Eylülde toptan eşyadaki fiyat artışını tarım, tüketicideki artışı kira zamları tetikledi. Yüzde 12.5'i bulan TEFE'de yılsonu hedefi aşıldı.
Kira ve eğitimdeki fiyat artışları Merkez Bankasının korkularını haklı çıkardı. Eylülde tüketici fiyatları (TÜ- FE) yüzde 0.94, toptan eşya fiyatları (TEFE) ise yüzde 1.85 oranında artış gösterdi. Yılın ilk dokuz ayında toptan eşya fiyatları yüzde 9.31, tüketici fiyatları yüzde 4.85 artarken, eylül ayı itibariyle yıllık enflasyon TEFE'de yüzde 12.5'i buldu. TÜFE'de artışlar yüzde 9.0 ile yeniden tek haneli gerçekleşti.
TARIM TEHLİKESİ Toptan eşyadaki yüzde 1.85'lik artış, büyük oranda tarımdan kaynaklandı. Bu artışın 1.2'si tarım, 0.1'i madencilik, 0.5'i imalat sanayiinden kaynaklandı. Hampetrol ve doğalgaz çıkarımında da yüzde 8.3'lük artış gerçekleşti. Ancak petrol fiyatlarının 50 doları aşmasının eylül ayı enflasyon oranlarına yansıması az oldu. Petroldeki artışın asıl etkisi ekim enflasyonu üzerinde görülecek. Toptan eşyada tarım sektöründeki artışın tüketici fiyatlarına yansıması da ekime kaydı. Bu iki gelişme, ekim ayı enflasyonunun yüksek çıkma ihtimalini güçlendiriyor.
MERKEZ UYARMIŞTI TÜFE'deki yüzde 0.94'lük artışta en büyük payı konut ve eğitim zamları oldu. Bu artışta gıda ve giyimin payı 0.1'er puan olurken, konut grubunun payı 0.5, eğitim grubunun payı da 0.2 oldu. Merkez Bankası, bir süredir kira ve eğitim harcamalarına çeki-düzen verilmesi konusunda uyarılar yapıyordu. Eylül'de fiyatı en fazla artan ürün ve hizmetler arasında yüzde 25 ile okul dergileri birinci sırada yer alırken, üniversite harcı yüzde 14.9, servis ücretleri yüzde 9.9 artış gösterdi.
TÜFE Fiyatı en çok artanlar (%) Okul dergileri .........25.0 Salatalık...................24.6 Patlıcan....................22.0 Kuru fasulye ...........18.0 Üniversite harcı......14.9 Dolma biberi...........14.5 Servis ücreti..............9.9 Yumurta....................9.4 Fındık.........................8.4 Antep Fıstığı .............7.2
Fiyatı en az artanlar (%) Karpuz ...................-31.4 Kavun.....................-23.2 Elma .......................-14.3 Sabun .......................-1.6 Kuru soğan...............0.8 Çam. deterjanı.........-0.2 Bul. deterjanı...........-0.1 Margarin...................0.1 Bal..............................0.1 Bir bardak çay ..........0.3
Kira bir yılda yüzde 19.7 arttı Eylül enflasyonunda kira fiyatlarındaki yüksek artış yine göze çarptı. Okulların açıldığı ayda, kira aylık yüzde 2 arttı. Yüzde 0,9 artan TÜFE'nin 0,5 puanlık bölümü kiradan kaynaklandı. Kira fiyatları bir yıl içerisinde yüzde 19,7 yükseldi. Tüketici fiyatları içerisinde en yüksek artış kirada gerçekleşti.
