THY, 10 bin çalışan sayesinde uçabildi

THY'nin, 11 Eylül sonrası 863 bin yolcu kaybetmesine rağmen ayakta kalmasını personele borçlu olduklarını söyleyen Yusuf Bolayırlı, "Maaşlarının düşürülmesine bile razı oldular" dedi

Dünya havayolu şirketleri, 2001'i sivil havacılık tarihinin en kötü yılı olarak yaşadı. Dünyanın durgunluğa girdiği bir dönemde patlak veren 11 Eylül saldırıları, bir zamanlar dev olarak adlandırılan havayolu şirketlerini bir bir yere serdi. Swissair, Sabena battı. ABD'nin en büyük havayolu şirketi United Airlines'ın zararı ise 1 milyar doları buldu. Bütün bu olumsuzluklara rağmen Türkiye'nin milli markası Türk Hava Yolları (THY) 1.6 milyar dolar ciro açıkladı. Geçen yılın ilk dokuz ayında 9.4 trilyon kâr eden şirketin yılsonu bilançosu henüz açıklanmadı ama alınan bilgilere göre göstergeler artıda.

Dev şirketler tepetaklak olurken THY'nin ayakta kalma sırrını Genel Müdür Yusuf Bolayırlı'ya sorduk. Bolayırlı'ya göre bunun tek bir nedeni var. En yukarıdan en aşağıya kadar 10 bine yakın personel THY'ye sahip çıktı. 11 Eylül'den sonra 2.100 personeli çıkarma tehlikesi ile karşı karşıya kalan THY, personelin bağlı bulunduğu Hava-İş Sendikası ile başbaşa verdi ve çıkar yol bulundu. Toplu sözleşme dönemlerinde THY'ye kök söktüren Hava-İş bile, yüzde 10 ücret indirimi ve ayda 3 günlük ücretli izne razı oldu.

BİLETLERE BİRKAÇ AY ZAM YOK
Bolayırlı, "Aslında geçirdiğimiz iki kriz de THY'nin 11 Eylül'e hazırlıklı girmesine neden oldu. 11 Eylül'den sonra personel maaşlarından 3 ay yüzde 10 kesinti yaptık. Üstelik personel ve sendika da bu konuda THY yönetimine destek verdi. Bir kısım personel ücretsiz izne çıkartıldı. Masraflar, harcırahlar kısıldı. Personel mesai ücretinden fedakarlık etti. Tabii bu arada işten çıkarmalar da oldu. Ama bunlar emekliliği gelenler arasından seçilmeye çalışıldı. 2001 yılı 1500 kişi eksik personelle tamamlandı. Zararlı hatlar kapatıldı. 6 uçak İran Havayolları'na satılarak filo küçültüldü. Neticede THY kabus dolu 2001'i büyük yaralar almadan kapadı" şeklinde konuştu.

Giderleri azaltıcı radikal tedbirler aldıklarını kaydeden Bolayırlı, şimdi gelirleri artırıcı önlemler için çalıştıklarını vurguluyor. "Bilet fiyatları ile oynama da dahil yolcu sayısını nasıl artırabiliriz, bunun peşindeyiz" diyen Bolayırlı, şunları söyledi:

"1991'de 116 dolar olan ortalama bilet fiyatları şu anda 72 dolar. Buna rağmen yolcu bulamıyorsanız zam yapmak mantıklı olmaz. Bir kaç aydır zam yapmıyorduk, bu bir süre daha devam edecek. Ayrıca yeni bir uluslararası gruba dahil olmak için çalışıyoruz. Air France, British Airlines ve Iberia'nın başını çektiği gruplar var. En faydalı grubu seçmeye çalışıyoruz."

Devletten tek kuruş almadık
Yusuf Bolayırlı, 2001'i son elli yılın en kötüsü olarak niteliyor. "Borcumuzu bir gün geciktirseydik, ya da bir saat uçuşlarımız dursaydı şimdi biz de Swissair'in durumunda olurduk" diyen Bolayırlı, üstelik bunu devletten tek kuruş nakdi yardım almadan başardıklarını vurguluyor. Bolayırlı,
"Oysa ABD'de 11 Eylül'den sonra devlet havayolu şirketlerine 18 milyar dolarlık kaynak aktardı. Buna rağmen ABD'de 1 milyar dolar zarar açıklayan şirketler var. Dünya havacılık şirketlerinin toplam zararı ise 12 milyar dolar. Bunlarla kıyasladığımızda THY çok iyi bir yerde" diyor.

Irak'a müdahale herşeyi altüst eder
11 Eylül saldırısının THY'ye faturası 863 bin yolcu oldu. Geçen yıl toplam yolcu sayısında yüzde 26'lık bir azalma gerçekleşti. 2002'de 10.4 milyon yolcu taşımayı ve 1.6 milyar dolar gelir elde etmeyi hedefleyen THY Genel Müdürü Bolayırlı, ancak olası bir Irak müdahalesinde bütün planların tepetaklak olacağı uyarısında bulundu. "Gelişmelere göre her gün yeni bir senaryo hazırlıyoruz" diyen Bolayırlı, şunları söyledi: "Sigorta sorunu hâlâ devam ediyor. Geçen gün bir sigorta şirketine, 'Irak'a bir müdahale olursa sigorta primleri ne olur' diye sorduk. Gelen cevap, 'Kişi başına 100 dolar sigorta bedeli istenir' şeklinde oldu. Yani bu, hiçbir şirket sigorta yapmaz ve hiçbir havayolu uçamaz demek."

Leyla ŞEN