İngilizlerin eski sömürgeleri bugün neden ayakta duramıyor?

O günkü Kenya gazetesinde manşetteki genç adamın hikayesi bundan ibaretti. Londra'ya dönünce İngiliz gazetelerinin hikayeyi nasıl anlattığına baktım. Afrika'nın karmaşık sorunlarına her zaman basit bir açıklama getiren Batı medyası, Kenya'da çatışmalara başkanlık seçimlerini neden olarak gösteriyordu. Haberlere göre; Afrika'nın demokrasiyle yönetilen ve iç savaşta olmayan tek ülkesi her seçim döneminde olduğu gibi yine karışmış, tüm kabileler birleşerek, nüfusun yüzde 22'sini oluşturan Kikuyu kabilesine karşı etnik temizliğe girişmiş, komşu komşuya düşman olmuş, toprak reformuyla yapılan yeni evler yerle bir edilmiş, 35 bin kişi evini terketmeye zorlanmış, çatışmalarda binlerce kişi ölmüş, hapse atılmış, afrikalı vahşiler, sömürgecilerin kurduğu medeni düzeni hala oturtamamıştır.

Oysa Kenyalılar, olayları farklı anlatıyor; şiddeti tetikleyen neden Masai kabilesi lideri Lenana'nın 1904'te büyük bir ağacın altında imzaladığı Rift Vadisi topraklarını 99 yıllığına İngilizlere kiraya veren anlaşmanın 15 Ağustos 2004'te sona ermesine bağlıyordu. Kenya'nın bağımsızlığının kaçınılmaz olduğunu ve tarihin o sayfasını kapatacaklarını anlayan sömürgeciler, tüm kabilelere ait topraklara yerleştirdiği işbirlikçileri yeni soylu sınıfı oluşturmuştu. Bağımsızlık sonrası gelen yöneticilerde verimli topraklardan feragat etmemiş aksine kendi kabilelerinin yeni evsizlerini verimli topraklara yerleştirme planı yapmış. Rift Vadisi'nde sömürgeciler gittikten sonra toprak dağıtımından mağdur olan kabileler, anlaşmanın süresi dolunca adil bir toprak paylaşımı bekliyordu. Sadece yüzde 30'u sürülüp ekilebilen Kenya'nın topraklarını kabileler arasında paylaştırmak kolay olmayacaktı ancak son yerleşim planına göre diğer bölgelerden Rift Vadisi'ne getirilen çok sayıdaki Kikuyu (devlet başkanının mensubu olduğu kabile) nüfusunun kabul görmesi zordu Çatışma ve şiddet olaylarının Kenya'nın uyanışının göstergesi olduğu görüşünde olan Kenyalı siyaset uzmanlarına göre, sömürge zamanı ve sonrasında toprak dağıtımında yapılan adaletsizlikler düzeltilmeden kriz bitmeyecek.

Yağmur dinip dükkandan çıkmaya hazırlanırken, dükkan sahibi hikayeyi Kenya'nın kurucusu ve ilk Devlet Başkanı Jomo Kenyatta'nın; "Misyonerler Afrika'ya geldiklerinde ellerinde incil, bizim elimizde toprağımız vardı. Bize gözlerimizi kapayarak dua etmesini öğrettiler. Gözümüzü açtığımızda bizim elimizde incil, onların elinde topraklarımız kaldı..." sözüyle noktalıyor.