Mortgage dalgası büyüyor

ABD kaynaklı mortgage krizinin ortaya çıktığı temmuz ayından sonra dalgalanmanın boyutu özellikle üçüncü çeyrekte açıklanan şirket zarar rakamları ile giderek arttı. Doların hızla değer yitirmesi ile dünya piyasalarındaki sarsıntının etkisi bir kat daha artarken şirket zararlarının 2008 yılında piyasaların üzerine 'kara bulut' gibi çökmesinden endişe ediliyor. Finans kuruluşları ve analistler hasarın ne kadar olabileceği konusunda yeni tahminlerde bulunmaya başladı.

OECD: KAYIP 400 MİLYAR DOLAR
Hasar tartışmaları ABD'de açıklanan haciz verileri ile yeni bir boyut kazandı. AP haber ajansına göre, ABD'de 2 milyon tüketicinin 600 milyar dolarlık değişken faizli mortgage kredisi kullandığını belirten uzmanlar, bu kredilerin 500 milyar dolarlık kısmının değersiz kağıtlara döndüğünü ve son üç ayda mortgage kredilerini ödeyemeyen ve evlerine haciz koyulan tüketicilerin oranının yüzde 34 arttığını bildirdi. Bir önceki yıla göre 446 bin 726 gayrimenkule daha haciz konulduğunu ifade eden uzmanlar, krizde henüz dibe vurulmadığının altını çizdi.

DEUTSCHE BANK: 1'E 10 DARALMA
Hasarın miktarı konusunda dünyanın önde gelen finans kurumları çeşitli tahminler yaparken, sadece ABD ve Avrupa'da finans sektörünün aldığı yaranın 400 milyar dolara ulaştığı öngörüldü. Deutsche Bank tarafından 10 gün önce yayımlanan bir rapora göre, ABD'li ve Avrupalı 28 bankanın ABD'de dar gelirlilere yönelik verilen mortgage kredilerinden doğan kaybı 400 milyar dolar olarak tahmin edilirken, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü de (OECD) mortgage dalgalanmasından doğacak zararın 400 milyar doları bulabileceğini bildirmişti. Deutsche Bank ekonomistleri her 1 dolarlık mortgage kredilerindeki batığın piyasalarda 10 dolarlık bir kredi azalmasına neden olacağını öngörürken, dünyanın en büyük ekonomisi olan 14 trilyon dolar büyüklüğe sahip ABD ekonomisinde şimdiden tehlike çanları çalmaya başladı. ABD'li analistlerin 500 milyar dolarlık zarar öngörüsü gerçekleşirse, bu durum piyasalarda 5 trilyon dolarlık bir kredi azalmasına neden olacak. ABD Merkez Bankası geçtiğimiz günlerde ABD ekonomisinin 2008 yılında yavaşlayacağını, mortgage çalkantısına bağlı olarak da işsizliğin artacağını ve bu durumun da tüketici harcamalarını olumsuz etkileyeceği tahminleri uluslararası borsalarda paniğe neden oldu. ABD'li Citigroup, Merrill Lynch, Morgan Stanley, Bank of America, Bear Sterns, Wachoiva ve Goldman Sachs gibi milyar dolarlık zarar açıklayan dev finans kuruluşları dışında Freddie Mac ve Fannie Mae gibi mortgage finansman şirketleri de krize bağlı olarak zarar ettiklerini duyurdu.

ZARAR OTOMOTİVE DE SIÇRADI
ABD'nin en büyük mortgage şirketi üçüncü çeyrekte 1.52 milyar dolar zarar yazarken, 50 milyon ABD'liyi mortgage kredisi ile ev sahibi yapan Freddie Mac ise aynı dönemde varlıklarının değerini 8.1 milyar dolar düşürdüğünü açıkladı. Finans ve gayrimenkul sektörü dışında da kendini gösteren krizin etkileri, başta ABD'li otomotivcileri vurdu. Dünyanın en büyük otomobil üreticisi konumunda olan General Motors, üçüncü çeyrekte tarihinin en büyük zararını açıkladı. Şirket 39 milyar dolarlık zarar ile mortgage dalgalanmasından etkilenerek tüketicilerin harcamalarını kıstığı yolunda önemli ipuçlar verdi. Türkiye ise yaşanan tüm bu gelişmelerden doğrudan etkilenmese de dünya genelinde yaşanabilecek durgunluktan piyasaları bir süre daha kaçamayacak gibi görünüyor.