  |
|
 Başbuğ: "Meşru müdafaa hakkı var"
Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, Irak'ın sınır ötesi harekata izin vermemesi durumunda, BM'nin 51. maddesine göre meşru müdafaanın sözkonusu olduğunu söyledi.
Orgeneral Başbuğ, Genelkurmay Karargahı'nda gazete, televizyon ve ajansların üst düzey yöneticileriyle yaptığı değerlendirme toplantısında soruları yanıtladı.
Kültürel haklar konusunda yapılan yasal düzenlemeler ve uygulamalara ilişkin bir soru üzerine Orgeneral Başbuğ, AB'ye uyum çerçevesinde, bu konuda yasal düzenlemeler yapıldığını hatırlattı.
Meclis'ten çıkan kanunları ve uygulamalarını değerlendirmelerinin söz konusu olmadığını ifade eden Orgeneral Başbuğ, Genelkurmay Başkanlığı'nın olaya bakışını çeşitli toplantı ve brifinglerde açıkladıkları söyledi. Orgeneral Başbuğ, şöyle devam etti:
''Olaya bakış açımız şudur: Kültürel haklara evet. Kültürel haklar bireysel boyutta kalmalıdır. Eğer siz kültürel hakları, siyasal boyuta ve toplum haklarına çevirirseniz hayır. Her zaman bu konudaki tavrımızı çok net olarak söyledik. Kültürel hak, kültürel olanakların yaratılmasına bireysel kalması şartıyla evet.
Gerek Avrupa Konseyi'nin, gerek AB'nin bu konuyla ilgili dokümanı araştırdığınız zaman iki temel nokta çıkar kültürel ve bireysel hak. Hiçbir zaman politik, toplumsal hak kavramı yoktur. Kültürel ve bireysel haklarla yeterli kalmayan, siyasal haklar peşinde koşan ve bunu toplumsal haklara dönüştürmeye çalışan düşünce, fikir, ne derseniz deyin, bunların hepsinin karşısındayız.''
Sınır ötesi harekata ilişkin başka bir soruyu yanıtlayan Orgeneral Başbuğ, kavramları netleştirmek gerektiğini ifade ederek, sıcak takip ile sınır ötesi harekatın başka kavramlar olduğunu kaydetti. Orgeneral Başbuğ, şöyle devam etti:
''İlk önce bu konuyla ilgili olarak, bizim mevzuatımıza bakalım. Kanunlarımızda, mevzuatımızda bu konuyla ilgili birey var mı? Var. 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 11. maddesi, bu konuyu açık bir şekilde ortaya koyuyor: (Olayların sınır illerinde veya bu illere mücavir bölgelerde cereyan etmesi ve eylemcilerin eylemlerini müteakip komşu ülke topraklarına sığındıklarının tespit edilmesi durumunda valinin talebi üzerine ilgili komutan eylemcileri ele geçirmek veya tesirsiz hale getirmek maksadı ile her defasında Genelkurmay Başkanlığı kanalı ile Hükümetin müsaadesi tahtında, ihtiyaca göre kara, hava, deniz kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı unsurları ile komşu ülkelerin mutabakatı alınmak suretiyle mahdut hedefli sınır ötesi harekat planlayıp icra edebilir.) Bu, 5442 sayılı Yasa'nın, sıcak takip ile ilgili maddesidir.
Bununla ilgili, başka bir tutanak var mı derseniz, yaptığımız araştırmada, şunu bulduk: BM Genel Sekreteri'nin bir raporu var, bu rapor aslında, Sierra Leone, Liberya, Fildişi'ndeki Arafatlarla ilgili. Ama Genel Sekreterin raporu bağlayıcı değil. Bunun 6. maddesi, aktüel harekat yapılacaksa, kuvvetlerin kullanacağı ülkenin yönetiminin mutabakatını alacaksınız. Bu dokümanın 18. maddesi diyor ki; sıcak takip bir plansız harekattır, kısmi geçişi gerektirir.''
Bu konuların uluslararası camiada tartışıldığını ifade eden Orgeneral Başbuğ, şöyle devam etti:''Genel hatlarıyla sıcak takip olayıyla ilgili mevzuat, doküman, bakış açısı bu. Peki, nasıl olacak bu iş, gerek duyulursa, gerek olursa...
Elbette çok açık. Irak Hükümeti'nden, ilk önce istekte bulunacaksınız, ne istekte bulunacağınız çok açık. 1373 var, yanılmıyorsam 6640 var. Bunları yerine getir... Zorunlu mu bunları yerine getirmek. Efendim, bunları yerine getirme gücü var mı? Peki olmadı, ne olacak? Bugün hep usulü tartışıyoruz. Bu konuda, uluslararası alanda yorum yapan ihtisas sahibi kişilerin büyük bölümü, eğer karşı taraf sizin isteğinizi herhangi bir nedenle, ister kabiliyetsizlik veya niyette olabilir, karşılayamama durumu varsa, BM'nin şartının 51. maddesine göre, sizin meşru müdafaa hakkınız doğar. Bunu kim söylüyor? Bu konuyla ilgili otoriteler, tartışan kimseler söylüyor.
Biz ne düşünüyoruz? Biz de bu paralelleri düşünüyoruz. Bu olayın çerçevesi bu. Efendim uygulama nasıl? Türkiye Cumhuriyeti ile Irak hükümeti arasında bu konuda bir sözleşme, mutabakat var. Sürpriz mi geldi size? Mutabakat var. Ne zaman yapılmış? 1984 yılında yapılmış. Ne zamana kadar yürürlükte kalmış? 1988'e kadar. 1988'den sonra uzatılmamış.''
Bir gazetecinin, ''Sözlerinin, Irak hükümetinin olumlu yanıt vermemesi halinde BM kararlarından doğan meşru müdafaa hakkını kullanıp tek taraflı olarak sınır ötesi harekat yapılacağı anlamına gelip gelmediğini'' sorması üzerine, Orgeneral Başbuğ, ''Doğru. BM'nin 51. maddesindeki meşru müdafaadır. Biz de o paralelde düşünüyoruz'' dedi.
Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, başka bir soru üzerine, operasyonel konularını, kendisinden tartışmasının beklenemeyeceğini söyledi. Terörle topyekün mücadele için Başbakanlığa bağlı nasıl bir kuruluş yapılanması öngörüldüğüne ilişkin soruyu yanıtlayan Orgeneral Başbuğ, bu konunun, 57. Hükümet'ten beri çeşitli platformlarda gündeme geldiğini söyledi. Orgeneral Başbuğ, önemli olanın bu kuruluşun direkt olarak başbakanlığa bağlı olması olduğunu ifade etti.
Orgeneral Başbuğ, şunları kaydetti: ''Önemli olan Başkanlığa bağlı bir kuruluş. Bu müsteşarlık mı olacak, genel müdürlük mü, daire başkanlığı mı olacak, onu ilerde tartışalım. Önemli olan Başbakanlığa bağlı bir kuruluşa ihtiyaç var olduğu düşüncesi. Yeni bir şey değil bu, yıllardır ifade ediyoruz. Bu kuruluş ne yapacak? Özellikle terörizmle mücadelenin bütün boyutlarını, (güvenlik, istihbarat, psikolojik harekat, eğitim) makro seviyede inceleyecek, inceletecek. Analiz edecek, ettirecek. Makro seviyede planlar hazırlayacak, hazırlatacak. Onayını almayı müteakip, icrai kurullar tarafından uygulanmasını takip edecek bir kuruluşa ihtiyaç olduğunu bugün değil, yıllardır düşünüyoruz, değerlendiriyoruz, öneriyoruz. Kuruluş şöyle olur, böyle olur. Bunun şu an için önemli olduğunu kanısında değilim.''
Orgeneral Başbuğ, ABD yönetimin, 11 Eylül olaylarının analizi yaptıktan sonra, terörle mücadele konusunda yeni bir yapılanmaya gittiğini anlatarak, istihbarat faaliyetlerinin genel koordinasyonu,direkt başkana bağlı bir organizasyona bağladığını anımsattı. Orgeneral Başbuğ, istihbarat faaliyetlerinin yönlendirilmesinin çok önemli olduğuna işaret etti.
(AA)
|
