IMF neden gecikti?

IMF'ciler sekizinci gözden geçirme için Türkiye'ye gelmeden birkaç gün önce buradaki çalışmalarını 19 Haziran'da bitireceklerini açıklamışlardı. Sonra da başka bir açıklama yapılmadı. 19 Haziran geldi, geçti ama IMF heyeti hala Türkiye'de ve görüşmelerdeki uzamanın nedenine ilişkin olarak şu ana kadar yapılan herhangi bir resmi açıklama yok. Gecikmenin ardında çok ciddi bir neden olmayabilir ancak konunun ele alınış şeklinde ciddi bir sorun var.
IMF heyeti Türkiye'ye ayak bastığı 3 Hazirandaki resmi açıklaması ile piyasaları bir beklentiye soktu. Eğer buradaki kalış süresinde bir uzama olacaksa bunun da resmi bir şekilde zamanında duyurulması gerekirdi. Oysa izlenen yöntem hiç de resmi olmadı. Herkes IMF'nin Cumartesi günü bir açıklama yaparak Türkiye'den ayrılacağını beklerken, IMF'nin bir yetkilisi Cuma günü akşam saatlerinde birkaç haber ajansı ile ilişki kurarak gecikme konusunda bilgi verdi ve bu haber ajanslarda isimsiz kaynağa dayalı olarak yer aldı.
Oysa yapılması gereken resmi bir açıklama olmasaydı. Ya IMF'den, ya Hazine'den ya da her ikisinden birden yapılacak bir açıklama ile piyasalar, yatırımcılar ve kamuoyu gecikme hakkında bilgilendirilmeliydi. Yapılmadı. Ortaya şimdiki gibi profesyonel olmayan durum çıktı. Şansları vardı çünkü piyasa bir tepki göstermedi. Oysa bu tip garip bir durum karşısında piyasalar ciddi bir sorun olduğu izlenimine kapılarak sert bir tepki de gösterebilirlerdi.
Türkiye neredeyse 10 yıldır IMF ile program yürütüyor. Yani IMF ile ilişkiler konusunda oldukça deneyimli olmamız lazım. Bu kadar deneyime rağmen hala böylesine hatalar yapılmaması gerekiyor. Özellikle 2001'den bu yana IMF ile ilişkiler konusunda üzerinde hassasiyetle durulan şeffalıktan vazgeçmemek gerekiyor. Süren temaslara ilişkin yapılacak açıklamalar yanlış yorum ve anlaşılmaları önleyebileceği gibi böylesine önemli bir konuda bilgilenmek vatandaşların da hakkı olmalı. Çünkü IMF ile uygulanan programın yükünü onlar sırtlıyor. Başlarına ne geleceğini bilmek de haklarıdır.
Burada Türk tarafı "19 Haziran tarihini IMF açıklamıştı. Gecikmeyi açıklamak da onların işi" demiş olabilir ancak sonuçta ters bir algılama olduğunda dalgalanacak olan piyasa bizimki olacağı için burada asıl görev IMF'nin memurlarından çok bizim hazinemize düşüyor.
Gelelim gecikmenin nedenine. IMF heyeti Türkiye'de kaldığı süre boyunca sadece sekizinci gözden geçirmeyi değil bir çok konuyu görüştü ve görüşüyor. Gelecek yılın bütçesi, 2005 Şubat sonrası Fon ile ilişkilerin nasıl yürütüleceği, IMF'ye olan borç geri ödemelerinin yeniden takvimlendirilmesi ve dördüncü madde gibi konular da ele alınınca Türkiye'de kalış süresinde uzama olması normal karşılanabilir. Dolayısıyla gecikmenin ardında ciddi bir sorun bulunmayabilir. Görüşmeler büyük ihtimalle bu hafta ortasında tamamlanacak ve IMF bir sorun olmadığını ima eden bir açıklama yaparak Türkiye'den ayrılacak. Hatta bu açıklamada 2005 sonrasında nasıl bir program izleneceğinin ip uçları da yer alabilir.