Ekonomik Durum Anketi'ne göre, 2004 yılının ikinci yarısında iç pazarda 2004'ün ilk yarısına göre olumlu gelişmeler yaşandı..
İstanbul Sanayi Odası'nın Ekonomik Durum Anketi`ne göre, 2004 yılının ikinci yarısında iç pazarda 2004'ün ilk yarısına göre olumlu gelişmeler yaşandı. İkinci yarıda iç satışlarının ilk yarıya göre gerilediğini belirten işletmelerin oranı yüzde 23.1, yeni siparişlerinin azaldığını belirten işletmelerin oranı ise yüzde 21.6 düzeyinde oldu. Aynı oran dış satışlarda yüzde 24.7, üretimde yüzde 22.8 ve istihdamda yüzde 23.1 olarak ölçüldü.
İç satışlarının arttığını belirten işletmelerin 2004 yılının yılı ilk yarısında yüzde 49.7 olan oranı ikinci yarıda yüzde 52.4'e yükseldi. Bu artışın küçük ölçekli işletmelerden kaynaklandığını belirten Tanıl Küçük, küçük ölçekli işletmelerde iç satışlarında artış bildirenlerin oranının yüzde 35.7'den yüzde 45.8'e yükseldiğini bildirdi. Küçük, orta ve büyük ölçekli işletmelerde artış bildirenlerin oranının ise gerilediğine dikkat çekti.
İç satışlarda, ilk yarıya göre en olumsuz gelişme taşıt araçları sanayiinde görüldü. Bu sektörde artış bildirenlerin oranı yüzde 61.8'den yüzde 41.2'ye gerilerken, azalış bildirenlerin oranı da yüzde 11.8'den yüzde 26.5 yükseldi.
Üretimde 2002 ve 2003 yıllarında sağlanan gelişmeler 2004 yılının ilk yarısında da devam etti. 2004 yılının ikinci yarısında ise, işletmelerden üretimde artış bildirenlerin oranı yüzde 53.5'ten yüzde 56.1'e, azalış bildirenlerin oranı yüzde 20.5'ten yüzde 22.8'e çıktı. Ankete göre, iç satışlarda olduğu gibi üretimde de küçük ölçekli işletmeler daha başarılı bir performans sergiledi. İSTİHDAM SORUNU DEVAM EDİYOR
Anket sonuçları, istihdamdaki daralma üretimde sağlanan gelişmeye bağlı olarak duraklama gösterdi. Artan nüfus nedeniyle işsiz sayısında azalmanın gerçekleşmediğine dikkat çekilen ankette, 2004 ikinci yarıda, işletmelerin istihdam açısından ilk yarıya göre daha sorunlu bir dönem yaşadıkları belirtildi. İstihdam artışı sağlayan işletmelerin ilk yarıda yüzde 41 olan oranı ikinci yarıda yüzde 37.9'a düştü. İstihdamda azalış bildiren işletmelerin oranı ise yüzde 15.9`dan yüzde 23.1'e yükseldi.
2004 yılının ilk yarısında yüzde 68 olan ortalama kapasite kullanım oranı ikinci yarıda yüzde 67.9'a yükseldi. Ölçekler itibariyle kapasite kullanım oranları 2004 yılının ilk yarısına göre küçük ölçekli işyerlerinde yüzde 59.3'dan yüzde 61.1'e, orta ölçeklilerde yüzde 65.3'ten yüzde 67.9'a ve büyük ölçeklilerde yüzde 74.3`ten ikinci yarıda yüzde 76`ya çıktı.
Küçük, 2004 yılında ihracattaki olumlu artışın yanında yılın ilk yarısında ertelenmiş iç talebin de patlaması ile sanayi sektöründe son yılların en yüksek üretim artışlarının gerçekleştiğini kaydetti. Ağustos ayıyla birlikte sanayi sektöründe görülen yüksek üretim artışının nispi bir yavaşlama sürecine girdiğini belirten Küçük, yılın ikinci yarısında kasım ayı hariç sanayi sektöründeki aylık artışların, 2003 yılı değerlerinin altında kaldığını kaydetti.
İTHALE OLAN BAĞIMLILIK ARTTI
İmalat sanayii sektöründe üretimde ithal girdilerin payının yüksek olduğuna dikkat çekilen ankette, TL`nin değer kazanması sonucu ithal girdi kullanımının arttığı belirtildi. İthal girdi kullanımının arttığını belirten işletmelerin oranı yüzde 19.6`dan yüzde 21.2`ye yükseldi. Yılın ilk yarısında yüzde 34.6 olan ihraç ürünleri içinde ithal girdilerin payı ikinci yarıda yüzde 35.5`e çıktı. Bu durumunun ithalata olan bağımlılığın giderek arttığını ortaya koyduğu belirtildi.
İhracat yapan işletmelerin ihracatlarının toplam ciroları içinde 2004 yılı ilk yarısında yüzde 40 olan payı ikinci yarıda yüzde 38.8`e geriledi. Küçük ölçekli işletmelerde ilk yarıda yüzde 39.1 olan ihracat/ciro oranı, ikinci yarıda yüzde 38.3`e, orta ölçekli işletmelerde yüzde 39`dan yüzde 36.9`a, büyük ölçekli işletmelerde ise yüzde 41.6`dan yüzde 45.5`e geriledi.
KARLILIKTA DÜŞÜŞ
Ankete katılan işletmelerin yüzde 32.6`sının kar oranı, 2004 yılın ikinci yarısında yılın ilk yarısına göre azaldı. İşyerlerinin yüzde 25.7`si kar oranlarında bir değişme olmadığını belirtirken, zarar edenlerin oranının ise yüzde 9.8 olduğu belirlendi. İşletmelerin yüzde 31.9`u yılın ikinci yarısında, geçen ylın aynı dönemine göre kar oranlarını artırdıklarını ifade ettiler. Karlılık oranının aynı düzeyde kaldığını belirtenlerin oranı küçük ölçeklilerde yüzde 29.6 düzeyindeyken, zarar ettiğini belirtenlerin oranı 7.2, kar oranlarının geçen yılın üstünde olduğunu ifade edenlerin oranı ise yüzde 27.6 oldu.
Küçük ölçekli işletmelerin yüzde 61.8`i, orta ölçeklilerin yüzde 59.1`i ve büyük ölçeklilerin de yüzde 33.8`i finansman darboğazı yaşadığını bildirdi.
İşletmelerin bir bölümü 2004`ün ikinci yarısında başta ürün kalitesinin yükseltilmesi, maliyetler ve işgücü verimliliği olmak üzere birçok alanda iyileşme sağladı. İşletmelerin yüzde 50.9`u ürün kalitesini yükselttiklerini belirtti.
Diğer önemli bir iyileşme ise maliyetlerin gözden geçirilerek düşürülmesinde yaşandı. İşletmelerin yüzde 44`ü maliyetlerinin düşürüldüğünü belirtirken, yüzde 43.4`ü de işgücü verimliliklerini artırdıklarını ifade ettiler.
İş dünyası 'temkinli iyimser'
