'Bugün ve Yarın'

Dünyanın farklı köşelerinde "medyada özdenetim" (yani kendine sözde değil de özde çeki düzen verme) amacıyla canla başla mücadele veren ombudsmanlar okur veya izleyici temsilcileri, okur editörleribu yılki konferanslarını İsveç'in başkenti Stockholm'de yaptı, geçen hafta. Avustralya, ABD, Hollanda, Kanada, Brezilya, Güney Afrika, İngiltere gibi ülkelerden toplam 40 kadar ombudsman, daha çok yarına, geleceğin habercilik dünyasına, ağırlıklı olarak da internette dalga dalga kabaran haberlere, bloglara, sitelere odaklandı üç gün boyunca.
Türkiye'den üç okur temsilcisi de oradaydı. Star'dan Gülay Erdemli ile Milliyet'ten Derya Sazak ve bendeniz.
Elbette, ombudsmanlık kurumunun beşiği olan İsveç'te toplanınca bolca tarih de konuşuldu. Ve tarihte Türkiye bağlantısı da kayıtlara geçti. İsveçli eski ombudsmanlardan PerArne Jigenius "hoş geldiniz" konuşmasında lafı meşhur İsveç kralı Demirbaş Şarl' a (XII. Karl) getirdi. Malum, Demirbaş Şarl, Ruslara yenilince Sultan III. Ahmet'in himayesinde 1713'e kadar tam altı yıl "Osmanlı misafiri" olmuştu. Ülkesinden altı yıl uzak kalan Kral, orada işleri gözetim altında tutsun diye adalet bakanını "ombudsman" olarak atamıştı. "Bu karar" diye anlattı Jigenius, "tarihteki ilk ombudsman atamasıydı, ama kararı Türkiye'de verilmişti.."
Kralın Osmanlı üzerindeki etkisini biliyoruz, ama onun bazı Osmanlı uygulamalarından etkilendiğini de...
Üç günlük konferansta pek çok şey öğrendik: ABD'de yaşanan ekonomik daralma gazeteleri fena vurmuş durumda, pek çok gazete ombudsmanlık uygulamasına son vermekte. Öte yandan, dünyanın başka kesimlerinde, hele Latin Amerika'da, özdenetim eğilimi özellikle internete yayılmış durumda. Geleneksel medyanın güçlü olduğu Hollanda'da, bir grup gazeteci, "bilgi kaosu" diye niteledikleri günümüz ortamında bağımsız bir denetim adına, yepyeni bir "medya ombudsmanlığı vakfı" kurmuş durumda.
" Bilgi kaosu " doğru bir tanımlama. İnternet, "podcast", cep telefonları, bloglar, e-gazete vb. gazeteciliği köklerinden sarsan, yeni tanımlamalara zorlayan bir devrimin araçları. Ombudsmanlara bu kargaşa ortamında çok daha büyük görev düşmekte.