  |
|
Şifreciler 'maske'yi düşürdü
XIV. Louis'nin şifrecileri, kullandıkları yöntemin sırrını mezara götürdü. Fransa, iki yüzyıl boyunca ulusal arşivindeki şifreli belgeleri okuyamadı Fransız kripto analist Bazeries iki asır sonra sadece 'Güneş Kral'ın şifresini çözmekle kalmadı, 'Demir Maskeli Adam'ın gerçek kimliğini de bulmuş oldu.
Komplo ya da talihsiz bir kaza sonucu, bir ülkedeki tüm şifrecilerinin aniden ölmüş olduğunu hayal edin. Fantezi bu ya; geriye ne bu ülkenin şifreleme sistemini yürütecek kriptograf kalsın, ne de 'düşman' ülkelerin şifrelerini çözecek kripto analist... Şimdi sorumuzu soralım: Böyle trajikomik bir sorunla karşılaşan hayali ülkemizin yöneticileri, ulusal arşivinde bulunan gizli belgeleri nasıl okuyacak?
GEÇMİŞİ UNUTTULAR!
Antoine Rosignol ile oğlu Bonaventure öldüğü gün, Fransa işte bu soruya yanıt arıyordu. Çünkü Rosignol'lerin hazırladığı 'çözülemez' namlı 'Büyük Şifre'nin prensiplerini tüm krallıkta bilen başka biri yoktu. Sırrı mezara giden yöntem, 'Güneş Kral'ın kişisel yazışmaları ve politik dalaverelerini gizlemek için kulanılıyordu. Üstelik arşivdeki şifreli mesajlardan biri, Fransız tarihinin en gizemli şahsiyeti 'Demir Maskeli Adam'dan söz ediyordu. Büyük Şifre'nin gücü, bu mesajın ve dikkate değer içeriğinin iki yüzyıl boyunca okunamamasına yol açtı. Fransa'nın 17'nci yüzyıldaki entrikaları ancak 19'uncu yüzyılda; Fransız ordusunun parlak kriptografi uzmanı Etienne Bazeries sayesinde çözüldü. Peki Bazeries, iki yüz yıldır çözülemeyen Büyük Şifre'nin üzerindeki sır perdesini nasıl kaldırdı?
ŞİFRE: 'DÜŞMANLAR'
XIV. Louis'nin binlerce sayfalık kişisel belgelerini inceleyen Bazeries işe, toplam 587 farklı sayı kullanılarak şifrelenen mektuplarda sık tekrarlanan karakterleri araştırarak başladı. Böylece 22, 42, 124, 125 ve 341'e ulaştı. Peki bu gizemli 22, 42, 124, 125 ve 341 neyi temsil ediyor olabilirdi? Harfleri mi?.. Fransız alfabesinde 26 harf bulunduğu için, bu cevabı geçti. Üç yıl boyunca hummalı bir şekilde çalışan Bazeries tam umutlarını kaybediyordu ki, aklına sık tekrarlanan sayıların Fransızca'da "düşmanlar" anlamına gelen "les-en-ne-mi-s"i temsil edebileceği geldi. Varsayımını kullanarak, yani "les ennemis" sözcüğünün hece değerlerini yerleştirerek, diğer sözcükleri kısmen ortaya çıkarmayı başardı. Deşifre işlemi bittiğinde Bazeries, iki yüzyıldan beri XIV. Louis'nin sırrına tanıklık eden ilk kişiydi!.. Başarısı, tarihçileri tek kelimeyle büyüledi. Ama mektuplardan biri özellikle dikkat çekti. Çünkü 17'nci yüzyılın en büyük gizemlerinden birini çözecek gibi görünüyordu: "Demir Maskeli Adam"ın gerçek kimliğini!..
'MASKE' GENERALMİŞ
Demir Maskeli Adam, Savoy'daki Fransız kalesi Pignerole'de hapsedildiğinden beri birçok söylentinin odak noktası oldu. Voltaire'den Benjamin Franklin'e kadar herkes, kendi Demir Maskeli Adam kuramını oluşturdu. En yaygın komplo teorisi ise "Maske"nin, XIV. Louis'nin ikizi olduğuydu. Halk arasında Kral'ın, tahtı paylaşma riskini ortadan kaldırmak için kardeşini hapse attırdığı söyleniyordu. Bazeries herkesin merak ettiği sırra, XIV Louis'nin Savaş Bakanı François de Louvois tarafından yazılan bir mektubu deşifre ederek ulaştı. Mektup, Fransız - İtalyan sınırındaki Cueono kasabasına yapılan başarısız saldırıdan sorumlu tutulan General Vivien de Bulonde ile ilgiliydi. Direnmesi emredildiği halde Bulonde, Avusturya'dan gelecek düşman birliklerinden endişelenmiş ve silahlarını hatta yaralı askerini terk ederek kaçmıştı. Savaş Bakanı'na göre bu davranış, bütün Pidemont savaşını tehlikeye sokmuştu. Zaten mektup da Kral'ın Bulonde'un bu tavrını görülmemiş bir korkaklık olarak nitelendirdiğini açıkça gösteriyordu. Mektubunda şöyle yazıyordu François de Louvois:
DEZENFORMASYON MU?
"Majesteleri bu davranışın sonuçlarını herkesten daha iyi bilmektedir ve aynı zamanda bu yeri alamamızın yaratacağı kötü imajın da farkındadır. Bu başarısızlık kışın telafi edilmedir. Majesteleri, General Bulonde'un derhal tutuklanmasını, Pignerole Kalesi'ne gönderilip hapsedimesini ve gündüzleri koridorlarda ancak yüzünde bir maskeyle dolaşmasına izin verilmesini dilemektedir." Burada açıkça Pignerol'deki "maskeli" bir tutukludan söz ediliyordu. Sözü geçen suç ve tarihler, Demir Maskeli Adam efsanesiyle birebir örtüşüyordu. Peki Etienne Bazeries'nin deşifre ettiği bu mektup, bütün gizemi çözüyor mu? Komplo teorisyenlerinin bu konuda söyleyecekleri bir şeyler var tabii: Ya Kral bu mektupu okunabilsin diye yazdırdıysa! Sakın 19'uncu yüzyıl şifrecisi Bazeries, 17'nci yüzyıl için yapılmış bir tuzağa düşmüş olmasın?
Şirzat Bilallar
|
