Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, Merkez Bankası'nın, enflasyonu, belirlenen nokta hedeften en ufak bir sapma göstermeyeceği taahhüdünü vermesinin mümkün olmadığını belirterek, ''Enflasyonda nokta hedefin tutturulması ise hemen hemen sıfırdır'' dedi.
Serdengeçti, Merkez Bankası'nda düzenlediği basın toplantısında, Enflasyon Hedeflemesi Rejiminin Genel Çerçevesi ile 2006 Yılı Para ve Kur Politikası konularında açıklamalarda bulundu.
Enflasyon hedefinin, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) gibi kapsamlı bir endeksle ölçüldüğünü,
dolayısıyla para politikasının denetimi dışındaki unsurlardan kaynaklanan oynaklıkların görülebileceğini ifade eden Serdengeçti, petrol fiyatlarındaki gelişmeler, uluslar arası likitide koşulları gibi unsurların da hedefte etkili olduğunu bildirdi. ''Bu faktörler küresel risk algılamasındaki değişimlere etki etmekte, dolaylı vergi ve kamu fiyat ayarlamaları, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki öngörülemeyen hareketler gibi diğer unsurlar da enflasyon hedefinde zaman zaman dalgalanmalar yaratabilecektir'' diyen Serdengeçti, sözlerini şöyle sürdürdü:''Bütün bu unsurlara ekonomideki veri model belirsizliği de eklenince, nokta hedef söz konusu olduğunda enflasyon gerçekleşmesi hedeflerinin bire bir aynı kalma olasılığının son derece düşük olduğu açıktır.
Bu nedenle, Merkez Bankası'nın, enflasyonu, belirlenen nokta hedeften en ufak bir sapma göstermeyeceği taahhüdünü vermesi mümkün değildir. Ancak bu durum hesap vermeme anlamına gelmemelidir.
Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında, enflasyonun herhangi bir dönem içinde hedeften belirgin olarak sapması durumunda, Merkez Bankası, söz konusu gelişmelerini yayınladığı raporlar aracılığıyla kamuyouna açıklayacaktır.
Bu bağlamda Merkez Bankası yayınladığı raporlarla, kamuoyuna hesap vermek durumunda olacaktır. Ancak yine de enflasyon gerçekleşmelerinin hedeften aşırı sapma gösterdiği durumlarda, Merkez Bankası'nın bu durumu kamuoyuna açıklayıcı ayrı bir mekanizma oluşturması da önem taşımaktadır.
Merkez Bankası Kanunu'nun 42. maddesi (banka belirlenen hedeflere, ilan edilen sürelerde ulaşılamamış veya ulaşılamaması olasılığı ortaya çıkması halinde, nedenlerini ve alınması gereken önlemleri hükümete yazılı olarak bildirir ve kamuoyuna açıklar) hükmü yer almaktadır.''
NOKTA HEDEF OLASILIĞI VAR MI?
Söz konusu maddenin hesap verilebilirliği sağladığından, enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde titizlikle uygulanacağını bildiren Serdengeçti, ''Enflasyonda nokta hedefin tutturulması hemen hemen sıfırdır. Bu durumda, hedefler ondalık hatta yüzdelik rakamlarla ifade edilebilecek bir sapma durumunda bile bir hesap verme gündeme gelecek midir? Ne tür büyüklükte bir sapma açıklama gerektirmektedir?'' dedi.
Serdengeçti, şunları kaydetti: ''Bu düzeyin büyüklüğü önemlidir. Ancak bu düzeyin nasıl algılanacağı çok daha önemlidir. Sapma düzeyinin belirlenmesi, bir belirsizlik aralığının ifade edilmesi anlamına gelmektedir. Kritik olan nokta bu aralığın hiçbir şekilde enflasyon hedefi aralığı olarak algılanmaması gerekliliğidir. Hedef etrafında bir aralık oluşturulması enflasyon hedeflemesi uygulayan ve nokta hedef ilan eden merkez bankalarının büyük çoğunluğu tarafından tercih edilen bir uygulamadır.
Merkez bankalarının nokta hedef etrafında, bir aralık oluşturmaları para politikasının, normalin üzerinde gevşetileceği anlamına gelmemektedir. 2006 yılında açıklanan aralık, hedeften her iki yönde aşırı sapma eşikleri için sadece gösterge niteliğli taşımaktadır ve Merkez Bankasıiletişim politikasını kolaylaştıracak bir unsurdur. Büyük dışsal şokların oluşmadığı ana senaryo altında Merkez Bankası'nın amacının nokta hedefe mümkün olduğunca yakın olmak... Dolayısıyla yüzde 5 hedefinden yukarı ve aşağı yönlü sapmalar bankamızca eşit ölçüde değerlendirilecek.''
NEDENLER HÜKÜMETE BİLDİRİLECEK
2006 yılı için ''belirsizlik aralığının'' her iki yönde de 2 puan olarak oluşturulduğunu, yıl sonu hedefiyle, tutarlı enflasyon politikası ve etrafındaki belirsizlik aralıklarını verdiklerini kaydeden Serdengeçti, ''Bu aralıkların dışına çıkılması durumunda banka, hükümete nedenleri ve alınması gereken önlemleri hükümete sunacaktır'' dedi.
Enflasyonu belirgin şekilde artıran veya azaltan geçici dışsal şoklarla mücadele edilirken, makro ekonomik dalgalanmaların en aza indirgenmesi açısından da, nokta hedefin referans olarak alınabileceği bir ''belirsizlik aralığına'' ihtiyaç duyulmakta olduğunu vurgulayan Serdengeçti, Merkez Bankası açısından orta vadede önemli olanın, enflasyondaki geçici dalgalanmalardan ziyade, enflasyonun kademeli olarak aşağı inerek, bir yıl içinde yüzde 5, iki yıl içinde yüzde 4 civarına gelmesi olduğunu anlattı.
BÜYÜK DIŞSAL ŞOKLAR ZAMANA YAYILARAK ÖNLENECEK
Büyük dışsal şokların enflasyon üzerindeki geçici etkilerine anında tepki verilmediğini, orta vadeli hedeflere vurgu yapılarak, tepkilerin zamana yayılmasına dikkat ettiklerine dikkat çeken Serdengeçti, uyguladıkları bu politikanın amacını da şöyle izah etti: ''Şimdi bir örnek vermek istiyorum; petrol fiyatlarının yükselmesi durumunda, bu yükselişin birincil etkilerine karşı merkez bankalarının tepki vermemeleri gerektiği genel kabul gören bir görüştür. Ancak, bu görüşün uygulamaya konulabilmesi bir ölçüde esneklik gerektirdiğinden, hedef etrafında belirsizlik alanı oluşturulması gereklidir.
Yani önümüzdeki aylarda petrol fiyatlarının varil başına 100 dolara çıktığını ve bunun 2006 yılında devam ettiği senaryosu altında, petrol fiyatlarının enflasyona etkisi 3-4 puana ulaşabilecektir. Ve Merkez Bankası doğal olarak 2006 yılı enflasyon hedefi olan yüzde 5'in üzerinde oluşmasına müsamaha gösterecektir.
Zira, Merkez Bankası petrol fiyatlarında varsayılan artışa rağmen,2006 yılında yüzde 5'lik hedefine ulaşma çabasına girerse, faizleri çok yüksek düzeye çıkartmak zorunda kalacak ve ekonomik faaliyetlerin daralmasına neden olacaktır. Bunun yerine Merkez Bankası söz konusu örnek durumunda, 2006 yılı hedefinden sapılmasına izin verecek, ancak ikincil etkileri önlemek ve bekleyişleri denetim altında tutmak amacıyla, enflasyonu 2007 yılında yüzde 4'e indirmeyi taahhüt edecektir.''
ENFLASYON HEDEFİNE ETKİ EDEN DİĞER FAKTÖRLER
Serdengeçti, uluslararası likitide koşullarındaki değişimler, dolaylı vergi ve kamu fiyat ayarlamaları, yapısal düzenlemeler sonucunda yapılan fiyat ayarlamaları, tarımsal ürün fiyatlarındaki ani hareketlerinde enflasyon hedefi üzerinde etkileri olacağını hatırlattı.
Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti, enerji, işlenmemiş gıda, kamu fiyatlarıyla, dolaylı vergilerde ortaya çıkan dalgalanmalar nedeniyle, TÜFE'de de zaman zaman öngörülemeyen hareketlerin meydana geleceğini, sonuç olarak bu hareketlerinde para politikasını etkileyecek diğer faktörler olduğunu söyledi.
Serdengeçti, enflasyona gelen şokların dönemler itibariyle, farklı nitelikte olabileceği için, çekirdek enflasyon göstergesinin para politikası denetiminde olmayan bütün unsurları dışlama olasılığının oldukça zayıf olduğunu bildirdi.
Merkez Bankası Serdengeçti, çekirdek olarak adlandırılabilecek tek bir gösterge yerine, farklı dışsal şokların ayrıştırılmasına yardımcı olabilecek, birden fazla göstergenin birarada değerlendirilmesi anlayışının benimsendiğini dile getirdi.
'Nokta hedef taahhüdü veremeyiz'
