Sit-com mu edebiyat mý?
Edebiyat eserlerinin uyarlandýðý diziler TV'de zaman zaman moda oluyor. Yýllar önce Aþk-ý Memnž'nun gösterildiði siyah-beyaz hâlâ gözümün önünde.
TV'lerin renklenmesi, görsellik önem kazanmasýyla yarýþmalar, eðlence programlarý doldu ekrana. Edebiyat uyarlamalarý ise pek az yer bul bildi. Sevilmediðini, seyredilmediðini söylemekse haksýzlýk olur. Çalýkuþu, Ayaþlý ve Kiracýlarý, Yaprak Dökümü gibi diziler baþladýðýnda sokaklarda bir tek adam kalmazdý!
AH ÞU REYTÝNG SAVAÞLARI
Ancak kabul etmeli ki 90'lý yýllarda reyting savaþlarý kanýmýza girdi. 'Aþk, nefret, gözyaþý'nýn olmadýðý yerde reyting de Meydan bazý ABD ve Brezilya dizilerine kaldý.
Yerli yapýmlar olaraksa son zamanlarda daha çok adýný ünlü bir þarkýcýnýn ünlü bir þarkýsýnýn taþýdýðý, baþrolünde de ayný ünlü þarkýcýnýn rol aldýðý dizileri izledik. Tabii her yeni þeyde olduðu gibi çok üretip çabuk tükettik!
Ýþte bu arada karþýmýza sit-comlar çýktý. Þimdilerde hangi kanalý açsanýz bir sit-com'dur gidiyor. Kenan Iþýk'tan Türkan Þoray'a, Haluk Bilginer'den Suna Pekuysal'a bir çok ünlü sanatçýyý bu sayede daha sýk görüyoruz bugünlerde.
Üstüne üstlük her gün yeni birinin çekimine baþlandýðý, ünlü ustalarýn da birçok kanal tarafýndan kapýldýðý için artýk sýra þarkýcýlara geldi! Hayýr, yanlýþ anlamayýn bu dizilerin ustalarýn kalitesini düþürdüðünü söylemiyorum. Tam aksine güçlü oyunculuklarýyla milyonlarý ekrana baðlýyorlar. Ancak yakýnda bunun da suyunu çýkaracaðýmýzdan endiþeliyim.
YA ÞÝMDÝ?
Çoðunlukla yabancý televizyonlarda gösterilen yapýmlarýn, Türkçeye daha çok da Türkiye'ye adapte olmuþ biçmi bunlar. Seyirciyi kahkaya boðan, hoþ vakit geçirmesini saðlayan bu dizileri seyrettikten yaklaþýk bir 5 dakika sonra sizde bir iz býrakmadýðýný görüyorsunuz. Anlýk, sanki þýrýnga edilmiþ ya da yuttuðunuz bir ilâç olmaktan öteye gitmiyor.
Fazla düþünmek, kafa yormak gerekmediði için biraz yapay bir eðlence diye düþünüyorum.
Kurumlar tarafýndan tercih edilmelerinin en büyük nedeni bir edebiyat eserinin bütçesiyle karþýlaþtýrýldýðýnda oldukça ucuza gelmeleri. Herþeyden önce ödenen telif bedeli çok daha cüzi.
Peki þimdi ne olacak? Edebiyat uyarlamalarýndan, özellikle kendi yazarlarýmýzý daha iyi tanýmaktan mahrum mu kalacaðýz? Buna mutlaka bir çare bulunmalý. Yapay bir uyarlama yerine gerçek edebiyat yapýmlarýný izleyebilmeliyiz.
Ancak burada iþ 'telif ücreti'nde düðümleniyor. Örneðin, Orhan Pamuk'un-þu sýralar gündemde olduðu için onu veriyorum-bir eserine 1 milyon dolardan az telif ücreti istemediði konuþuluyor! Kýsacasý yazarlarýn eserlerine istedikleri telifler el yakýyor!
Büyük bir prodüksiyonun maliyeti geçmiþe göre çok daha külfetli. Ama edebi bir keyif için deðer öyle deðil mi? Üstelik bu tür dizilerin reklam tarifeleri, pastadan aldýklarý pay küçümsenmeyecek kadar da yüksek.
Neyse ki bu durumu TRT'ciler de fark etmiþ ve birþeyler yapmaya karar vermiþler. 22 iletiþim fakültesinden uzmanlar, meslek birliði temsilcileri ve yazarlarla kafa kafaya verip edebi eserlerin TV'ye kazandýrýlmasý için yazarlarý özendirmeye çalýþýyorlar.
Onlar bunu baþarana dek biz yine 'sit-com'larla idare edeceðiz!
|
