|
 |
|
  Tütün üreticisi yarıya düştü
Devlet Denetleme Kurulu, devlet destekli üretimden vazgeçilmesi ve tütün politikalarındaki değişimlerle 2000-2005 arasında tütün üreticilerinin sayısında yüzde 50'den fazla azalma olduğunu belirtti.
Kaçak ürünlere yönelimin artmasını, vergi oranlarının yüksekliğine bağlayan DDK, 1980'li yıllarda başlayan tütün dış alımının 2000'li yıllarda miktar ve bedel olarak dış satımın yarısını aştığına dikkat çekti.
Devlet Denetleme Kurulu (DDK), devlet destekli üretimden vazgeçilmesi ve tütün politikalarındaki değişimlerle 2000 yılında 583 bin 474 kişi olan üretici sayısının 2005 yılında yüzde 50 den fazla azalarak 255 bin 671 kişiye indiğini açıkladı. Tütünde, kaçak ürünlere yönelimin artmasını vergi oranlarının yüksekliğine bağlayan DDK, 1980'li yıllarda başlayan tütün dış alımının 2000'li yıllarda miktar ve bedel olarak dış satımın yarısını aştığına da dikkat çekti.
DDK'nın
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunun (TAPDK) 2003, 2004, 2005 yılları işlemlerini araştırdığı rapor yayınlandı. Raporda, tütün ve alkol üretimi ve piyasası ayrıntılı biçimde ele alınarak, sektörde yaşanan değişim değerlendirildi.
ÜRETİM AZALDI, DIŞ ALIM ARTTI
DDK, destekleme alımlarını kaldıran, tütün üretimi ve alım-satımında köklü değişikler yapan yasanın, TEKEL'i yeniden yapılandırarak özelleştirme sürecini hızlandırdığı ve bu durumun yeni sorunları beraberinde getirdiğini bildirdi.
Raporda, 1950'den sonraki dönemde yıllık ortalama 175 bin ton civarında olan tütün üretiminin, son yıllarda destekleme alımlarından vazgeçilmesiyle bu ortalamanın altına düştüğü belirtildi. Raporda "Devlet destekli üretim politikalarından vazgeçilmesi sonucunda, 2000 yılında 583 bin 474 kişi olan üretici sayısı, tütün politikalarındaki değişimlerle birlikte yüzde 50 den fazla azalarak 2005 yılında 255 bin 671 kişiye inmiştir" denildi.
DDK, 1980'li yılların sonunda başlayan tütün dış alımının 1990'lı yıllarda hızla arttığını, 2000'li yıllarda da miktar ve bedel bazında dış satımın yarısını aştığı belirtti. Raporda, bu durumun, son yıllarda tüketici tercihlerindeki değişimler ve iç piyasada yaşanan gelişmeler sonucu gerçekleştiği ifade edildi.
YÜKSEK VERGİ KAÇAK ÜRETİMİ BESLİYOR
Tütün üretiminde planlama yapılmasını ve gerçek üreticilere kota verilerek üretimin belli bir düzeyde tutulması gerektiğini belirten DDK, "vergi oranlarının yüksekliği nedeniyle kaçak ürünlere yönelim artmaktadır" tespitini yaptı.
Raporda tütün ürünleri ve alkollü içkilerin piyasaya kaçak ve sahte olarak sürülmesiyle savaşımın da bazı önlemler alınmasına karşın henüz istenen sonuca ulaşılamadığı vurgulandı.
ŞARK TİPİ TÜTÜNE DİKKAT
Raporda oriental (şark) tip tütün üreten ülkeler arasında gerek kalite, gerekse üretim ve ihracat miktarları bakımından Türkiye'nin ilk sırada olduğu anımsatıldı. Türkiye'nin, 2004 yılı itibarıyla dünya şark tipi tütün üretiminin yüzde 45'ini karşıladığı belirtilirken, şark tütününden üretilen sigara satışlarındaki azalmaya dikkat çekildi.
Son 5 yıllık dönemde, yüzde yüz şark tütününden üretilen sigara satışlarında yüzde 17 azalma olduğu belirtilen raporda, bu azalmanın şark tipi tütünün Türk piyasasındaki değerinin düşmesine yol açacağı uyarısı yapıldı. DDK, şark tütünlerinden üretilen sigaralarda zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakımlarının kabul edilebilir oranlara düşürülmesi ve bu tütüne olan istemin azalmaması için gerekli önlemlerin alınması konusunda uyarılarda bulundu.
DDK, Avrupa Birliği'nde olduğu gibi tütünde kilo başına prim sistemine geçilmesini ve gerçek üreticilere kota verilerek üretimin belli bir düzeyde tutulması gerektiğini de ifade etti.
Öte yandan, TAPDK'nın kurumsal yapısıyla ilgili olarak çalışma alanı daraltılmaksızın acilen yeni bir yasal düzenleme yapılmasını öneren DDK, Maliye Bakanlığının da sigara ve alkollü içkilerde ÖTV sayacı olarak işlev yapacak bir vergi bandrolünü hayata geçirmesi gerektiğini belirtti.
(ANKA)
|
mehmet çamoğlu
