Dolaylı vergi yükü düşüyor

Yurt içi tüketimdeki yavaşlamanın da etkisiyle dolaylı vergi yükü düşmeye başladı.

Yılın ilk beş ayında, gelir ve kazançlar ile servet üzerinden alınan doğrudan vergilerde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23.8 artış yaşanırken, yurttaşların tüketiminden alınan dolaylı vergilerdeki artış yüzde 15.4 düzeyinde kaldı. Bu gelişmeye karşın bütçe gelirlerinin büyük bölümünü oluşturmaya devam eden tüketimden alınan KDV, ÖTV gibi dolaylı vergilerin toplam vergi gelirinde geçen yıl ilk beş ayda yüzde 65.1 olan payı, bu yıl aynı dönemde yüzde 63.5'e indi.

HER 100 YTL VERGİNİN 63,5 YTL'Sİ DOLAYLI

KDV ve ÖTV ile banka ve sigortacılık işlemleri, şans oyunları, cep telefonu ve damga vergileri ile harçlar gibi "dolaylı vergiler", Ocak-Mayıs döneminde tüketimdeki daralmanın da etkisiyle artış oranı görece düşük kalsa da toplam 44.5 milyar YTL ile bütçe gelirlerinin en büyük bölümünü oluşturmaya devam etti.

ANKA'nın Maliye Bakanlığı verilerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre, Ocak-Mayıs döneminde dolaylı vergi kalemlerinde toplam 44 milyar 461,3 milyon YTL gelir tahsil edilerek Maliye'nin kasasına girdi. Dolaylı vergilerde tahsilat tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15.4 artış gösterdi. Anılan dönemdeki toplam vergi gelirlerinin yüzde 63.5'ini dolaylı vergiler oluşturdu. Buna göre geçen yıl devletin topladığı her 100 YTL'lik verginin yaklaşık 63,5 YTL'si yurttaşların mal ve hizmet satın alımları sırasında ödedikleri fiyatların içinde yer alan dolaylı vergi kalemlerinden sağlandı. Dolaylı vergilerin toplamdaki payı geçen yılın aynı döneminde ise yüzde 65.1 olmuştu.

AKARYAKIT VE LPG'DEN 9.3 MİLYAR GELİR

Devlet, Ocak-Mayıs döneminde yurttaşların tükettiği akaryakıt ve doğal gaz ürünlerinden aldığı ÖTV yoluyla toplam 9 milyar 329.4 milyon YTL gelir elde etti. Sigara ve tütün mamulleri tüketenlerin fiyatın içinde olmak üzere satıcılara ödediği, bunların da Maliye'ye aktardığı ÖTV'nin toplam tutarı 3 milyar 870.1 milyon YTL'ye ulaştı.

Motorlu taşıt satın alanlardan üç ayda toplam 1 milyar 681.8 milyon YTL ÖTV geliri elde edildi. Alkollü içkilerden sağlanan ÖTV 768,9 milyon, kolalı gazozlarda 64 milyon, dayanıklı tüketim ve diğer mallardan alınan ÖTV de 406,9 milyon YTL oldu.

ÖTV tahsilatı motorlu taşıt alımlarında yüzde 22.2, akaryakıt ve doğal gazda yüzde 16.5, kolalı gazozlarda yüzde 10.2, alkollü içkilerde yüzde 7.8, tütün mamullerinde yüzde 3.7 artarken, dayanıklı tüketim ve diğer mallardan sağlanan ÖTV gelirinde yüzde 2.7 azalma yaşandı.

İTHAL ÜRÜNLERDEN 12.7 MİLYAR, YERLİDEN 7 MİLYAR KDV

Ocak-Mayıs döneminde ithal ürünlerden yapılan KDV tahsilatının toplam tutarı 12 milyar 737,9 milyon YTL'ye ulaştı. İthalde alınan KDV'de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26.7 artış yaşandı. Gümrük vergileri ve diğer işlem vergileriyle birlikte dış ticaretten elde edilen toplam vergi geliri 13 milyar 970,8 milyon YTL'ye ulaştı.

Yurt içinde üretilip tüketilen mallardan elde edilen yıllık KDV geliri ise 7 milyar 80,6 milyon YTL düzeyinde gerçekleşti. İç tüketim hız kesmesi, kendisini en fazla KDV tahsilatında hissettirdi. Dahilde KDV tahsilatında geçen yılın aynı dönemine göre artış yüzde 5.8'de kaldı.

CEP KONUŞMALARINDAN BEŞ AYDA 1.8 MİLYAR GELİR

İlk beş ayda cep telefonu ile yapılan konuşma bedelleri üzerinden faturalara yansıyan özel iletişim vergisinde toplam tahsilat, yüzde 10.9 artışla 1 milyar 780,5 milyon YTL'ye ulaştı.

Resmi dairelerde yapılan çeşitli işlemler dolayısıyla yurttaşlardan beş ayda toplam 1 milyar 668,8 milyon YTL damga vergisi alındı.

Banka ve sigorta işlemleri yapanlar devlete toplam 1 milyar 546,2 milyon, şans oyunu oynayanlar 168,6 milyon YTL vergi ödedi.

Devlet dairelerinde yapılan çeşitli işlemler, çıkarılan ya da yenilenen resmi belgeler dolayısıyla yurttaşlardan beş ayda toplam 2 milyar 124,7 milyon YTL harç alındı. Bunların da büyük bölümü tapu harçları ve mahkeme işlemleri sırasında ödenen yargı harçları ile trafik, pasaport ve konsolosluk ve noter harçlarından oluştu.

DOĞRUDAN VERGİLEDE HIZLI ARTIŞ

Gelir, kurumlar ve servet vergilerinden oluşan "doğrudan" vergilerde ise toplam tahsilat 25 milyar 581,2 milyon YTL düzeyinde gerçekleşti. Geçen yılın ilk beş ayında dolaylı vergilerin toplamda yüzde 34.9 olan payı, bu yıl yüzde 36.5'e yükseldi. Toplam dolaylı vergi tahsilatının geçen yıla göre yüzde 15.4 arttığı ilk beş ayda, doğrudan vergilerdeki artış ise yüzde 23.8 oldu.

Ocak-Mayıs döneminde "doğrudan" vergiler kapsamında gelir vergisinde tahsilat yüzde 22.5 artışla 16 milyar 119.9 milyon YTL'ye ulaştı. Bunun da 14 milyar 511.4 milyon YTL'sinin, büyük bölümü ücretlerden alınan olmak üzere tevkifat yoluyla toplanan gelir vergisi olduğu belirlendi.

Yılın ilk beş ayında kurumlar vergisi tahsilatı da yüzde 28.6 artışla 7 milyar 538,3 milyon YTL'ye ulaştı.

Büyük bölümünü motorlu taşıt vergisinin oluşturduğu servet üzerinden alınan vergilerdeki tahsilat tutarı da yüzde 17.2 artışla 1 milyar 923 milyon YTL'ye çıktı.

ANKA