Yabancılar son 20 yılda bonoya 30.5 milyar dolar koydu. 9.4 milyar dolarlık faiz geliri elde ettiler. Hisse senetlerine yatırdıkları 9.7 milyar dolar 33.6 milyar dolara ulaştı.
Yabancıların toplam üzerinden kârları bonoda yüzde 30, borsada yüzde 245. Tabii arada bir fark var. O da faiz gelirini elde etmeleri. Borsadaki kâr ise şimdilik kağıt üstünde.
Kısa vadeli yabancı sermayenin veya sıcak paranın geçen yıl ve önceki yıllarda devlet iç borçlanma senetlerinden ve hisse senetlerinden yüksek kazançlar sağladıklarını hesaplamıştık. Bunları yüzde olarak tablo halinde yayımladık. Bugün bu oranları rakamlara döktük. Bitişikteki tablodan da görülebileceği gibi şöyle bir bilaço çıktı karşımıza:
* Merkez Bankası'nın Ödemeler Dengesi verilerine göre, yabancılar Türkiye'de devlet iç borçlanma senetlerine 1986 yılından itibaren yatırım yapmaya başlamışlar. 1998 ve 2001 yıllarında Türkiye piyasasından ciddi çıkışlar olmuş. Ancak 2005'in 11 aylık döneminde yabancıların toplam devlet iç borçlanma senedi yatırımı 18.1 milyar dolara ulaşmış.
* 20 yılda yabancıların çıkışlar düşüldüğünde Türkiye'deki bono yatırımları 30.5 milyar dolara varıyor. Yine aynı yıllardaki dolar bazlı getirilere göre elde ettikleri faiz getirilerini 9.4 milyar dolar olarak hesapladık. Bu hesaplamayı yaparken yabancıların elindeki bonolarının vadesini bir yıl olarak kabul ettik.
* 30.5 milyar dolar yatırıp 9.4 milyar dolar faiz geliri elde etmek yüzde 30.8'lik bir getiri oranına denk geliyor. Dolar bazında ağırlıklı olarak yabancıların yaklaşık yıllık kazancı yüzde 30.
* Halen yabancıların elinde 18.1 milyar dolarlık bono bulunması, itfa tarihleri geldikçe elde edecekleri faiz gelirlerini sıçratabilecek. Bugünkü hesaplamayı gelecek yıllarda yapacak olursak yabancıların toplam faiz gelirlerinin süratle arttığını göreceğiz. Çünkü bono yatırımları artmış.
* Yabancıların hisse senedi piyasasındaki kazançları ise daha yüksek. Tabiki bugüne kadar yabancılar kâr realizasyonlarına gittiler. Ama net bazdaki rakamlar bu satışları alışlardan düşürüyor. İşte bu rakamlara göre, yabancıların sermaye hareketlerinin serbest bırakıldığı 1989 yılından bu yana Türkiye piyasasına yaptığı toplam net hisse senedi yatırımı 9.7 milyar dolar.
* Buna karşılık yabancıların 2005 sonu itabariyle borsadaki portföylerinin değeri 33.6 milyar dolara yükseldi. Şu anda nakite çevrilmemiş, realize edilmemiş, kağıt üstünde de olsa, 9.7 milyar dolarlarına karşılık ellerinde 33.7 milyar dolarlık hisse senedi var. Kârları 23.9 milyar dolar. Bu da yüzde 245 dolar bazında bir kâr demek.
* Bu kârâ, hisse senetlerinden elde edilen temettüler dahil değil. Türkiye'de şirketlerin temettüleri düşük olmakla birlikte yıllar uzadıkça hatırı sayılır rakamlara ulaştığını da dikkate almak gerekiyor.
* 9.4 milyar dolar realize edilmiş faiz geliri, 23.9 milyar dolar hisse senedi kârı ile birlikte yabancıların portföyü 33.3 milyar dolara ulaşmış. Tabii buna repo piyasasındaki, mevduat ve diğer piyasalardaki yabancı parası ve kârı dahil değil. Ağırlıklı olarak bulundukları iki yatırım aracındaki getirileri söz konusu. Bu getirilerdir ki, Türkiye'yi ulaslararası para ve sermaye piyasalarının da yıldızlarından biri haline getirdi. Yine bu paradır ki, 2001 krizine kadar ekonominin çarklarını döndürmesinde yardımcı oldu. Son yıllarda ise bu yabancı sermaye ekonomi için daha ciddi bir katalizör haline geldi.
Sonuç- "Her şey birbirine bağlıdır" Kızılderili Sözü
