Sosyal güvenlikte top Köşk'te!

İflas eden sosyal güvenlik sistemini kurtarmak için tüm toplum kesimlerinin ekonomik ve sosyal haklarında kısıtlamalar getiren Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Yasası TBMM'den geçti. Daha önce Anayasa Mahkemesi'nden dönen ve tüm toplum kesimlerinin 'çocuklarımızın geleceğini ipotek altına alıyoruz' eleştirilerine hedef olan yasanın kaderi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün elinde. Gül, onaylarsa yasa ekim ayından itibaren yürürlüğe girecek. Yeni sosyal güvenlik sisteminin omurgasını oluşturacak tasarının ana başlıkları şöyle:

YAŞTA KADEMELİ ARTIŞ
* EMEKLİ MAAŞI DÜŞECEK: Emekli aylıklarının hesaplanmasında kullanılan güncelleme katsayısı, her yılın aralık ayında açıklanan tüketici fiyatları enflasyonu (TÜFE) ile o yılın GSYİH gelişme hızının (büyüme) yüzde 30'unun toplamına bir tam sayının eklenmesiyle bulunacak. Bu da emekli maaşlarının kademeli olarak azalması sonucunu doğuracak. Sosyal Güvenlik Destek Primi oranı yükseltildiğinden emekli olduktan sonra çalışanlardan daha çok prim kesilecek ve ele geçen ücretleri azalacak. 30 Nisan'a kadar sisteme girmiş olan mevcut sigortalıların hak kaybının önlenmesi için ilk 10 yıllık (2018 yılına kadar) hizmetlerindeki kazançlarına yönelik aylık bağlama oranı yüzde 3, daha sonrası için ise yüzde 2 olarak hesaplanacak.

* DAHA GEÇ EMEKLİLİK: Emeklilik yaşı kademeli olarak artacak. İşçi statüsündekilerin prim ödeme gün sayısı 7 bin 200'e çıkarken sisteme yeni giren memur ve Bağ-Kurlular 9 bin iş günü prim ödeyecekler. Halen kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı 2048'de kadınlar ve erkekler için 65'e çıkacak.

* EMZİRME YARDIMI: Sigortalı annelere 6 aylığına ödenen emzirme yardımı 1 aya indirildi. Emzirme yardımı sigortalı kadın, sigortalı erkeğin çalışmayan eşi ile Bağ-Kur'lular da yararlanacak. Çocuğun yaşaması koşuluyla doğum tarihinde geçerli olan asgari ücretin 3'te biri tutarında (bugün için 202 YTL) emzirme ödeneği verilecek.

YAŞLILIK AYLIĞI ALMA YAŞI 55'E ÇIKTI
* KADINLARIN İŞİ DAHA ZOR: Çalışmayan ve evlenmeyen kız çocukları, yaşları ne olursa olsun anne ya da babalarının sigortalılıkları nedeniyle sağlık yardımlarından yararlanırken yasayla bu hak erkek çocuklarında olduğu gibi 18 yaşla sınırlandırıldı. Kız çocukları okumaları halinde 25 yaşını doldurana kadar varsa anne ya da babalarının sigortalarından yararlanacak.

* ÖLÜM: Ölüm aylığından yararlanabilmek için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeme şartı aranacak. GSS prim borcu olan hak sahibine ölüm aylığı bağlanmayacak.

* YAŞLILIK: 50 yaşını doldurmuş ancak erken yaşlandığı tespit edilmiş sigortalıların diğer koşulları sağlamaları halinde yaşlılık aylığından yararlanabilmelerini olanak sağlayan yaş sınırı, 50'den 55'e çıkartılacak. Aylık bağlama oranı yüzde 2 olacak uygulanacak. Yeniden çalışmaya başlayanın yaşlılık aylığı kesilecek.

* MALULLÜK: Malullük aylığı için en az 10 yıl sigortalı olma ve toplam 1800 gün prim ödeme şartı aranacak. Ancak, başka birinin bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar bu koşul sadece 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları bildirilme şartıyla sınırlı olacak.