yavaşlamanın başladığı yıl oldu. Geçen yıl ithalat 116 milyar dolara çıkarken artış hızı yüzde 41'lerden yüzde 19.7'ye kadar geriledi. Bu yılın ağustos sonu itibariyle son bir yıllık (Eylül 2005-Ağustos 2006 arası) veri ise ithalatın 130,7 milyar dolara artış hızının da yüzde 11.9'a kadar gerilediğini gösteriyor. Eylül-Aralık arasında ise ithalatın 11 milyar dolar ortalamada kalacağı varsayımıyla bu yıl 132-135 milyar dolar arasında yılı tamamlayacak gibi görünüyor. Bu da ithalatın artış hızı en fazla yüzde 15'te kalacak anlamına geliyor. Artış hızının yavaşlaması Türkiye'nin ithalatında doyum noktasına yaklaşmaya başladığına işaret ediyor. Bu olumlu gelişmeye karşın ihracatın son 6 yıllık performansı ise ithalata paralel daha olumsuz bir tablo çizdi. 2004'de kadar ithalat gibi ihracat performansı hep artan bir trend izledi ve 2004'te yüzde 33.7'lik artış hızıyla tepe yaptı. 2005 ve ağustos itibariyle 2006'da ise ihracatın artış hızı keskin bir düşüş yaptı ve artış hızı yüzde 9'lara kadar düştü. Bu dönemde kurlardaki düşüş ihracatın performansının zayıflamasındaki en önemli unsur olarak karşımıza çıktı. Ancak son veriler bu eğilimin biraz da olsa tersine döndüğünü gösteriyor. Veriler kurların dış ticaretteki rolünü bir kez daha ortaya koydu. Mayısta başlayan dalgalanma dolar kurunun 1.32

YTL'den 1.50 YTL'yi aşmasını sağlayınca ihracat da vites artırmayı başardı.

2 DALGA ETKİSİ
Mayıs sonrası dış ticaret verileri de bunun açık kanıtı. Yılın ilk 4 ayında (ocak-nisan) ihracatın artış hızı yüzde 7'de kalırken son 4 ayda mayıs-ağustos arası) artış yüzde 21.4'e yükseldi. Son 4 aylık performans ihracatın bu yılın ilk 8 ayındaki artış hızını da yüzde 14.1'e kadar çıkmasını sağladı. Son 3 aylık verilere (haziranağustos) göre ise ihracat 2005'in aynı dönemine göre yüzde 22.8 arttı. İthalat ise son 4 ayda yüzde 20.5 artış hızını yakalamışken oran son 3 ayda yüzde 18.8'e kadar geriledi. Böylece ithalatın performansı son 4 aydan sonra ihracatın performansının gerisinde kaldı. İhracatçıların, kurda bir miktar toparlanmanın ihracatı ne kadar düzeltebileceğine ilişkin tespitleri en azından son 4 ayda ispatlanmış görünüyor. İhracattaki performansın artışında, ithalatın da düşmesinde petrolün önemli bir rolü bulunuyor. İthalatın hızla artmasına neden olan kalemlerin başında gelen petrol ithalatında önemli sayılacak bir yavaşlama var. 2003' 11.6 milyar dolara yaklaşan fatura 2004' 14.4,2005'te 21.3, Ağustos 2006 sonu itibariyle de (yıllık) 26.9 milyar dolara ulaştı. Artış devam etmesine karşın 2004'te yüzde 24 artan petrol faturası geçen yıl yüzde 48 kabararak Türkiye'ye ciddi bir maliyetle karşı karşıya bıraktı. Ancak bu yıl artış hızı yüzde 27'ye geriledi.

TARIK YILMAZ