1. tur tamamlandı

TBMM Genel Kurulunda, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in geri gönderdiği Anayasa değişikliğine ilişkin yasanın görüşmeleri ve ilk tur oylaması tamamlandı.

Yasaya göre, genel seçimler 4 yılda bir yapılacak. TBMM, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde, üye tamsayısının en az üçte biri (184) ile toplanacak.

TBMM, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verecek. Ancak karar yeter sayısı, hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından (138) az olamayacak.

Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim görmüş TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilecek.

Cumhurbaşkanının görev süresi, 5 yıla indirilecek; bir kimse, en fazla iki defa (5 artı 5) cumhurbaşkanı seçilebilecek.

Cumhurbaşkanlığına, TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi, 20 milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün olacak. Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçiminde aldıkları geçerli oyların toplamı yüzde 10'u aşan partiler de ortak cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek.

Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar, görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam edecek.

Anayasanın, ''seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin, yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulanamayacağına'' ilişkin maddesi, cumhurbaşkanı seçiminde dikkate alınmayacak.

CUMHURBAŞKANI SEÇİM SÜRECİ

Cumhurbaşkanı seçimi, cumhurbaşkanının görev süresinin sona ermesinden önceki 60 gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde de boşalmayı takip eden 60 gün içinde tamamlanacak.

11. Cumhurbaşkanı seçiminin ilk tur oylaması, kanunun Resmi Gazetede yayımını takip eden 40. günden sonraki ilk pazar günü yapılacak. İlk turda, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, oylamayı izleyen ikinci pazar günü, ikinci tur yapılacak.

Bu oylamaya, ilk turda en çok oyu alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek.

Anayasanın 101. maddesince gösterilen adaylar, yazılı muvafakatleri, Anayasadaki şartları içeren ve diğer ilgili belgelerle, ilk tur oylama tarihinden 30 gün önce TBMM Başkanlığına başvuracaklar.

Adayların başvurularında eksik bilgi ve belge tespit edilmesi halinde, TBMM Başkanlığı tarafından, eksikliklerin giderilmesi için 3 günlük kesin süre verilecek. Bu süre içinde eksikliklerin giderilmemesi halinde adaylar, kendiliklerinden adaylıktan çekilmiş sayılacak.

TBMM Başkanlığınca, Anayasa'nın 101. maddesinde belirtilen nitelikleri taşıdıkları anlaşılan adaylara ilişkin kesin liste, 2 gün içinde ilan edilecek ve Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına bildirilecek.

OY SIRALAMASI ESAS ALINACAK

Cumhurbaşkanı adayı gösterilen kamu görevlisi, aday gösterildiği tarihten itibaren görevinden ayrılmış sayılacak. Görevinden ayrılan kamu görevlisinin cumhurbaşkanı seçilememesi halinde, görevine geri dönmesi konusunda ilgili kanun hükümleri uygulanacak.

Birinci tur seçim sonuçlarının kesinleşmesinden 2. tur oylamanın sonuçlanmasına kadar, 2. oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki oy sıralaması esas alınarak sıradaki adayla doldurularak yapılacak.

İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.

Cumhurbaşkanının seçilmesine ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesine kadar, Milletvekili Seçimi Kanunu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, Siyasi Partiler Kanunu, Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun ile diğer kanunların, maddeye aykırı olmayan hükümleri uygulanacak.

Anayasanın bazı maddelerinde değişiklik ile 2 geçici madde eklenmesini öngören bu kanun, yayımı tarihinde yürürlüğe girecek ve halk oyuna sunulması halinde tümüyle oylanacak.

NOTLAR

Yasanın gergin başlayan görüşmeleri ve ilk tur oylaması 12 saat sürdü. Denizli Bağımsız Milletvekili Ümmet Kandoğan'ın konuşması nedeniyle başlayan tartışma, Genel Kurulda milletvekillerinin yumruklaşmasına vardı. İlerleyen saatlerde ise görüşmeler daha sakin bir ortamda gerçekleşti.

İlk tur oylamada yasanın maddeleri, 361 ile 368 arasında kabul oyu aldı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, görüşmelere katılmak üzere TBMM'ye gelişinde 5. Uluslararası Türkçe Olimpiyatlarına katılan öğrencilerle karşılaştı. Öğrencilerle sohbet eden Erdoğan, kendileriyle fotoğraf çektirdi.

Yasanın maddelerine geçilmesinin gizli oylamasına katılan Erdoğan, kuliste yoğun olarak bulunan milletvekili adaylarıyla selamlaştı. Erdoğan kulisten ayrılırken kolu alçıda olan gazeteci Nihal Alp ile sohbet ederek, geçmiş olsun dileğinde bulundu.

Erdoğan, daha sonra Meclisteki makamında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, AK Parti Genel Başkan Yardımcıları Dengir Mir Mehmet Fırat ve Necati Çetinkaya ile ayrı ayrı görüştü.

İlk tur oylamanın tamamlanmasının ardından Başkanvekili İsmail Alptekin, birleşimi yarın saat 15.00'de toplanmak üzere kapattı. Anayasa değişikliğine ilişkin yasanın ikinci tur oylamasının 31 Mayıs Perşembe günü yapılması bekleniyor.