kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Gazi Ercel @ SABAH
 
Dış borç tehlike yaratıyor mu?
Bürokrasi ve oteller

Dış borç tehlike yaratıyor mu?

Dış borç verileri yayınlandı. Bu konudaki bazı analiz ve görüşler basında yer aldı. Bunlardan politik içerikli olanları bir tarafa bırakırsak, eksik ve gerçeği yansıtmayan değerlendirmeler beni rahatsız etti. 2004 yıl sonu itibariyle 161.7 milyar dolar düzeyindeki toplam dış borcunu yorumlarken bazı noktaları özellikle dikkate almamız gerektiğini düşündüm.
1. 161.7 milyar dolar tutarındaki dış borcun içinde kamu sektörünün dövizli borçları da vardır. Merkez Bankası'nı da dahil edersek, dış borcun % 59'unu oluşturan 95.1 milyar dolarlık kısmı kamuya aittir. Kamunun iç ve dış toplam borcu ise yine 2004 yıl sonu itibariyle 235.7 milyar dolardır.
Bu verilerden hareketle, kamu borcu (235.7 milyar dolar) ile dış borcu (161.7 milyar dolar) birbiri ile toplayıp Türkiye'nin toplam borcu 397.4 milyar dolardır diyemezsiniz. Kamu borcunun 95.1 milyar doları, zaten dış borcun içinde yer almaktadır. Bir şeyi iki kere sayamazsınız. Bu kadar basit bir hata nasıl yapılıyor, anlamak hayli güç.
2. Uluslararası düzeyde dış borçlar analiz edilirken "net" tutarları dikkate alınır ve ona göre yorum yapılır. Bunun için dövizli varlıklar hesaplanır. Örneğin rezervleriniz, diğer ülkelerden alacaklarınız, dış ticaret işlemlerinde bankaların dışarıya açtıkları krediler, Eximbank'ın alacakları hesap edilir, toplam borçtan düşülür. Biz de böyle bir yöntem yok, bilgi de eksik.
3. Dış borcun döviz kompozisyonu ve dövizler arasındaki değişimden etkilenme durumuna da bakılması gerekir. Doların, Euro'ya veya Japon Yeni'ne karşı değişimlerinden dış borçlar, bazen artı, bazen de eksi yönde etkilenir. Türkiye'nin dış borçlarının yaklaşık yarısı dolar, üçte biri de Euro'dur. Son dört yıldır Euro'nun değer kazanmasından dolayı Türkiye'nin borçları 21.7 milyar dolar artmıştır .
4. Dış borcun yaklaşık % 30'u özel sektörün borcudur. Bu tutarın büyük kısmı ya kendi parasını ya da bir başka Türk firmasının parasının kullanmaktan oluşmuştur. Bu tutarlar dış borç tanımına tam uymamaktadır.
5. Dış borçlar içinde en hassas nitelikte olan ve 50 milyar dolar düzeyinde iki kalem vardır . Bunlar, Türkiye'nin dışarıya sattığı tahvillerden oluşan 30 milyar dolarlık tutar ile IMF'ye olan 20 milyar dolarlık borçtur.
IMF borcu, bir kez daha yenilenmeyeceği için dövizinin hazır tutulması veya başka kaynaklardan rezerv biriktirilmesini gerektirir. Ayrıca, Hazine'nin döviz olarak transfer edilecek IMF borcu karşılığı YTL'yi Merkez Bankası'na yatırılması da içeride likiditeyi etkiler. Hazine tahvillerinin ise Türkiye'nin uluslararası sermaye piyasalarına açılan ve binlerce küçük tasarrufçuyu ilgilendiren bir özelliği vardır. Piyasalar bu iki kaleme hassastır.
6. Merkez Bankası'nın borcu ise yurtdışındaki işçilerimize aittir. Karşılığı rezervlerde yerini bulur. Bu mevduatların çoğu 25 yıldır çekilmez ve artar.
Bütün bu noktaları dikkate almadan, "dış borçlar 2001'de 113.7 milyar dolardı, 48 milyar dolar artarak şimdi 161.7 oldu" gibi yorumlarla sağlıklı sonuca ulaşamazsınız.
Analizi doğru yapmak için bazı bilgilere ihtiyaç vardır. Bu bilgileri toplayıp yorumlayarak, kısa, basit, net ve anlaşılır biçimde kamu oyu ile paylaşmak gerekir. Bu görev de Hazine Müsteşarlığı'na düşer.
Açıklanan verilere dayanarak yaptığım analiz, dış borçların geri ödenmesinde halen bir tehlikenin oluşmadığına işaret etmektedi r. Ancak bunun, yukarıda değindiğim gibi, profesyonel bir biçimde ve soru işaretleri bırakmayacak şekilde kamuoyuna anlatılması gerekir.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Avrupa'nın sorunları ve Türkiye   / 09-04-2005
 Brezilya IMF'den nasıl kurtuldu?   / 08-04-2005
 Kamu arazileri değerlendirilmeli   / 06-04-2005
 Değişik bir petrol krizi   / 04-04-2005
 Sanayileşmiş ülkeler ve cari işlemlerin uyumu   / 02-04-2005
 Krizlerin nedeni kur değil borçtur   / 01-04-2005
 Doların düşüşü yeterli mi?   / 30-03-2005
 Sıcak paranın miktarı   / 28-03-2005
 Çin'in döviz kuru rejimi   / 26-03-2005
 Döviz kuru rejimleri ve Türkiye   / 25-03-2005
GÜNTAY ŞİMŞEK
Enerjide olmayan lobi tartışmaları
Yenilenebilir Enerji...
GAZİ ERÇEL
Dış borç tehlike yaratıyor mu?
Dış borç verileri...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Petrolde hesabı kitabı kalıcı şoka göre mi...
OKAN MÜDERRİSOĞLU
MASAK süper yetkilerle donatılacak
AK Parti, iktidara...
İktidarla basın ilişkilerinde hastalık ne?
Başbakan kendisine gazetecilik dışında taleplerle gelen...
Maddeci dünyadan zevk alabilmek için
Yaşam kalitesini yükseltmeye çalışanlar farkında olmadan...
Kontrgerillayı açıkladım iyi oldu, başbakan oldum
Kontrgerillayı açıkladım iyi oldu, başbakan oldum
Bu kez "derin devlet"i eski Başbakan Bülent Ecevit anlatıyor. Ecevit...
Yine aynı senaryo
Yine aynı senaryo
Trabzon'da bildiri dağıtan gençlere yapılan linç girişiminin...
IMKB
E: 25.786 D:% -0,17
DOLAR
S: 1,351 D:% 0,633
EURO
S: 1,735 D:% 0,029
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu