Petrol fiyatları tekrar yükselebilir

Geçen ay gündemden hiç düşmeyen petrol fiyatlarını bir süredir unuttuk. Ham petrolün varil fiyatının 40 doların altına inmesinin bunda büyük rolü vardı. Ancak petrol bir süre daha kabusumuz olmaya devam edecek gibi görünüyor.
Bu kanıyı güçlendiren açıklama dün OPEC'ten geldi. OPEC başkanı politik gelişmeler nedeniyle fiyatların tekrar yükselebileceğini söyledi. OPEC başkanı, kastettiği politik gelişmelerin ne olduğu söylemedi ancak ortadoğu ve özellikle S.Arabistan ve Irak'taki gerginlik malum. Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan'da çoğunluğu petrol şirketlerinde çalışan yabancılara yönelik saldırılar ve Irak'ta ise Yumurtalık'a petrol taşıyan boru hattına yapılan sabotajlar fiyatların daha da artmasına yol açıyor ya da en azından düşmesine engel oluyor. Petrol analistlerine göre Ortadoğu'daki gerginliğin fiyata katkısı 5-9 dolar arasında.

En kötü beklenti
Şu anda bizim gibi petrol tüketiminin önemli bölümünü ithal eden ülkeler için meydana gelebilecek en kötü şey S. Arabistan'ın üretimini sarsacak bir saldırı olur. Dünya petrol üretiminin bir numaralı adresi olan
S.Arabistan'daki saldırılarda birçok kişi öldürüldü ya da yaralandı ancak hiçbiri doğrudan üretim tesislerini hedefleyemedi. Bu saldırılara imza atan El Kaide'nin asıl hedefinin petrol üretimini aksatmak ya da durdurmak olduğunu tahmin etmek zor değil. Eğer bu amacına ulaştıracak bir eylem düzenleyebilirlerse fiyatları bir anda çok yukarılarda görebiliriz. Onun için bizimki gibi ekonomilerin geleceğinin aydınlık olması bir ölçüde de El Kaide'nin başarısızlığına bağlı.

Artış nedeni
Fiyatların artmasının tek nedeni Ortadoğu değil. Dünya ekonomilerinde görülen canlanma petrole olan talebi arttırdıkça fiyatlar yükseliyor. Özellikle ABD ve Çin'deki petrol talebi muazzam. Uluslararası Enerji Ajansı bile yıllık talep tahminlerinin muhafazakar kaldığını kabul etti. Fiyatların yumuşaması için ya talebin azalması ya da arzın artması gerekiyor. Talebin kuzey yarım kürede mevsimsel olarak alt düzeyde olduğu bahar ve yaz aylarında fiyatların böylesine tırmanması akla kış aylarında ne olacağını getiriyor. Çin ekonomisinin yavaşlaması petrol fiyatları üzerinde aşağı yönlü bir etki yapabilir ama koskoca Çin ekonomisinin hemen bir anda soğutulabilmesi mümkün değil. Dolayısıyla bu etkinin görülmesi zaman alır.
Arz tarafında da imkanlar kısıtlı. Irak'ın tekrar eski petrol üretim kapasitesine kavuşması kolay değil. Burada sorun para. Irak'ın şu anda 2.5 milyon varil olan günlük üretiminin 4 milyona çıkarılabilmesi için 10- 20 milyar dolar dolayında acil yatırım gerektiği belirtiliyor. Her ne kadar S.Arabistan'ın ardından dünyanın en büyük ikinci rezervine sahipte olsa ülkenin yarını belli olmadan kimse gidip bu parayı oraya yatırmaz. Hazar petrollerinin pazara tam anlamıyla akması için ise daha zamana ihtiyaç var.