|
 |
 |
 |
 |
|
5 yıldır peşinden koşulan mortgage hayali nihayet gerçek oluyor
TÜRKİYE uzun vadeli konut finansmanı sistemini 2000'lerin başında konuşmaya başladı. O zaman kimse "mortgage" kelimesini telaffuz edemiyor. Sistemi tarif ederken, "Amerika'daki gibi" diyordu, "Çok az peşinat verip kira öder gibi ev sahibi oluyorsun." 2005, bu hayalin ete kemiğe büründüğü, yani en azından yasal mevzuatın tamamlandığı bir yıl oldu. Yeni konut finansmanı taslağı çok yakında yürürlüğe girecek. Herkesin beklentisi haline gelen bu sistem bir çok yenilik getiriyor. Ancak gerçekten kira öder gibi ev sahibi olunabilecek mi? Sermaye Piyasası Kurulu'nda (SPK) yasa taslağını hazırlayan ekipte görev alan, ancak geçtiğimiz günlerde SPK'dan ayrılan Bahadır Tezer, sistemin işleyişine ilişkin şu bilgileri veriyor: "Sistem işleyecek mi? Bu sorunun cevabını verebilmek için iki sorunun cevabını vermemiz gerekir: Kredi verme koşulları ne olacak, faiz seviyesi ne olacak? Uluslararası standartlara uygun bir kredide aranan asgari koşullara bakarsak; alınabilecek kredi tutarı satın alınan evin değerinin yüzde 70 civarında olmalıdır. Örneğin 100.000 YTL'lik bir evin 70.000 YTL'si kredi olarak kullanılabilir. Kredi kullanan kişinin ödediği aylık kredi tutarının, aylık gelirinin yüzde 40'ını aşmaması gerekir. Örneğin 1.000 YTL aylık geliri olan bir kredi kullanıcının aylık ödeme tutarı kabaca 400 YTL yi geçmemesi gerekmektedir. Bu durumda bu gelir düzeyindeki bir kişinin mevcut faiz oranlarında 20 yıllık kredi kullanması halinde ancak 32.000 YTL civarında bir evin satın alma gücüne sahip olabileceği açıktır.Türkiye gibi kayıtdışılığın yoğun olduğu bir ülkede en büyük sıkıntı kredi kullanmak isteyen kişilerin gelirlerinin ne kadar olduğunu bankalara ispatlamalarında yaşanacaktır. Kredi kullanmak isteyen kişinin kredi geçmişinin temiz olması ve diğer borçlarının kredi ödemesine engel olacak büyüklükte olmaması gerekir. Faiz seviyesi kira öder gibi ev sahibi olabilmenin en belirleyici faktörüdür. Aşağıdaki grafikte 32 bin YTL tutarlı bir kredinin 20 senede değişik faiz oranları ile halkın ne kadarlık bir kesiminin ev sahibi olabileceğini göstermektedir. Şu anda reel faizlerin yüzde 8'ler civarında olduğunu düşünürsek Türkiye'de halkın yüzde 70'i ev sahibi olabilmektedir. Faizlerin daha fazla düşmesi bu oranı yükseltecektir. Ev fiyatlarının özellikle büyük şehirlerde 32 bin YTL'nin çok üzerinde olduğu dikkate alındığında mortgage sistemi ile ev sahibi olabilecek nüfus oranı yüzde 30-40'lara düşmektedir. Faizlerin düşmeye devam etmesi ile birlikte mortgage sisteminden yaralanabilecek nüfus artmakla beraber, Türkiye nüfusunun yaklaşık yarısı herhangi bir devlet desteği olmadan ev sahibi olamayacaktır. Diğer yandan aylık mortgage ödemelerini mevcut kira ödemeleri ile karşılaştırdığımızda, kira öder gibi ev sahibi olabilmek için daha yolumuz olduğu görülecektir. 100 milyon YTL'lik bir evin tamamı kredi ile alınması halinde aylık mortgage taksit ödemesi 1.000 YTL iken aynı evin kirası 300-400 YTL civarında olduğu dikkate alındığında kira öder gibi ev sahibi olabilmek için hala faizlerin düşmesi gerektiği açıktır.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
